een Andere manier
'INDISCHE NEDERLANDERS
WORDEN VAAK OP
OUDER, GEESTELIJK ÉN
LICHAMELIJK, EN HEBBEN
DUS SPECIALE ZORG
NODIG'
Frans Broekhuizen, bestuurder, en Marja van
der Linde, manager zorg en behandeling bij
Nusantara, schetsen de wijdere context van
dit verhaal met betrekking tot hun instelling.
Marja van der Linde legt uit: 'Binnen de
Indische huizen was al een cultuurspecifieke
expertise, met name is deze verder ont
wikkeld door het kennisnetwerk van Raffy,
Djalan Pienter en Stichting Pelita, maar nog
niet zozeer op het medisch inhoudelijke, en
niet zozeer op de oorlogscontext van onze
populatie.
Nu kwam staatssecretaris Van Rijn in 2015 met
een oproep. Hij zocht 200 zorginstellingen die
als best practice wilden fungeren, voor colle
ga-instellingen, op zoek naar vernieuwing.
Of wij als Nusantara een Expertisecentrum
Cultuurspecifieke Ouderenzorg zouden willen
worden, in het kader van Waardigheid en
Trots, was de vraag die afgelopen voorjaar
naar voren kwam. We konden als instelling
daarop inschrijven, en vervolgens zijn we ook
inderdaad voor dit project geselecteerd.
Het bijzondere van deze pilot (naast onze
focus op het doen slagen van een persoons-
volgende bekostiging ten behoeve van onze
cliënten), is dat nu ook de gerichtheid op het
genetische aspect naar voren komt en wordt
herkend. In die zin is het heel gelukkig dat
Diederik, met onder meer zijn grote medisch
fysiologische know how, en zijn uitgebreide
netwerk, verbonden is aan Nusantara. Zijn
verhaal is uitzonderlijk, vooruitstrevend en
belangrijk. Niet alleen medisch-inhoudelijk,
maar ook omdat hij als ervaringsdeskundige
kan spreken, en het is fijn dat het nu zijn plek
kan krijgen.'
Frans Broekhuizen: 'Bijzonder is ook dat
het verhaal van Diederik Vogelpoel in een
breder perspectief terugkomt in een recente
publicatie - de allereerste in de Nederlandse
taal - die over dit onderwerp is verschenen:
Mijn genen en ik, door Sharon Moalem, uit
gegeven bij de Bezige Bij. Moalem heeft zijn
onderzoek afgestemd op de multiculturele
samenleving van New York, maar uit zijn on
derzoek blijkt wel hoe het überhaupt moge
lijk is, dat bijvoorbeeld ook Javaanse mensen
die al decennialang in Nederland wonen, op
een gegeven moment bij het ouder worden
weer gaan reageren alsof ze enkel en alleen
Javaans zijn. Zijn onderzoek toont aan hoe
onze genen ons leven veranderen en ons le
ven onze genen - binnen één leven, en soms
binnen enkele decennia. Met name laat hij
zien hoe dramatische ervaringen doorwerken
in onze constitutie.'
Diederik Vogelpoel licht dat nader toe:
'Indertijd ben ik mijn studie begonnen als
theoloog, en nog steeds heb ik een protes
tants pastoraat. In die context lees ik wel
eens voor uit de Bijbel, uit het boek Deutoro-
nium: "Ik ben een jaloerse God, die de zonden
van de vaders aanrekent aan de kinderen tot
de derde en vierde generatie."
Op psychologisch gebied had ik als erva
ringsdeskundige al kunnen vaststellen, dat
ik, tweede generatie, last ondervond van de
trauma's van mijn ouders. En dat raakte op
hun beurt weer mijn kinderen, dat is de derde
generatie, maar mijn kleinkinderen gaat het
niet meer aan. Het zegt hen niets meer. Dat
is dus drie generaties, die 'aangerekend' zijn.
Maar wat nu blijkt, is dat dat ook fysiologisch
zo is. Als de 'aan' en 'uit'-knopjes op de genen,
die eens door traumata actief werden, lange
tijd niet meer getriggerd worden, verdwij
nen deze. Ze worden niet meer aangetrof
fen. Doordat hier in Nederland al meer dan
zeventig jaar vrede heerst, verdwijnen die
knopjes. Je ziet overigens dezelfde parallel bij
het inburgeren van grote groepen burgers:
het duurt pakweg honderd jaar, vier of vijf
generaties, voordat deze groepen geheel zijn
geïntegreerd in de samenleving. Het is niet
alleen een kwestie van bewustzijn - dat is
psychologisch - maar ook van een fysiolo
gisch proces, specifiek tot in onze genen.
Diederik Vogelpoel doet hier al meer dan tien
jaar onderzoek naar, en met het boek van
Sharon Moalem is hierover nu voor het eerst
maart 2016 49
Moesson #9 maart 2016.indd 49 4#4- 23-02-16 15:52
