BOEKENSCHAT
'VOOR IEDEREEN
DIE IETS MET INDIË
EN INDONESIË HEEFT,
IS EEN BEZOEK AAN
DE ASIAN LIBRARY
EEN MUST'
Haar ogen beginnen zichtbaar te stralen als ze
het boek openslaat en de prachtig gekleurde
tekeningen ziet die het oude Javaanse hand
schrift versieren. Gekleurde vogels in allerlei
soorten en maten fladderen door de tekst.
'Prachtig', verzucht Marije Plomp en ze neemt
met haar smartphone wat foto's van het boek.
'Voor op facebook.'
Het boek dat voor haar ligt is slechts een van
de vele pareltjes die de gloednieuwe Asian
Library rijk is. De officiële opening is pas op
14 september, maar Moesson krijgt alvast een
sneak preview.
Wegdromen
Hier, op de bovenste verdieping van de Univer
siteitsbibliotheek (UB) aan de Witte Singel in
Leiden, is op het oude dak een gedeelte opge
bouwd om de Asian Library te kunnen huisves
ten. Wat meteen opvalt als je binnenloopt, is
hoe licht het hier is, het is één grote ramenpar-
tij. In een L-vorm liggen twee leeszalen tegen
elkaar aan. Hier is plek voor zo'n 150 studenten
van de verschillende Azië-opleidingen om te
studeren. Tussen de centrale hal en de ingang
van de Asian Library is een overdekte galerij
waar het zonlicht door het glazen dak naar
binnenvalt. Er zijn gezellige zitjes tussen grote,
groene planten. Wie lekker wil wegdromen en
zich even in de tropen wil wanen, kan hier met
een boek tussen het gebladerte naar harten-
lust verdwalen in verhalen.
Binnen in de leeszaal staan enkele boekenkas
ten vol naslagwerken. In het Japans, Koreaans,
Chinees, Thais, Vietnamees, Indonesisch. Is
dit alles? zou je als bezoeker kunnen denken.
Vergis je niet, de échte bibliotheek bevindt
zich enkele tientallen meters lager, onder de
grond in de kelder van de universiteitsbiblio
theek. Marije gaat ons voor de trappen af, net
zolang tot we voor een grote gesloten deur
staan. 'Hier mogen jullie niet komen', fluistert
ze. Door de ramen van het depot zien we over
al boeken, meter na meter na meter. Nieuwe
boeken met glimmende kaften, oude exem
plaren met leren banden. Via een ingenieus
opbergsysteem dat nog het meest lijkt op
grote apothekerskasten, zijn boeken efficiënt
opgeborgen.
Indisch vriendje
Dan neemt Marije ons mee naar een andere
kelder waar we wél mogen komen en waar
alle boeken over Zuid-Azië staan. Tussen de
boekenkasten vertelt ze waar haar passie voor
Indonesië vandaan komt. 'Ik was vijftien en
had een Indisch vriendje', zegt ze lachend. Dat
vriendje is er vijfendertig jaar later nog steeds,
en Marije heeft van haar passie haar baan
gemaakt. Eerst als onderzoeksassistent bij het
NIOD, sinds vorig jaar als vakreferent voor de
Asian Library. Dat houdt in dat zij boeken, tijd
schriften en databases koopt en ervoor zorgt
dat de gebruikers deze bronnen makkelijk
kunnen raadplegen. En ook dat de bronnen
die ze aanschaft over het moderne Indonesië,
aansluiten bij de onderwerpen waar docenten
en onderzoekers interesse in hebben.
Trots vertelt ze dat de Asian Library de groot
ste collectie boeken over Indonesië ter wereld
heeft, buiten Indonesië. Hoeveel boeken het
precies zijn kan Marije niet zeggen. 'We reke
nen niet in exemplaren, maar tellen de kilome
ters boeken.' Maar liefst dertig kilometer, pak
'm beet de afstand van de Dam in Amsterdam
helemaal naar het strand in Bloemendaal, is
er in de kelders aan ruimte vrijgemaakt voor
de Azië-boeken en tijdschriften, waarvan een
groot deel over Indië en Indonesië.
Op een aparte plek in de kelder, in de kluis,
waar de temperatuur precies juist moet zijn,
liggen de vaak eeuwenoude handschriften.
Brieven van sultanaten, oude sages, geschre
ven in het Arabisch schrift, Boeginees of ander
onleesbaar lijkend gekriebel. Kostbare bron
nen die verhalen over oude tijden. Maar liefst
twintigduizend handschriften bezit de Asian
Library. Uniek in de wereld.
En dan hebben we het nog niet gehad over de
digitale collectie. Het onzichtbare deel van de
bibliotheek, zoals Marije het noemt. Zeldzame,
kwetsbare en hele oude boeken, en hele tijd
schriftenseries worden gedigitaliseerd, pagina
voor pagina. Ook digitaal: interviews van de
stichting mondelinge geschiedenis Indonesië,
verhalen van Nederlanders en Indische Neder
landers over hun tijd in Indië. Ook koopt Marije
steeds meer digitale boeken in. 'Digitalisering
heeft een enorme vlucht genomen.'
Het grote voordeel van digitaliseren: je kunt
de collectie daarmee ook op tekst doorzoeken.
Wil je bijvoorbeeld iets weten over tempo
doeloe, dan kon je voorheen alleen zoeken op
titels met dit woord. Hoe meer tijdschriften en
boeken digitaal zijn, hoe makkelijker het wordt
om in die boeken te zoeken naar het woord
'tempo doeloe'.
Enorm karwei
De catalogus is ontzettend uitgebreid, behalve
boeken staan er ook muziekopnames, films,
foto's en kaarten in. Zoeken in de catalogus
vereist enige oefening, bekent Marije, daarom
zijn er subject guides gemaakt. Per regio
wordt een inleiding gegeven en uitgelegd
hoe je het beste kunt zoeken. Handig om te
voorkomen dat je verdwaalt in de tientallen
kilometers boeken.
Een paar jaar geleden is een deel van de
bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor
de Tropen (KIT) overgegaan naar de Asian
Library. Ook zijn alle boeken van het Koninklijk
Instituut voor Taal- Land- en Volkenkunde
(KITLV) hierheen verhuisd. Niet alleen boeken
overigens, ook zo'n 180 duizend fotografische
afbeeldingen van Zuidoost-Azië. Gelukkig
zat het KITLV aan de overkant van de Witte
Singel, 'maar desondanks was het een hels
karwei om de tien kilometer aan boeken over
te brengen', vertelt Marije.
Het samenvoegen van de (digitale) collecties
van het KITLV, het KIT en de UB is ontzettend
veel werk omdat de collecties zijn onderge
bracht in verschillende systemen. Een apart
fotoarchief, kaartarchief en verschillende
SEPTEMBER 41
Moesson #3 september 2017.indd 41
28-08-17 15:01
