CHIRUGIE, ACUPUNCTUUR EN INSPIRATIE
Paul The Gwan Tjaij en zijn enerverende levensgang
als peranakan-Chinees
HET BESTE UIT
TWEE WERELDEN
48 MOESSON
DOOR PETER HUIJS, BTH-THINKPICTURES
Ik sprak met dr. Paul The. De bedoeling
was een algemeen artikel over de Indone-
sisch-Chinese mensen die nu in Nederland
wonen. Dit alles ter voorbereiding van
een geweldige inspiratiedag voor deze
gemeenschap op 21 april 2018. De Indone-
sisch-Chinese mensen vormen immers een
niet onaanzienlijke groep binnen de meer
dan honderdduizend Chinezen in Nederland.
Indonesische Chinezen worden ook perana-
kan Chinezen genoemd (peranakan betekent
1. baarmoeder, 2. nakomelingen van buiten
landers en Indonesische voorouders). Zij zijn
eigenlijk in vier verschillende groepen onder
te verdelen vanaf 1911 tot 1980. Eén groep
van ongeveer zesduizend personen kwam in
de jaren na de Tweede Wereldoorlog uit In
donesië naar Nederland, en tegenwoordig is
deze groep uitgegroeid tot ongeveer 18.000
mensen. Over het algemeen zijn zij hoogop
geleid, goed gezond, en opvallend genoeg is
vijfendertig procent van hen werkzaam in de
gezondheidszorg, maar je vindt er ook veel
leraren en wetenschappers onder.
Zo had dit artikel moeten verdergaan. Echter:
de levensgeschiedenis van dokter Paul The
Gwan Tjaij boeide zo dat uw schrijver besloot
deze als pars pro toto te nemen. Bovendien,
zoals hij zelf zegt, is het zo dat als je erin zou
duiken veel van zijn mensen in ons land dezelf
de soort geschiedenissen hebben.
Achtste generatie
Paul The: 'Ik ben achtste generatie Indo-
nesisch-Chinees. Mijn voorvader was een
revolutionair, in die zin dat hij begin 1800
naar Indonesië moest vluchten vanwege zijn
verzet tegen de corruptie van de toenmali
ge gouverneur. De familie is opgegroeid in
Semarang, dat je toen nog met een a schreef:
Samarang, de stad met de meeste Chinezen
in Midden-Java. Anders dan de meesten van
onze landgenoten zat de familie The niet in
de handel, maar altijd in het onderwijs, of als
ambtenaar in overheidsdienst.'
Pauls ouders waren onderwijzers, zijn vader
was hoofd der school in Pekalongan, waar hij
in 1940 geboren werd.
Hij ging naar de Indonesisch-Chinese lagere
school Chung Hwa Hui, opgericht op 1 juli 1929
door expats in Nederland die zich hadden ver
enigd om hun belangen zowel in Holland als
overzee te behartigen. Het was onbetwist de
beste lagere en middelbare school van Sema-
rang. Na zijn middelbare school wilde Paul bij
de luchtmacht, maar zijn vader zag liever dat
hij arts werd. Hij had zich ingeschreven bij de
luchtmacht, en bij twee universiteiten, en bij
alle drie werd hij aangenomen. 'Dus ik dacht:
Piloot kan ik altijd nog worden, maar leren hoe
je aan mensen moet sleutelen niet. Zo begon
ik in 1957 in Soerabaja aan de Airlangga Uni
versiteit de artsenopleiding geneeskunde.'
Van Java...
Paul The: 'Ik studeerde in 1964 af en wilde aan
vankelijk gynaecoloog worden, maar er was
een numerus fixus en als je als Indonesische
Chinees niet óf heel rijk was óf een kruiwagen
had, was het praktisch onmogelijk ergens een
opleidingsplaats te krijgen. Bovendien moest
ik in militaire dienst. Ik werd gedetacheerd bij
de marine. Ik was blij omdat je met een aanbe
velingsbrief van hen wel meer kans maakte op
een opleidingsplaats.'
In die periode zat zijn toenmalige verloofde
in een bus die door een tragisch ongeluk in
een ravijn stortte. Zij overleefde het niet en de
impact van dit drama was groot. Paul The was
gebroken. Twee jaar lang kon hij zich nergens
toe zetten; hij kwam nauwelijks buiten, kon al
leen maar binnen zitten. Maar op een gegeven
moment was hij zover dat hij zichzelf bij elkaar
Moesson #7 januari 2018 KOPIE2.indd 48
23-12-17 15:24
