Bijzondere, lezersaanbieding!
VERLANDER
'Ek sal,
ek SAL eintlyk verkies oorsee,
maar ek SAL niet vergeet waar
ek vandaan kom nie.
JA, want die plek doen iets aan
'n mens.
So.'
COLEUSIA BOTES
Delft, Zuid-Afrika
22 MOESSON
In Zuidelijk Afrika zijn het de Nama, de Basters (van bastaard), de Griqua, de
Koranna en de Cape-Khoi. In Indonesië de Mestiezen van Kisar. En in West-Aus-
tralië de Nanda en de Nyoongar. Allemaal mengbloedvolken met een Hollandse
VOC-achtergrond. Overal langs de handelsroutes lieten VOC-dienaren hun na
geslacht achter; dat nageslacht is trots op hun gemengdbloedige achtergrond.
Maar het maakte hun leven niet gemakkelijk.
In Afrika dragen sommigen nog de Hollandse namen van hun voorouders: Van
Wijk, Kok, Johannes. Of bijzondere namen als Buffelbout, of Vilander (van
Vêrlander - iemand die van ver komt, vertelt nakomeling Barend Vilander). De
meesten praten nog altijd het Nederlands (Afrikaans) en de Nama en Basters
dragen hun breedgerande hoeden uit de VOC-tijd. Verjaagd van hun grond
tijdens de expansie van de Boeren en Britten, is het vrijwel onmogelijk voor
deze volken om hun land terug te krijgen: zowel in het Zuid-Afrika van vroeger
als van nu, zijn ze als mengbloeden te min.
Op Kisar in Indonesië zijn de nakomelingen van de VOC terug te voeren tot
16 Europese VOC-soldaten, verworden tot de mythe van de 'Elf Families'. De
Mestiezen van Kotalama, worden ze genoemd en hun achternamen luiden
Joostensz, Wouthuysen, Caffin, Lerrick, Peelman, Lander, Ruff, Belmin-Belder,
Coenradi, Van Delsen en Schilling. In de oude tijd trouwden de Mestiezen voor
al onderling, later ook met de adel uit Kisar en zo wisten ze grond te verwer
ven. De Mestiezen spreken geen Nederlands meer en verloren door de eeuwen
heen hun speciale status, maar zijn nog altijd heel trots op hun afkomst.
In West-Australië kunnen sommige Nanda en Nyoongar hun afkomst terugver
tellen naar bepaalde vergane schepen van de VOC; de Zuytdorp bijvoorbeeld.
Overlevenden van zo'n scheepsramp werden opgenomen in deze Aboriginal
stammen en zo ontstonden mengbloeden. Krantenartikelen uit de negentiende
eeuw maken melding van deze Aboriginals met westerse trekken en blonde
haren. Doordat in de twintigste eeuw de Australische regering op grote schaal
Aboriginalkinderen van hun ouders wegstalen voor heropvoeding, is de keten
van orale overlevering verbroken. Nanda en Nyoongar hopen met DNA-on-
derzoek hun VOC-wortels te kunnen aantonen en daarmee hun voor-Britse
aanwezigheid. Dit om hun claim op voorouderlijk land te ondersteunen.
Vêrlander is een project van fotograaf Geert Snoeijer, historicus Bart de Graaf,
linguïst Aone van Engelenhoven en antropoloog Nonja Peters. Het boek Vêrlander,
The Forgotten Children of the VOC is voor 29,50 (excl. verzendkosten) verkrijgbaar via
www.dutchdiaspora.com.
Moesson-lezers kunnen zich inschrijven voor een speciale Vêrlander-
lezing en bezoek in het Westfries Museum op zondag 12 maart.
11.00 tot 11.30 uur: Ontvangst met koffle/thee en spekkoek in de
sfeervolle Schutterijzaal.
12.00 tot 12.45 uur: Inleiding door auteur Aone van Engelenhoven
met aansluitend gelegenheid voor vragen.
13.00 uur: Bezoek aan de expositie en mogelijkheid
om de rest van het museum te bezichtigen.
Inschrijven via: redactie@moesson.com of 033 - 4 611 611.
Er is slechts ruimte voor 50 personen, dus vol vol.
Moesson #8 februari 2017.indd 22
25-01
