Column
<s>
Poirrié's Perikelen
Zeker weten
als God in Frankrijk heeft geleefd, maar duizenden anderen door een
hel zijn gegaan.
Ma zag in 1900 het daglicht, in Bogor. Ze was nog maar elf toen haar
vader overleed en naast alle verdriet bleek dat haar moeder en haar
kinderen geen recht hadden op het luisterrijke landgoed Kedoeng
Badak en ze het Grote Huis moesten verlaten.
Het kwam hard aan, maar ondanks alle narigheid bleef haar ook
nog door astma geplaagde moeder recht overeind en wist ze haar
kroost naar eer en geweten de weg naar volwassenheid te wijzen.
Aldus ma, die ons daar meer dan eens aan herinnerde en zelf met
enige weemoed kon terugblikken op het stukje verloren paradijs
uit haar prille kinderjaren. Als ze met haar geadoreerde vader mee
mocht in het tweewielige wagentje met de kittige pony. Of zat te
kibbelen met haar niet meer zo jonge lievelingsbaboe, die niet van
haar zijde week en haar bleef waarschuwen voor de aardse en vooral
onaardse wezens die her en der op de loer lagen. Zoals de afzichtelijke
water-momok die zich nabij een oude kapotte watermolen in een
donker kreekje in hinderlaag lag en zich al menigmaal aan argeloze
kinderen had vergrepen. Die griezel had ma zorgvuldig gemeden,
daar liep ze met een grote boog omheen. Maar echt als de dood was
ze geweest voor de enge Goeloengan Tikar, het 'Opgerolde Slaapmat
je', dat onvoorzichtige kleine meisjes mee de diepte in trok als ze zo
stout waren om zomaar in de kali te gaan pootjebaden. Daar kon ma
nachten van wakker liggen, al begreep ze later dat baboelief haar weg
wilde houden van de grote draaikolk in de Tjiliwoeng. Ter hoogte van
het Grote Huis. En vlakbij de drinkplaats van de Zwarte Neushoorn,
waarvan vroeger de sporen zijn teruggevonden in de gestolde lava.
Helaas is dat allemaal al zo lang verleden tijd dat men tegenwoordig
al googelend wel veel schoons en interessants over de dessa en het
onderdistrict Kedoeng Badak terug kan vinden, maar niets over het
eertijds luisterrijke landgoed. Waar vroeger een selecte groep mensen
Kedoeng Badak viel onder de 7 Rijksbezittingen op Java die in 1808 op
last van de Hooge Regering werden geveild. Het landgoed werd door
verschillende elkaar opvolgende families bestierd. Aanvankelijk werd
gebruik gemaakt van slaven. In 1942 werd het landgoed bij de inval
van de Japanners geplunderd door de bevolking. In de bezettingstijd
fungeerde het achtereenvolgens als krijgsgevangenkamp en interne
ringskamp. Na de Tweede Wereldoorlog werd het door de Republiek
Indonesië gebruikt als interneringskamp. Daaruit bevrijd diende
het als opvangkamp voor evacuees. Na de soevereiniteitsoverdracht
werd het door de republiek genationaliseerd. Het Grote Huis werd
afgebroken en de Mobrig betrok het terrein. Na het vertrek van die
eenheid raakte het landgoed in verval. Naar verluidt heeft de naam
Kedoeng Badak een onheilspellende klank overgehouden aan de
gebeurtenissen rondom de oorlog. Voor ons persoonlijk resteren ma's
herinneringen, een paar foto's van het Grote Huis en een plattegrond
van het jappenkamp. Waarop ook de Tjiliwoeng staat aangegeven.
Met de grote draaikolk, maar zonder de geniepige Gulungan Tikar,
die er natuurlijk nog steeds rondloert. In gezelschap van alle andere
momoks, hantoes en genderoewohs elders in de Gordel van Smaragd.
Want die krijgen ze niet klein, die hebben
het eeuwige leven. Zeker weten.
Jack Poirrié groeide op in Batoeradja en woont
sinds 1951 in Nederland. Elke maand schrijft Jack
Poirrié in Moesson over zijn perikelen.
mei 2016 19
Moesson #11 mei 2016 (origineel).indd 19
26-04-16 16:28
