Oost en West
Dit tegeltableau, ontworpen door Jan Toorop
in 1900 en uitgevoerd door de Haagse
Plateelfabriek Rozenburg in Den Haag, is het
eerste tegeltableau dat hij maakte. Het is
te zien op de onlangs geopende overzichts
tentoonstelling van Toorops werk in het
Haagse Gemeentemuseum.
Aanleiding voor deze tentoonstelling is de
uitgave van het eerste deel van een drie
delige oeuvrecatalogus, samengesteld door
Gerard van Wezel. Hij werkte er dertig jaar
lang aan. Toorop wordt beschouwd als een
van de meest inspirerende kunstenaars
van zijn tijd. Rond tweehonderd werken,
bruiklenen uit binnen- en buitenland uit de
periode 1883 en 1928, worden in chronologi
sche volgorde tentoongesteld. Ze laten zien
dat Toorop in elke schilderstijl uitblonk. Mijn
favoriete stijl is het symbolisme, waarin hij
het meest authentiek is. Ik herkende er ook
enkele werken die ik in het verleden ooit
verhandeld heb, en die nu in bezit zijn van
musea.
Wat me opviel is dat er in de bijschriften bij
de werken geen enkele verwijzing is te lezen
naar de invloed van wajangfiguren die in
sommige werken toch duidelijk aanwezig
is, zoals op het afgebeelde tegeltableau dat
Jan Toorop ontwierp voor de Koninklijke
Vereening Oost en West. Deze vereniging
werd in 1899 in Den Haag door mevrouw
Van Zuylen-Tromp opgericht, met het doel
mensen die in Indië gewoond hadden of er
gingen werken, te helpen. Ook bood ze hulp
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand kunst die is
ontstaan uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
april 2016 25
UIT DE KUNST
aan Indonesische studenten die in Nederland
wilden studeren en kamers zochten. Vanuit
deze vereniging werd in 1903 de culturele on
derneming Boeatan (huisarbeid) opgericht.
In deze toonkamer/winkel in de Heulstraat
werden Indische kunstvoorwerpen getoond
en verhandeld met het doel het Nederland
se publiek kennis te laten maken met de
Indonesische kunstnijverheid. Er was ook een
teacorner waar Indische hapjes door dames
in sarong en kabaja werden geserveerd. In
1949 werd in het nabijgelegen pand restau
rant Garoeda geopend, waar nu nog op een
bovenverdieping onverkochte Indonesische
kunstvoorwerpen van Boeatan in vitrines
staan: winkeldochters als relikwieën uit een
afgesloten periode.
Jan Toorop
Gemeentemuseum Den Haag
Stadhouderslaan 41, Den Haag
www.gemeentemuseum.nl
Nog t/m 29 mei
FOTO: MICHIEL ELSEVIER STOKMANS
Moesson #10 april 2016.indd 25
22-03-16 16:12
