'Mijn vader zag er vervaarlijk uit;
hij had een priemende blik en reusachtige
hangsnor. Als een echte vechtersbaas'
Ike op de
Tong Tong Fair
einde aan het leven van Herman en Shannon.
Dit verlies maakte dat Ike zich nog nadrukke
lijker geroepen voelde om silat Mande Muda,
de nalatenschap van Herman en haar vader,
te verspreiden. Tegenwoordig geeft Ike les
aan middelbare scholieren op verschillende
scholen in Bandung en omgeving en traint zij
een nieuwe generatie silat-leraren.
Vechten of verdedigen
Wanneer Ike over haar lessen aan de jonge
Indonesische scholieren praat, heeft ze het
verrassend genoeg vooral over karakter
vorming en niet over vechten: 'In mijn eerste
lessen vertel ik hen dat pencak silat geen
vechtsport is. En dat ik hen niet ga leren
vechten. Mijn doel is hen te leren zichzelf te
verdedigen. En dat begint met hoe je met
andere mensen omgaat en hoe je op anderen
reageert. Je eerste wapens zijn woorden,
houding en gedrag. Met de juiste woorden
en het juiste gedrag kun je conflicten voor
komen en het gebruik van geweld vermij
den. Vooral bij nieuwe leerlingen besteed ik
veel tijd aan de ontwikkeling van een goed
karakter. Want in handen van kwaadwillende
personen kan de kennis hoe je een tegen
stander effectief kunt uitschakelen een hoop
ellende veroorzaken.'
Pencak silat Mande Muda is dus veel meer
dan een verzameling oude vechttechnieken.
Het omvat een filosofie over de mens in
relatie tot de maatschappij en richtlijnen
voor het leiden van een goed en betekenisvol
leven.
Ike vertelt enthousiast over de voordelen van
het beoefenen van silat: Pencak silat houdt
mijn lichaam en geest krachtig en lenig.
Daarnaast geeft het mij zelfvertrouwen en
leert het mij zelfbeheersing. Dit wil ik met
Mande Muda doorgeven aan de volgende
generatie. Deze persoonlijke ontwikkeling
stopt nooit. Ik zie mezelf dan ook nog steeds
als een leerling, hoewel ik al jaren lesgeef.
Dit is ook de reden dat ik mezelf liever geen
meester noem.'
Technieken en rituelen
In 2015 kwam Ike op uitnodiging van silat-
leraar Henry Otgaar naar Nederland. In
samenwerking met zijn silat-school Panca
Silat in Maastricht gaf zij demonstraties en
workshops. Dit jaar komt Ike via haar contact
met Otgaar naar de Tong Tong Fair, samen
met maar liefst twaalf van haar beste leer
lingen uit Indonesië. Zo kan straks een breed
publiek in Nederland kennis maken met
pencak silat Mande Muda en de gedreven Ike
Suwanda.
Wat maakt dit duo nu zo bijzonder in de
silat-wereld? Otgaar antwoordt zonder
aarzelen: 'De Mande Muda-stijl is een
traditionele vorm van silat waarin elemen
ten van de oude Cimande-stijl bewaard zijn
gebleven. Dat is bijzonder omdat pencak silat
zich inmiddels in Indonesië en daarbuiten in
verschillende richtingen heeft doorontwik
keld. Ook Ike's manier van lesgeven is nog
traditioneel. Daar komt bij dat ze door haar
achtergrond enorm veel kennis heeft. Ike's
komst naar Nederland biedt Nederlandse
silat-beoefenaars een kans om meer te
weten te komen over de achtergronden van
bepaalde technieken en de betekenis van de
rituelen die met silat samenhangen.'
Bloei en desinteresse
Het aantal Indonesische beoefenaars van
silat daalt al jaren gestaag. Het filmsucces
van Cecep Arif Rahman en zijn silat-kompa-
nen heeft helaas het tij niet doen keren. Ike
en haar familieleden doen wat ze kunnen
om silat Mande Muda in de belangstelling te
brengen, maar ook zij ziet geen echte groei.
Het internationale succes van The Raid en de
bloei die de sport doormaakt in landen als
de Verenigde Staten, Duitsland en Nederland
staat in schril contrast met de desinteresse
voor dit culturele erfgoed in eigen land. Een
blik op Indonesische Facebook- en Instagram-
accounts laat in een oogopslag zien wat In
donesische jongeren - uit de snel groeiende
stedelijke middenklasse - nu in hun vrije
tijd graag doen: avontuurlijke en sportieve
activiteiten zoals duiken, mountainbiken,
bergklimmen, fotografie en reizen. Pencak
silat is uit. En dat is jammer. Maar als ze
straks thuiskomen van al die avonturen en
op zoek gaan naar verdieping en zingeving
kunnen ze de zen- en yogalessen overslaan
en het pad van pencak silat inslaan, mis
schien wel net als hun (over)grootouders.
Want pencak silat zal er altijd zijn, dankzij
schatbewaarders zoals Ike Suwanda.
Ike Suwanda's demonstratie zien of zelf
pencak silat beoefenen? Op donderdag 2
juni om 13.30 uur is er een demonstratie
Pencak Silat Pusaka Mande Muda op het
Tong-Tong-Podium. Later die middag, om
17.30 uur geeft ze een workshop Pentjak
Silat in de Bengkel. In het weekend naar de
Tong Tong Fair? Op zaterdag 4 juni om 13.30
uur geeft ze nog een workshop en om 16.30
uur doet ze een demonstratie Pencak Silat
Panca Sila op het Tong-Tong-Podium.
mei 2016 23
Moesson #11 mei 2016 (origineel).indd 23
26-04-16 16:28
