dk weet koe het is om als
kind met dreiging te leven.
Maar voor mij zijn het nu
gewoon verhalen'
INTERVIEW
Familieziek (1)
Adriaan: Je kunt je afvragen: Waarom geen strip van
Indische duinen en wel van Familieziek? Dat komt
omdat Familieziek het antwoord is op dat hele verleden.
Indische Duinen is een boos verhaal over een zoon die
een kwade dans uitvoert op het graf van zijn vader.
Familieziek is een migratieverhaal, dat is ontstaan toen ik
beelden zag van vluchtelingen die naar Europa kwamen.
Van kinderen die zich vastgrepen aan de rokken van hun
moeders. Ik dacht: deze kinderen gaan straks het verhaal
van hun ouders vertellen. De Indische Nederlander is niet
zo uniek. Hij maakt deel uit van een heel groot patroon
van migratie waarmee we in de westerse wereld worden
geconfronteerd. Al deze volksverhuizers hebben een ver
haal te vertellen. Daar moeten we naar luisteren.
Peter: Ik had Familieziek toen het in 2002 uitkwam
meteen gelezen. Toen jij me in 2008 vroeg, dacht ik:
dadelijk zit ik er vier of vijf jaar aan te werken. Ik zag er
best tegenop. Ik ben al niet de snelste. Maar ik heb ja
gezegd omdat ik zelf net ook
een zoontje had.
Adriaan: Hoe lang heb jij
eraan gewerkt? Ik zeg aan
iedereen zeven jaar.
Peter: Langer. Negen jaar.
Milan was acht maanden toen
jij me vroeg.
Milan
Peter: Mijn zoontje. Hij is nu
tien jaar, even oud als de
jongen in het boek. Die vlucht
in zijn eigen fantasiewereld door tekeningen te maken.
In het album laat ik daarom ieder deel voorafgaan door
een kindertekening. Die heeft Milan getekend. Ik heb
hem daar heel rustig voor benaderd. Ik heb hem niet
gedwongen. Ik heb hem schetsen laten zien en gezegd:
ik heb een kindertekening nodig. Dat kan ik zelf doen,
maar jij loopt hier toch rond? En ik kan ook een vriendje
van je vragen.
Adriaan: Dat laatste hielp natuurlijk. En is hij trots?
Peter: Nu wel. Maar toen hij bezig was, hoorde ik hem
achter zijn eigen bureautje zuchten en steunen. En als
ik vroeg hoe het ging, zei hij: 'Ik ben gefrustreerd.' Hij is
perfectionist, dat heeft hij van mij. Het boek gaat over
een vader-zoonrelatie. En in deze versie doet mijn eigen
zoon ineens mee.
Vader-zoonrelatie
Adriaan: Mijn vader was altijd thuis. Ik herinner me hem
als een dreigende man, wijdbeens voor het raam, met
zijn handen in zijn broekzakken. Mensen kunnen het zich
nauwelijks voorstellen om door hun vader te worden
opgevoed. Vaders gaan naar het werk. De mijne nam me
overal mee naartoe. Hij wilde mij ook zelf leren lezen en
schrijven. Ik moest een klas overslaan. Het gevolg was
dat ik vanaf de eerste klas bijles heb gehad, omdat ik
totaal in de war was. Mijn vader mepte elke woord erin.
Ik heb mij vaak voor mijn vader geschaamd. Omdat hij
werkeloos was en omdat hij een Indisch accent had. Om
dat hij rare taalsprongen maakte, terwijl hij voorbeeldig
Nederlands sprak, maar te ingewikkeld.
Peter: Ik werk thuis, dus ik ben ook altijd thuis. Daarom
ga ik veel met Milan op pad. Ik neem hem overal mee
naartoe, want ik wil niet alleen op die kinderspeelplaat
sen rondhangen. Dan heb je wel contact met leuke jonge
moeders, maar daar word je op den duur ook gallisch
van. Ik ga met hem de stad in, laat hem dingen zien. Dat
heb ik nooit met mijn vader gedaan. Die was op mijn
vijfde al weg.
Adriaan: Leeft jouw vader nog?
Peter: Hij is overleden toen ik 26 was.
Adriaan: Ik was tien toen mijn vader doodging. Pas later
begreep ik hoe ik hem heb gemist. Daar is Familieziek
uit voortgekomen. Ik heb uiteindelijk besloten van mijn
vader te houden, ook al heeft hij me enorm beschadigd.
Ik kan niet leven met haat. Dus heb ik van mijn vader een
zenuwpatiënt gemaakt. Nu ben ik mijn vader de baas.
Moeder
Adriaan: Mijn moeder was een boerendochter die trouw
de over de kleurlijn. Toen was dat heel ongewoon voor
een vrouw. Haar eerste man, de vader van mijn drie zus
jes, had Molukse wortels en was zeer donker; mijn vader
deed ingewikkeld over zijn kleur. Het was wel wennen
voor die boeren: drie bruine meisjes in de familie en een
onwettig jongetje.
Peter: Ik hoefde niet echt ver te zoeken om me in het
verhaal in te leven. Mijn moeder komt uit een gezin met
drie dochters. Mijn oma was weduwe. Net zoals de vader
van de zusjes van Adriaan is mijn moeders vader ook
door de Japanners onthoofd.
Adriaan: Dat schept een band.
Peter: Mijn moeder heeft als jong meisje ook in een
contractpension gewoond. Voor mij zijn die familieverha
len inwisselbaar. Ik heb bij het tekenen jouw familiefoto's
erbij gepakt, maar ook een fotoboek van mijn moeder
om te kijken hoe de interieurs er in die tijd uitzagen.
DECEMBER 17
Moesson #6 december 2017 CC18 V2.indd
17
23-11-17
09:24
