'VOOR IEDERE
INDO DIE ZIJN OMA
TJANG VERBORG,
IS ER OOK ÉÉN
DIE HAAR NIET
VERBORG'
paar maanden eerder maakte Wekker zich in
Nederland al ongeliefd met White Innocence.
In White Innocence stelt Wekker dat racisme is
ingebed in het Nederlandse 'culturele archief'
- een soort collectieve etiquette (minus be
leefdheid) met ingebedde vooronderstellingen
over superioriteit, over ras, over seksualiteit
bijvoorbeeld, waarlangs onze samenleving is
georganiseerd. Dit culturele archief, gevormd
tijdens de hoogtijdagen van Nederlands im
perialisme, zorgt voor uitsluiting van 'anderen'
(zwart-moslim-migrant-vluchteling) en voor
wit als de norm. De term white innocence, wit
te onschuld, slaat kort gezegd op de algehele
ontkenning van dat er in Nederland iets zou
bestaan als witte privileges, de ontkenning van
ras als beperkende factor binnen de Neder
landse maatschappij, want het heersende zelf
beeld van Nederland is dat van een tolerante,
rechtvaardige natie.
In 1951 kwam het gezin Wekker vanuit Suri
name naar Nederland en moest net als Indo's
dansen naar de pijpen van maatschappelijk
werk. Als kind was Gloria een bezienswaardig-
heid, als moeder werd ze aangezien voor de
nanny, als VWS-adviseur voor de dame van de
garderobe.
In Gloria's boek worden Indo's ('The descen
dants of white men and indigenous women,
who formed an intermediate stratum between
whites and indigenous people in the colony,
and for whom it was no longer safe after
World War II, to stay in Indonesia.') genoemd
als de enige groep die het stigma van alloch
toon heeft weten te ontsnappen. Waarbij
allochtoon een gefabriceerde term is voor
een niet-blanke nieuwkomer. Wow, knap, kun
je denken. High five! Maar... is het wel een
compliment? Want een leerling van Gloria zei
dat Indo's door hun koloniale verleden heel
veel kenmerken van white innocence in zich
dragen. En uit de verdere afwezigheid van
Indo's in het boek, mag je eigenlijk
wel concluderen dat we op één
hoop worden gegooid met white
innocence-lijders. Ineens gaat
het er dus niet meer om of we
zélf zijn uitgescholden voor
pindapoepchinees, maar hoe wij
op medemigranten, op 'de ander'
neerkijken.
Als allochtoon in Nederland moet
je kiezen: you're in or you're out.
Speel je het spel mee of niet? Kun je
uitwendig doorgaan voor een Hollander?
Kun je je etnische achtergrond reduceren tot
'een kleurtje'? Heb je geen gek mutsje op?
(Een NRC-columnist die Wekker bekritiseerde,
kon het niet laten haar haardracht en outfit
daarin te betrekken en voerde aldoende het
bewijs van haar stelling aan.) Volgens Wekkers
theorie zijn Indo's met hun Europese ach
ternaam, christelijke religie, goede opleiding
en ABN dus de ultieme incast. En als onge
vaarlijke allochtoon bovendien populair in
reclamecampagnes, omdat we de schijn van
exotisme, van tolerantie wekken, maar toch
een mainstream publiek aanspreken en met
een glas wijn op de foto kunnen.
Must choose! You're in or you're out. Indo's
hebben voor 'in' gekozen. Een beslissing die
we niet in de jaren vijftig namen, maar veel
eerder. De overlevingsstrategie in Indië. Wat
hebben we opgeofferd om uit de kampong te
kunnen ontsnappen? Oma tjangs zijn verbor
gen gehouden (Solose prinsessen daarge
laten), mensen zijn er voor gestorven in de
oorlog en ons land van herkomst moesten
we achterlaten. Maar voor iedere Indo die zijn
oma verborg, is er ook een Indo die haar niet
verborg. Is er een Ernest Douwes Dekker met
zijn multiraciale Indische Partij, een Pieter
Dahler ('Kijk in de spiegel en zie uzelf!'), een
Dominique Berretty die voorin de kerk zat met
zijn Javaanse moeder, een vasthoudende Henk
Rath in Tilburg, een Tjalie die bij zijn moeder in
de keuken ging eten. Of, zo je wilt, een Johan
Sleurink die de ambtenaar van maatschap
pelijk werk een beuk verkocht toen die bij
controle liep te zeuren dat er een schildpad op
het balkon liep (het was een verrassing voor
zijn dochters verjaardag).
Is dat wat Indo's doen - ook in de media - je
Indoschap reduceren tot een kleurtje? Alleen
in Moesson vertellen over je achtergrond? In
het geheim, onder ons, zonder gevolgen? Bol-
kestein riep: 'Moet ik dan op straat zeggen: ik
ben Indo?' Een meesterlijke quote die wel op
de cover móest. 'Ja!' reageerde iemand (ja jij,
Peter Schmitt) op Facebook: 'op straat, in het
restaurant, Binnenhof, supermarkt. OVERAL.'
Is het zoals Ratelband en Van Dis zeiden: je
doet jezelf tekort als je zegt dat je alleen Indo
bent? Of is het omdat een Indo, geconfron
teerd met zo'n overmacht aan onverschillig
heid en desinformatie, z'n schouders ophaalt?
Soedah, laat maar. Toenmalig vicepremier
Laurens-Jan Brinkhorst concludeerde jaren ge-
40 MOESSON
Moesson #7 januari 2017.indd 40
23-12-16 16:31
