Verbroedering
Als u langs het Centraal Station in Amsterdam
loopt, kijk dan eens omhoog naar het beeld
houwwerk op de Oosttoren. Dan ziet u het
hier afgebeelde merkwaardige tafereel. Een
gespierde Javaan, slechts gekleed in een len
dendoek, begroet een Europeaan met baard
gehuld in Griekse kledij. Ze doen dat op een
wat stuntelige manier. Dit koloniale tafereel
maakt deel uit van een groter beeldhouwwerk.
Het werd gemaakt van kalksteen en komt uit
het atelier van Vermeylen in Leuven, België.
De architect van het Centraal Station is Pierre
Cuypers, die al eerder het Rijksmuseum bouw
de, en die bij gebrek aan goede Nederlandse
kunstenaars zijn heil zocht bij Belgische en
Duitse kunstenaars voor de versiering van het
ex- en interieur van beide gebouwen.
Cuypers kreeg de opdrachten voor deze
twee prestigieuze bouwwerken van de net
als hijzelf katholieke referendaris kunstzaken,
jonkheer Victor de Stuers. Beiden waren uit
Limburg afkomstig. Deze machtige kunstpaus
kan beschouwd worden als de oprichter van
Monumentenzorg. Hij was de zoon van Hubert
Joseph Jean Lambert ridder de Stuers die
onder andere generaal majoor en opperbevel
hebber van het Nederlandsch Indisch Leger
was en drager van de Willemsorde.
Zoon jonkheer Victor de Stuers protesteerde
in de Tweede Kamer tegen de wandaden in de
Atjeh-oorlog en kreeg het voor elkaar dat de
verantwoordelijke generaal Van Daalen door
gouverneur-generaal Van Heutsz ontslagen
werd.
Uit de kunst
In een brief aan zijn goede vriend Cuypers had
De Stuers kritiek op de weergave van het ron
de beeldhouwwerk de Verbroedering. Hij vond
dat de Europeaan te nederig en neergebogen
kwam smeken bij de fiere en machtige Javaan,
terwijl dat toch andersom moest zijn, want
de Inlander zou de Europeaan juist moeten
danken voor de beschaving die het Westen
hem bood!
Frans Leidelmeijer bespreekt iedere maand
kunst die is ontstaan uit
Europese en Indische kruisbestuiving.
JUNI 25
