TESTCASE BERSIAP
TESTCASE
Liesbeth Zegveld is hoogleraar oorlogsrechtsherstel aan de Universiteit van
Amsterdam en in Indische kringen vooral bekend als de advocaat van de weduwen
van Rawagede. De claim tegen de Nederlandse staat werd toegekend. Zijn er
parallellen te trekken tussen deze zaak, en die van de Indische Nederlanders die
slachtoffer werden van het geweld tijdens de Bersiap?
ZEGVELD IS GESPECIALISEERD IN AANSPRAKELIJKHEID VOOR MENSENRECHTEN
SCHENDINGEN EN ZIJ ZET ZICH IN HET BIJZONDER IN VOOR OORLOGSSLACHTOFFERS.
met Liesbeth Zegveld
DOOR JOSSELIEN VERHOEVE ILLUSTRATIE REMONA POORTMAN
Ze speelde een beslissende rol in onder andere
de toekenning van de claim Rawagede, een
zaak die vooraf door velen als kansloos werd
beschouwd. Zonder enige vragen vooraf ac
cepteert Liesbeth Zegveld een interview voor
Moesson.
Zegveld: 'Ik voel me een beetje verplicht om
dit te doen. Moesson is specifiek voor de Indi
sche gemeenschap, waar dan ook ter wereld.
Voor hen is de informatie over deze rechtsza
ken relevant, want er leven veel vragen en al
lerlei emoties. Ik denk dat zij het recht hebben
te weten hoe, wat en waarom we het doen.'
Wanneer het gaat om de onafhankelijkheid
van Indonesië is er in de media doorgaans
aandacht voor twee gezichtspunten: de Indo
nesiërs als slachtoffers tegenover Nederlanders
als overheersers met hun politionele acties.
Maar bijna iedere Indische familie kent verhalen
over de Bersiap, de verwarrende en uiterst
gewelddadige periode direct na de Japanse
capitulatie tot aan het voorjaar van 1946.
Zes maanden van buitensporig geweld van
Indonesische bendes en milities tegen alles en
iedereen die geassocieerd werd met Neder
land. Recente schattingen spreken van twintig
duizend burgerslachtoffers: mannen, vrouwen,
kinderen, baby's en bejaarden - hoofdzakelijk
Indische Nederlanders. Als de Nederlandse
staat verantwoordelijk en aansprakelijk is in de
zaak Rawagede, wie is dan aansprakelijk voor
de misdaden tegen de Indische gemeenschap
tijdens de Bersiap? Zou de Indische gemeen
schap een zaak kunnen maken?
Zegveld: 'We zijn nu bezig met een zaak naar
aanleiding van het boek van Wilma van der
Maten Vergeten door het Vaderland: Indi
sche mensen die tussen 1949 en 1964 naar
Nederland wilden, omdat ze geen leven meer
hadden in het nieuwe Indonesië. Maar het
beleid van de Nederlandse overheid was nogal
restrictief en velen werden geweigerd. Door
de oorlog waren vele Indische Nederlanders
hun identiteitspapieren kwijt geraakt en dat
was voor Nederland reden om ze te weigeren.
Velen zijn zo tegen hun wil achter gebleven en
slijten hun oude dag in bittere armoede. Me
neer Herman de Pauw is een van hen en heeft
een uitermate schrijnend verhaal.
Wat ik daarmee zeggen wil, voor de buitenwe
reld lijkt het soms alsof we op basis van groe
pen procederen: "de weduwen van Rawage
de". Dat is niet het geval. Er moet een juridisch
aanknopingspunt zijn, een anker. Het wordt
per zaak bekeken en per individu afgehandeld,
ook bij Rawagede. Voor andere individuele ge-
MOESSON 27
Moesson #2 augustus.indd 27
20-07-16 17:18
