HET JAAR 1904
GRUWELIJK BEELDMATERIAAL
1926 begon men met de bouw van grootste
krankzinnigengesticht van Nederlands-Indië
op Pulau Weh, beter bekend als Sabang, een
eiland ten noorden van Atjeh. De kosten van
deze operatie, samen met het bijbehorende
quarantainestation te Poeloe Robia, bedroe
gen bijna 2 miljoen gulden. Het huisvestte
uiteindelijk meer dan 1400 patiënten, zwaar
beschadigde mensen, het merendeel uit Atjeh
In 1938 werd het gesticht uitgebreid met een
'werkkolonie'. Tegenwoordig fungeert het als
ziekenhuis.
De twee bovenstaande foto's zijn voorzien van stempels in reliëf van de firma van Chris-
tiaan Benjamin Nieuwenhuis, de bekende fotograaf die zowel militaire als civiele foto's
maakte. De foto's zijn voorzien van onderschrift: '2 amokmakers van Koetaradja, moor
denaars luitenant Van Mourik, Atjeh-club 22 september 1904'. De foto's tonen de zojuist
omgekomen Atjehers Nja Oesin en Nja Dawot. Hun hoofden vertonen de schotwonden van
de revolver die luitenant Van Oorschot hanteerde. Van Oorschot werd onder andere voor
deze actie eervol vermeld. Hij zou later bekendheid krijgen onder de naam 'Wekker'. On
der dit pseudoniem publiceerde hij in 1907 artikelen in de Haagse krant De Avondpost over
excessen die waren begaan in Atjeh. Hiermee verbrak hij de erecode van de officieren. De
foto is een bijzonder zeldzame afdruk van twee daders van een Atjehmoord, maar tevens
twee slachtoffers van de Atjehoorlog. Vanaf 1910 werden statistieken bijgehouden, alleen
al tussen 1910 en 1920 werden er 79 aanslagen gepleegd, waarbij 99 slachtoffers vielen, 12
doden en 87 ernstig gewonden.
AUGUSTUS41
Moesson #2 augustus.indd 41
20-07-16 17:18
