0
Moesson #6 decemher 2015 indd 40 -fSÈX 24-11-15 18 51
HET JAAR 1931
Door Marjolein van Asdonck
Foto's familiearchief Van Asdonck
40 Moesson
Het is guur die 21ste oktober 1931. Met een gevoels
temperatuur van 1.6 graden en een luchtvochtigheid
van 88 procent is het waterkoud; zo'n typisch Holland
se kou die zich in je botten vastbijt. Een eenvoudige
lijkkoets rijdt de straat uit. De wasem van het paard
vormt wolkjes in de kou.
Ruim tachtig jaar later loop ik zelf door de Archimedes-
weg in Amsterdam. Het is een mooi Eline Vere-achtig
straatje. Een oase van rust. Hier speelden mijn oudtan
tes lang geleden. Hier liep mijn opa met zijn Indische
studievrienden. En hier stierf mijn overgrootmoeder,
op nog geen meter van de plek waar ik nu sta. Ik gluur
door de vitrage van nummer 54 naar binnen. Helemaal
niets herinnert aan het drama dat er zich afspeelde.
Hier is geen schuldig landschap te vinden.
Op 23 juli 1930 was het gezin Van Asdonck - man,
vrouw, negen kinderen - met de MS Pieter Corneliszoon
Hooft van Batavia naar Amsterdam vertrokken. Vader
is rijksambtenaar bij de PTT in Tegal en heeft recht op
een jaar verlof. Vóór het vertrek van het gezin worden
bij grootopa en pater familias Frederik Willem in Ga-
roet statige afscheidsfoto's gemaakt van de uitgebrei
de familie; door het zilverbromide kijken we elkaar aan.
Ze zijn vastbesloten om een succes te maken van het
verlof. Met een diploma uit Holland voor de oudste
kinderen zal de familie binnen drie generaties het
Indo-pauperschap achter zich kunnen laten. Waar zijn
grootvader als jongetje van zeven vanuit een weeshuis
in Semarang bij het korps pupillen van het KNIL werd
Het afscheid op 11 november 1931 aan boord
Van het Christ Huyg ens.
ingelijfd, zal mijn grootvader met zijn MTS-diploma uit
Amsterdam in Indië kunnen wedijveren met Hollandse
nieuwkomers.
Nog geen jaar later vertrekt de vader met de MS Dem-
po weer naar Indië. Het verlof zit er voor hem op. Zijn
gezin laat hij in Amsterdam in het pension aan de
Archimedesweg achter. Over zes jaar, als zijn drie oud
ste kinderen Jacques, Noor en Lieke zijn afgestudeerd
en hij recht heeft op zijn volgende verlof, zal hij zijn
gezin weer komen ophalen. Maar zover zal het nooit
komen.
Als ik Lieke van Asdonck in 1991 naar die ene woensdag
in oktober vraag, zucht ze diep. Even is ze weer terug in
de keuken van de Archimedesweg waar het allemaal
gebeurde. Zij dertien jaar, haar broer zeventien. En de
kleine broertjes en zusjes gelukkig niet in de buurt,
op het moment dat hun moeder ineenzakt. Volgens
het krantenartikel dat enkele dagen later verschijnt,
kan moeder nog net uitbrengen:'Zorg voor alles, lieve
kind', maar misschien is dat een extra laag sentiment
van de verslaggever geweest. Ze sterft ter plekke aan
een acute blindedarmontsteking, haar twee oudste
kinderen in paniek achterlatend. Als ik naar mijn opa's
stem luister vanaf het cassettebandje dat we samen in
1990 maakten, vertelt hij dat zijn moeder al veel langer
