0
- 1^4 - rai
ziek moet zijn geweest. Een jonge vrouw, 37 jaar, alleen
in Nederland met de zorg voor negen kinderen. Mijn
opa vermoedt dat ze zichzelf en haar pijn al die tijd
heeft weggecijferd. De oudste broer houdt de kleintjes
weg bij hun overleden moeder, als ze door de gordijnen
gluren, zien ze de lijkkoets nog net de straat uitrijden.
Kleine Jet van vijf jaar zal dat beeld haar hele leven
met zich meedragen, want daarna zag ze haar moeder
immers nooit meer.
Lopend langs grote glimmende Joegoslavische praal
graven, besef ik dat er van mijn overgrootmoeder
Jacqueline Zorab hier op de Nieuwe Oosterbegraaf
plaats geen spoor meer te vinden zal zijn. Zelfs haar
naam blijkt niet eens voor te komen in het register
van de begraafplaats. En dat terwijl haar dood in 1931
dramatisch genoeg was voor berichten in het Alge
meen Handelsblad en Het Koloniaal Weekblad. Negen
kinderen die moederziel alleen achterblijven is immers
'een geval dat even diep ontroert, omdat het grootsch
is in zijn eenvoud.'
Buurman van een straat verderop, de zestigjarige
oud-onderluitenant van het Indische Leger en ridder
M.W.O. derde klasse, Lodewijk Kloet, werpt zich met
zijn Indische echtgenote Suzanna de Jong op als
pleegouders en trekken bij het gezin in. Terwijl vader
in Indië nog van niks weet, regelt Kloet de begrafenis
van moeder en de terugreis naar Indië van de negen
kinderen, waarvan het jongste meisje, Jopie, nog niet
eens kan lopen. Ook andere buren ontfermen zich over
het gezin: de Holtsheimers, de Steketees, de dames
Adriani, Van Lier, Stockflet, Meuwissen, de Indische
studievrienden van mijn opa: Tielman, Volst, Van Aalst.
Zelfs de vereniging Christian Science.
Op zaterdag 24 oktober wordt dan de eenvoudige
plechtigheid voltrokken. De kist is bedolven onder gro
te, witte herfstchrysanten, linten lezen: Lieve Moeder,
Rust Zacht. Aan de kale groeve een gemengd Am
sterdams-Indisch gezelschap, op foto's zijn de droeve
buren uit de Watergraafsmeer te herkennen, studie
vrienden en de oudste kinderen. Voor de kleintjes is op
pas geregeld. Het kleurrijke gezelschap inspireert een
journalist van Het Koloniaal Weekblad tot de volgende
passage: 'Zoo leefde, stierf plotseling en werd liefderijk
begraven de Indische moeder door onbekende vrien-
rU-Aud-^ \/A_
den ten overstaan van Hem, die kent noch bruin, noch
blank of zwart, doch kinderen slechts...'
Zo staan stille, sprakeloos allen bij het graf, waar op
verzoek van de oudste zoon niet gesproken mag wor
den. En na een kort dankwoord en een laatste groet,
vertrekt iedereen.
De tijdelijke pleegouders kunnen het moederloze gezin
nog uitgeleide doen tot aan IJmuiden, dankzij een ges
te van de directie van de NV Stoomvaart Maatschappij.
Op 11 november 1931 vertrekken de negen kinderen
met de SS Christiaan Huygens weer naar Indië. Oudste
dochter Lieke krijgt een album souvenir met foto's,
krantenknipsels en bemoedigende gedichten overhan
digd door het echtpaar Kloet. Voorbij is de droom van
mijn familie, voorbij de droom van mijn opa. Nu rest
slechts de terugtocht.
Mijn hele familie bedankt
voor het meedenken en
aandragen van alle stuk
jes informatie en foto's.
december 2015 41
Moesson #6 deoemher 9015inrlrl 41
94-11-15 1852
