sugawara,isa
HET JAAR 1946
Pfif XJ.f Kopt, Lege*
MOROTM MS 138
I
LEGEROVERSTE KENITJI SONE
LEGERKAPITEIN ISAO SUGAWARA
het eiland Halmaheira. Zij woonden in een strook langs
de kust die geëvacueerd moest worden; de Japanners
verwachtten in februari 1945 een geallieerde landing.
Kapitein Isao Sugawara en andere Japanse soldaten
geloofden dat lepra besmettelijk was en wilden absoluut
niet in contact met hen komen. Het gevolg was dat
Sugawara en een troepenafdeling Kempeitai naar het le-
prozendorp reisden en alle inwoners - mannen, vrouwen,
kinderen - onthoofdden. Op 8 augustus 1947 werd kapi
tein Sugawara ter dood veroordeeld tijdens de tijdelijke
krijgsraadzitting in Morotai. Hij werd later terechtgesteld
door een vuurpeloton. De leden van de Kempetai die de
misdaden hadden uitgevoerd, werden vervolgd volgens
een uniek rechtsartikel van het Indië-tribunaal, artikel 10,
waarbij individuen schuldig konden worden bevonden
aan oorlogsmisdaden uitgevoerd door een groep waar
zij deel van uitmaakten.
Dwangprostitutie
Het berechten van Japanners voor dwangprostitutie
als oorlogsmisdaad was eveneens uniek in de rechts
geschiedenis. De meest beruchte zaak betrof die van
Awochi Washio, een Japanse hotelhouder die een club
runde in Batavia. Tijdens het proces, gehouden in okto
ber 1946, werd aangetoond dat hij 17 of 18 Nederlandse
en Indo-Europese vrouwen dwong als prostituee in zijn
club te werken. Ten minste elf waren met geweld uit
interneringskampen gehaald.
De vrouwen waren gerekruteerd door Washio's zaken
partner (en vriendin) Lies Beerhorst. Zij bezocht de
interneringskampen en ronselde vrijwilligers voor een
baan als dienstmeisjes in het restaurant. De geïnterneer
den, van wie sommigen hoopten dat ze met een baan
als dienstmeisje geld konden verdienen om zichzelf en
hun kinderen te onderhouden, gingen op het voorstel in.
Toen ze in het restaurant en de club van Washio arriveer
den, ontdekten ze dat ze als prostituee moesten werken.
Wanneer de vrouwen weigerden of zich probeerden te
verzetten, kregen ze een pak slaag en dreigden Washio
en Beerhorst hen uit te leveren aan de beruchte Kempei
tai. De militaire rechters kwamen bewijsmateriaal onder
ogen waaruit bleek dat sommige van de dwangprosti-
tuees pas 12 of 13 jaar oud waren. Washio werd schuldig
bevonden aan de oorlogsmisdaad van gedwongen
prostitutie en veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf. Hij
stierf in 1949 in de Struiswijk gevangenis in Batavia. Zijn
vriendin Lies Beerhorst werd ook tot een gevangenisstaf
veroordeeld.
Toen Indonesië in 1949 officieel een nieuwe natie werd,
hadden de Nederlandse autoriteiten niet langer het
recht om oorlogsmisdaden te vervolgen op Indonesi
sche bodem. De jonge Republiek wilde vooral naar de
toekomst kijken en zag af van verdere prosecutie. Van de
1038 beschuldigde oorlogsmisdadigers werden er 55 niet
schuldig bevonden. De meeste veroordeelden kregen een
gevangenisstraf; 226 werden ter dood veroordeeld. Die
vervolging van Japanse oorlogsmisdaden in Indië is uniek
geweest in de rechtsgeschiedenis en verdiend alleen al
daarom meer internationale aandacht en onderzoek.
Military Trials of War Criminals in the Netherlands East
Indies 1946-1949 Fred L. Borch Oxford University Press
ISBN 978 0 19 877716 8 richtprijs 79,83 onder meer
verkrijgbaar via bol.com
Kolonel b.d. Fred. L. Borch III (1954) diende vijfentwintig jaar
lang als jurist in het Amerikaanse leger. Zo was hij hoofdaan
klager in Guantanamo Bay, Cuba. Ook als wetenschappelijk
onderzoeker specialiseerde hij zich in terrorisme en oorlogsmis
daden: gefinancierd door een Fulbright stipendium was Borch in
2012-2013 gasthoogleraar aan de universiteit Leiden.
MAART I 45
Moesson #Q maart 2018 \/2 indd 45
22-02-18 12-2Q
