'SOCIAL MEDIA
WORDT JUIST
VAAK INGEZET
OM DOGMA'S TE
VERKONDIGEN
EN KRITISCHE
STEMMEN DE MOND
TE SNOEREN'
INDONESIË
met verschillende achtergronden. Soms zijn er
wel 45 cursisten. Een van de opdrachten die
ik ze geef is: schrijf een verhaal in twee zinnen
dat op Twitter gezet kan worden. Dat dwingt
iedereen om heel hard na te denken en om te
kiezen. Creativiteit betekent voor mij het ont
wikkelen van een kritische, open houding die
niet dogmatisch is. Dat betekent niet dat er
geen ruimte is voor spiritualiteit. Dat is name
lijk ook weer zo'n simplistische tegenstelling.
Dat kritisch nadenken alleen maar voorbehou
den is aan diegenen die het spirituele afwijzen.
Daarom gebruik ik ook nadrukkelijk de term
spiritualisme kritis. Geloof en het open staan
voor spirituele ervaringen hoeven helemaal
niet te betekenen dat je je kritische zin loslaat.'
Hoe verhoudt dat kritisch spiritualisme zich tot
het huidige klimaat in Indonesië waarin juist
het dogmatische denken terrein lijkt te winnen?
'Daar maken veel mensen, waaronder ik, me
zorgen over. Het is op dit moment heel be
langrijk dat bijvoorbeeld schrijvers, maar ook
anderen, vragen blijven stellen. Zich uitspreken
en er alles aan doen om het gedachtengoed
van het kritische spiritualisme te propageren.
We hebben pas nog kunnen zien hoe bij de
laatste gouverneursverkiezingen van Jakarta,
de zittende gouverneur Ahok toch verloor
omdat zijn tegenstanders effectief gebruik
maakten van religieuze en raciale sentimenten.
Maar het is breder dan alleen de conservatieve
islam. Ook bij liberale moslims en christelij
ke Indonesiërs bestaat er een tendens om
tevreden te zijn, als er maar hele duidelijke
regels zijn. Mensen zijn tegenwoordig heel
handig met techniek en social media, maar dat
betekent niet dat ze ook hun kritische vaar
digheden ontwikkelen. Die social media wordt
juist vaak ingezet om dogma's te verkondigen
en kritische stemmen de mond te snoeren. Om
de eigen mening te bevestigen, niet om die uit
te dagen.'
En hoe geeft Salihara daar invulling aan?
'Bij Salihara doen we dat op verschillende
manieren. Zo zijn er in de weekeinden boeken
clubs waarin we het over literatuur hebben. Op
zaterdag is er de Indonesisch-talige club, op
zondag de Engelstalige. Op dit moment doen
we veel aan literatuur uit Latijns-Amerika. Het
magisch realisme van schrijvers als Marquez
spreekt veel mensen aan omdat het zo aan
sluit bij Indonesische literaire tradities waar
het zichtbare en onzichtbare en het natuurlijke
en bovennatuurlijke naadloos in elkaar over
kunnen lopen. En natuurlijk ook de gedeelde
ervaring van decennialange onderdrukking
onder een militair regime en hoe je daarna
omgaat met dat verleden. Maar als er interes
sante auteurs in het land zijn, dan maken we
daar graag gebruik van. Daarom sprak Nancy
Jouwe in onze Engelstalige boekenclub over
het Mapping Slavery project.'
Het cultureel centrum Salihara in Pasar
Minggu biedt een uitgebreid scala aan
activiteiten op het gebied van literatuur,
muziek, kunst, theater en debat. Het is,
alleen al vanwege de architectuur, een
bezoek meer dan de moeite waard!
Tjek dan eerst de agenda van Salihara:
www.salihara.org
JANUARI 23
Moesson #7 januari 2018 KOPIE2.indd 23
23-12-17 15:23
