0
MAMPIREN BIJ
Op 10 november is de dag van f
de mantelzorg. De overheid I
vraagt ons langer zelfstandig te
wonen. Dit zou niet mogelijk zijn
zonder al die mantelzorgers die
voor hun ouder, partner, kind of
familielid zorgen.
28 MOESSON
Met de
DOOR LYNDA MULLER FOTOGRAFIE SERGE LIGTENBERG
mantel
der liefde
MARIE HARTMAN-LIE (83 jaar)
heeft voor de gelegenheid haar mooiste
Shanghai dress aangetrokken. Of we kwee
nagasari of pandan cake willen. Zelfgemaakt!
Magda (57), Maria- Victoria (62) en Berend
(46), drie van haar zes kinderen zijn ook aan
geschoven.
Magda Hartman: 'Het was moeilijk voor mijn
moeder om na de dood van mijn vader, vier
jaar geleden, haar balans te vinden. Wij sliepen
in het begin bij haar. Mijn moeder woont nog
zelfstandig, maar heeft een beperking bij het
lopen door verzakte wervels.' Voor Marie Hart-
man-Lie zijn er twee zorgmomenten op een
dag. 's Ochtends bij het douchen en aankleden
en 's avonds voor het aantrekken van haar
nachtkleding en het toedienen van medicijnen.
Overdag komt een van de kinderen langs.
'We wonen allemaal binnen een straal van 10
kilometer. Vrijdagmiddag belt mijn moeder
zelf de plusbus om naar de Kumpulan te gaan.
Daar gaat ze zelfstandig naartoe. Allemaal
hebben we een dag in de week dat we bij mijn
moeder zijn en allemaal hebben we zo onze
eigen taken. Alle broers en zussen hebben
werk en een gezin. De een werkt fulltime, de
ander parttime. Een van de kleinkinderen komt
woensdag samen met mijn moeder koken en
eten.' Magda en Berend werken beiden bij
verzorgingshuis Rumah Kita. 'Ik zie dat veel
Indische en Molukse kinderen zorgen voor hun
ouders. Ik vind het ook niet meer dan logisch.
Dat is bij onze cultuur denk ik toch iets sterker
ontwikkeld. Soms is het schipperen, maar wij
kunnen de zorg delen. Of we ruilen een dag
onderling. We gebruiken ook een groepsapp
voor de familie. Dan appen we als iemand met
mama naar de dokter is geweest. Die moderne
communicatie is echt een uitkomst.
Wij hebben een hechte familieband. Alle
verjaardagen en afstudeerfeestjes worden
met elkaar gevierd. Mijn moeder is overal bij.
Gelukkig wonen we allemaal dicht bij mijn
moeder in de buurt. Als we verder weg zouden
wonen, dan was het moeilijker. Zo vanzelfspre
kend is het allemaal niet; er zijn ook gezinnen
waarbij het niet zo harmonieus gaat. Mijn
moeder waardeert het heel erg dat we dit met
z'n allen doen en wij zijn blij dat we dit nog
voor haar kunnen doen.'
De klachten van RUUD VAN ASDONCK
(74) ontstonden onopvallend. Het begon in 2010.
Annemarie van Asdonck (66): 'Mijn man klaagde
tijdens het wandelen wel eens dat de zool van
zijn schoen los zat. Maar ik zag niks. Uiteindelijk
werd lopen steeds moeilijker. De zorg voor mijn
man is sluipend ontstaan. Ik ging nog wel eens
met mijn zusje op vakantie, maar ik merkte dat
ik bezorgd werd om mijn man. Ik vroeg mijn
kinderen af en toe te bellen om te vragen of het
wel goed ging thuis.'
Ruud raakte het overzicht kwijt en kreeg proble
men met zijn geheugen. Nadat de klachten erger
werden, ging Annemarie met haar man begin
2013 naar de huisarts. Diagnose: multipele sys
teem atrofie ook wel parkinsonisme genoemd.
'Het is een progressieve neurologische aandoe
ning. Ruud kan zijn rechterarm en been niet
meer bewegen. Slikken gaat slecht en praten
lukt niet meer. Ik vergelijk het verloop van zijn
ziekte met een sneeuwbal die van een helling
rolt. In de lente haalden we een rollator en nu
hebben we al een rolstoel.'
Lees verder op pagina 33
Moesson #5 november.indd 28
26-10-16 13:01
