DOORGEVEN
officier carrière maakte bij de Koninklijke
Luchtmacht, kwam op zijn werk in aanraking
met veteranen die in Indië en Nieuw-Guinea
gevochten hadden. Het idee werd geboren
om een boek samen te stellen waarin zij hun
verhalen en herinneringen kwijt konden, om
ze alsnog een plek te geven. Tegelijkertijd
maakte Carel jr. een persoonlijke zoektocht
door. Bij het schatgraven stuitte hij al snel
op groot familieleed, leed dat onlosmakelijk
met de oorlog verbonden was: 'Mijn vader
en moeder kregen vijf kinderen die allemaal
vernoemd zijn naar familieleden van mijn
vader. Ik ben naar mijn vader vernoemd en
mijn twee broers naar de broers van mijn
vader. Later kwam ik een stamboom tegen
die mijn vader getekend had. Toen bleek
dat mijn vader, die in 1929 is geboren, zijn
vader verloor toen hij 6 jaar was. Zijn moeder
verloor hij twee jaar later en toen mijn vader
vijftien was, kwamen zijn twee broers op zee
om toen ze naar Japan verscheept werden.
Met drieëntwintig jaar verloor hij ook nog
eens zijn zus, die overleed aan de gevolgen
van de oorlog. Met drieëntwintig jaar was
mijn vader ontheemd, verweesd - de enige
overlevende eigenlijk. Hij kwam terecht bij
een oom en tante, waar hij niet goed behan
deld werd. En zo is hij met achttien jaar in
dienst gegaan bij het KNIL. Dat was in 1948.
En wat ik dan begrijp, is dat hij in dienst zo'n
beetje zijn tweede familie heeft gevonden.
Ondertussen heeft hij mijn moeder leren
kennen, die al twee kinderen had, en samen
stichtten zij een gezin. Toen het KNIL werd
opgeheven ging hij over naar de Koninklijke
Landmacht. Hij is naar Nederland gestuurd
om opleidingen te volgen. Van daaruit is hij
tweemaal uitgezonden naar Korea en een
maal naar Nieuw-Guinea.'
Over wat hij meemaakte tijdens die oorlo
gen, heeft zijn vader nooit kunnen praten -
zelfs niet op zijn sterfbed.
'Mijn vader had al lange tijd kanker. Toen ik
hem op een dag opzocht, trof ik hem aan in
bed, in een foetushouding. Ik ben naast hem
gaan zitten, op de grond, en heb een arm om
hem heen gelegd. Hij was helemaal verstijft.
Ik wilde met hem praten, maar hij kon dat
niet. Dus ben ik gaan praten. Ik heb hem ge
zegd: ik begrijp het wel, het is goed zo, het is
goed. Ik voelde zijn lichaam onder mijn arm
ontspannen. Een week later is hij overleden.
Toen we afscheid van hem namen, stonden
de Korea-veteranen om zijn kist en heb ik
mijn mooiste uniform aangetrokken en een
toespraak gehouden. Na afloop kwam een
oudere Indische dame naar mij toe. Ze vroeg:
"Bent u nou Carel? Echt, uw vader raakte
niet uitgepraat over u! Hij was zo trots op
u!" Toen was voor mij de cirkel rond. Wat hij
nooit heeft kunnen zeggen, vertelde zij.'
Ondertussen heeft het boek Carel jr. in con
tact gebracht met meer mensen die zijn va
der gekend hebben en kan hij zijn zoektocht
voortzetten. Niet alleen om hormat aan zijn
vader te brengen en alsnog erkenning te
vinden voor het oorlogsleed dat hij en andere
Indië-veteranen hebben doorstaan, maar ook
om inzicht te krijgen in hoe oorlog doorwerkt
in zijn eigen leven.
'Mijn vader heeft tot aan zijn sterfbed met
oorlogstrauma's rondgelopen zonder erover
te praten. In de tijd dat hij naar Nederland
kwam, was er weinig oor voor zijn verhaal,
dus leerde hij - zoals zoveel veteranen uit
de Indische gemeenschap - om niet over
zijn oorlogservaringen te vertellen. En dat is
jammer, want daardoor kon er geen verwer
king op gang komen en heb ik als kind de
gevolgen van oorlog moeten ondervinden,
zonder mijn of zijn gevoelens te begrijpen.
Toen ik zelf vader werd, wilde ik het anders
doen. Ik wilde die bagage niet op de schou
ders van mijn kinderen leggen. De keten
moest worden verbroken. Maar goed, dat
hebben mijn ouders natuurlijk ook gewild:
we moesten onze diploma halen - dat was
heel belangrijk - en naar de toekomst kijken,
niet naar het verleden. Maar door niet over
het verleden te praten hebben ze ons juist
belast, tegen hun wil in. Ik probeer wel naar
het verleden te kijken om inzicht te krijgen
in wat het met mij gedaan heeft. Ik probeer
daarmee te voorkomen dat mijn kinderen
last krijgen van waar ik last van heb gehad.
Onbereikbaar dichtbij is inmiddels
uitverkocht. Wilt u meehelpen een
herdruk mogelijk te maken,
bel dan Carel Banse (06 - 447 529 34)
of Marty Picauly (06 - 523 124 72)
Meer informatie of inschrijven:
www.onbereikbaardichtbij.nl
En natuurlijk lukt dat ook niet altijd. Maar ik
zie wel opvallende parallellen tussen het le
ven van mijn vader en het mijne. Net als mijn
vader heb ik mij in mijn werkzame leven bij
Defensie ingezet voor vrede en vrijheid van
anderen en net als mijn vader was ik veel van
huis. Maar in tegenstelling tot mijn vader
probeer ik mijn emoties en kwetsbaarheden
te delen. In het volle bewustzijn dat dat niet
altijd even gemakkelijk is.'
april 2016 31
Moesson #10 april 2016.indd 31
22-03-16 16:12
