Geweld is niet normaal.
Het is niet stoer. Het lost
geen problemen op. Laat
een ander geen slachtoffer
van geweld worden'
PERSOONLIJK
Zijn vader was aan de Birmaspoorlijn te werk
gesteld. 'Ook hij heeft dat overleefd. Waar ik
hem nog altijd om bewonder is dat hij in de
kapploeg is gaan werken. Dat was een slimme
zet van hem. Zo ontkwam hij aan de rotziektes
die het kamp teisterden.'
In de boekenkast van Jan Kloppenburg staat
een rij met Indische boeken. Daartussen de
Geïllustreerde atlas van de Japanse kampen. 'Ik
heb nooit geweten dat er zoveel waren.'
Met een boot van de KPM werd het gezin
op 24 december 1945 in Bangkok herenigd.
'Dat zal ik nooit vergeten. Daar was ook een
soort kamp. We mochten in en uit, maar er
was wel een soort bescherming. We hebben
daar elf maanden moeten wachten voor we
naar Nederland konden. We reisden met het
troepentransportschip Tabinta. We voeren
samen op met de Oranje. Dat was een beetje
rivaliserend, want wie het eerst aankwam, had
de eerste keuze.'
In Port Said meerden ze aan voor een tussen
stop. 'Ik herinner me goed dat ik als jochie op
de schommel mocht en werd geduwd door
Duitse krijgsgevangenen. Gek dat je zulke
details nog weet. In tenten werden we van
kleding voorzien. We hadden helemaal niks.
Dat kunnen we ons in Nederland nu niet meer
voorstellen. Daar zaten we dan, geen rooie
cent, geen kleding. Dus als je dan kleren krijgt
ben je ontstellend blij. Maar we wisten toen
nog niet hoe de mentaliteit van de Neder
landse regering in die dagen was. Mijn ouders
kregen later de rekening gepresenteerd. Ze
moesten betalen! Dat is toch bij de konijnen
af.'
Joes Kloppenburg overleed op 17 augustus
1996. De maandag daarop zou hij beginnen
met een nieuwe baan. Jan Kloppenburg belde
die dag de nieuwe werkgever van zijn zoon om
te zeggen dat Joes nooit zou komen.
Hij had nog een heel leven voor zich, zegt
Jan Kloppenburg. Hij besloot dat het verlies
van zijn zoon niet voor niets mocht zijn. 'Ik
nam me voor: ik ga proberen de jeugd zoveel
mogelijk het besef bij te brengen wat het
betekent als je kind omkomt door zinloos ge
weld. Geweld is niet normaal. Het is niet stoer.
Het lost geen problemen op. Laat een ander
geen slachtoffer van geweld worden.' Samen
met onder meer Kenneth van Cauter, de beste
vriend van Joes, richtte hij anderhalf jaar later
de stichting Kappen nou! op waarmee hij langs
scholen ging om jongeren zijn verhaal te ver
tellen, maar hij sprak ook rechters in opleiding
toe. Het was een manier om zijn verdriet te
verwerken. 'Je kunt in en hoekje gaan zitten en
treuren of je wentelen in verdriet, maar zo zit
ik niet in elkaar.'
Hij kreeg er een fulltime job aan, was weken
van meer dan veertig uur in touw. 'Gelukkig
was ik net daarvoor met prepensioen gegaan
en had ik er de tijd voor.'
Er kwam een gedenkteken in de Amsterdamse
Voetboogstraat en een kunstwerk in neonlet
ters HELP, dat boven de straat werd gehangen.
De naam van zijn zoon haalde regelmatig
de media. Bij ieder volgend slachtoffer van
zinloos geweld, wisten journalisten hem te
vinden. Als de media hem belden stond hij
ze altijd te woord. 'Maar ik heb nooit zelf een
medium benaderd.'
Hij werkte mee aan het spreekrecht voor
nabestaanden tijdens de rechtszitting, omdat
hij er ervaring mee had. 'Wij waren een van de
eersten die in een strafzaak het woord kregen
van de president van de rechtbank, zonder dat
we erom hadden gevraagd.'
Op 1 januari 2007 ben ik na een kleine tien
jaar ermee gestopt', zegt Jan Kloppenburg.
Zijn vrouw en drie dochters, die zelf buiten de
publiciteit bleven, vonden dat het genoeg was.
Toen hij terugtrad, werd hij onderscheiden met
een lintje.
Bij de onthulling van de brug eind september
van dit jaar werd hij opnieuw benaderd door
journalisten. Hij stond ze allemaal te woord.
'Het heeft zin als je je verhaal vertelt', zegt
Jan Kloppenburg. Jaren geleden hield hij
een pleidooi voor lessen burgerschap voor
scholieren. Laatst vertelde zijn dochter dat het
vak burgerschap wordt gegeven op de school
waar zij werkt.
'Ik heb er niet om gevraagd om een brug
naar Joes te noemen, al heb ik die hoop wel
gekoesterd. Het was een initiatief van een
buitenstaander. Iemand die Joes helemaal niet
eens kende, maar wel van zijn verhaal wist.'
Bij de onthulling van de brug was ook Joes'
beste vriend Kenneth, een Indische jongen,
aanwezig. Hij had zijn achtjarig dochtertje
meegenomen. 'Eenentwintig jaar geleden
is een lange tijd, maar het verhaal van Joes
is nog steeds levend, al is er nu een nieuwe
generatie bijgekomen voor wie het verhaal
helemaal nieuw is. Zo'n brug is een mooi
eerbetoon', zegt Kenneth, 'minder beladen
dan het gedenkteken op de plek waar het is
gebeurd. Het is ook een elegante brug. Op
een van de mooiste plekken in Amsterdam. En
dan die witte letters op de brugleuning: Joes
Kloppenburgbrug. Probeer dat maar vijf keer
achter elkaar te zeggen', zegt Kenneth. 'Lukt
je niet. Joes zelf zou er heel hard om moeten
lachen.'
Je vindt de Joes Kloppenburgbrug in de Oude
Spiegelstraat over het Singel.
DECEMBER 31
Moesson #6 december 2017 CC18 V2.indd 31
23-11-17 09:24
