HET JAAR 1910
De ontdekking van de Batakse schaker Si Narsar in 1910 zorgde voor
een schokgolf door de prille Indische schaakwereld. Kon deze nobele
natuurschaker zich meten met de koloniale sociëteitsschakers?
Si Narsar
HET
BATAKSE
SCHAAK-
WONDER
DOOR ROB VAN VUURDE
Ruim honderd jaar geleden werd de Indische schaak
wereld opgeschrikt door een opmerkelijk bericht. Op
de Karo-hoogvlakte, een gebied in Noord-Sumatra
dat nog pas kort onder Nederlands gezag stond, was
een wonderbaarlijk sterke schaker ontdekt. De kranten
omschreven deze Batak, die Si Narsar heette, als een
'halve wilde' die lezen noch schrijven kon. Maar eenmaal
geïntroduceerd op de schaakclub in Medan veegde hij
de ene koloniaal na de andere van het bord.
Schaken was populair onder de Bataks. Er waren fanatie
ke 'broodschakers' onder hen die een hoge inzet niet uit
de weg gingen. Terwijl hun vrouwen op het veld werk
ten, probeerden zij zo extra geld te verdienen. Rondom
belangrijke partijen schaarde zich doorgaans een drom
van toeschouwers, die maar al te graag weddenschap
pen afsloten op de uitkomst. Nadat het gouvernement
paal en perk had gesteld aan hanengevechten, was
schaken het meest geliefde dorpsvermaak geworden.
De Bataks schaakten onder elkaar volgens eigen,
eeuwenoude spelregels. Hoezeer die afweken van het
moderne westerse spel heeft de Duitse tabaksplanter
Armin von Oefele in 1904 geprobeerd uit te leggen in
zijn boekje Das Schachspiel der Bataker. Het was daar
om des te opmerkelijker dat hun kampioen Si Narsar
na een paar bezoekjes aan Medan ook in het Europese
spel welhaast onverslaanbaar bleek. Het joeg bij menig
koloniaal de fantasie op hol. Moest deze 'natuurscha-
ker' niet zo snel mogelijk zijn krachten meten met de
sterkste schakers op Java, ja met de grote meesters in
Europa? De Sumatra Post had al een bijnaam voor het
fenomeen bedacht: de 'Bataksche Capablanca', naar
de Cubaanse schaakkampioen die ook bekend stond
als natuurtalent.
OKTOBER27
Moesson #4 oktober 2017.indd 27
27-09-17 17:42
