Emeritus hoogleraar Piet Emmer heeft een
missie. En die is om zich teweer te stellen tegen
wat hij beschouwt als de waan van de dag:
ahistorisch en politiek correct denken dat zich
vooral manifesteert wanneer het gaat om de
koloniale geschiedenis, het slavernijverleden
en migratie. In Het zwart-witdenken voorbij zet
Emmer zijn standpunten uiteen.
DOORWIM MANUHUTU
Het boek begint met de tekst van de Johan de Witt-
lezing die hij in oktober 2017 in Dordrecht hield. Daar
mee wordt direct de toon gezet. Volgens Emmer is er
sprake van een beeldenstorm tegen symbolen en iconen
uit de Nederlandse geschiedenis waarbij geen enkele
rekening wordt gehouden met de andere normen en
waarden in het verleden. Ja, er was slavernij, racisme en
uitbuiting. Maar dat was nu eenmaal normaal in die tijd.
En bovendien waren het niet alleen de Europeanen die
zich daaraan schuldig maakten; dat deden Afrikanen en
Aziaten net zo goed.
Hoewel de auteur zegt een bijdrage te willen leveren aan
de discussie, gooit hij zijn tegenstanders op één hoop
en wekt de indruk alsof ze allemaal van alle standbeel
den en straatnamen af willen om de geschiedenis uit te
wissen, terwijl ze volgens Emmer juist gebruikt kunnen
worden om over die geschiedenis te vertellen. Daarmee
maakt hij een karikatuur van de diverse stemmen die
vragen om een andere - meer kritische - benadering van
de geschiedenis.
Emmer schuwt stellige uitspraken niet. Zo schrijft hij op
pagina 20: 'Toen het kolonialisme nog bestond, werd het
meestal positief beoordeeld. Zowel door de kolonisten
als de gekoloniseerden.' Een betwistbare uitspraak die je
onmogelijk over de verschillende eeuwen kolonialisme
kan doen. Hij wijst op zaken als onderwijs, bestuur en
rechtspraak als positieve effecten van het kolonialisme.
Daarmee schaart hij zich in het kamp van collega-his
torici zoals Niall Ferguson met zijn Empire. How Britain
made the modern world. Dat Ferguson ook in eigen land
A REO-LETTER DAV,
The Strengernow lono uavk tov bekn civiukkdf
The Nativekykk since my home was burned to tub oroi-np. and my wifb and children shot.
fel bekritiseerd is door vakgenoten vermeldt Emmer dan weer
niet. Zeker waar het gaat om slavernij - een terrein waar hij
lang als dé autoriteit in Nederland gold - gaat Emmer stevig in
tegen vakgenoten en anderen die het verband leggen tussen
Nederlandse slavernij en slavenhandel en de ontwikkeling
van de Nederlandse economie. Volgens hem is de bijdrage
minimaal geweest en zitten jongere historici die anders be
weren er flink naast. Of dat zo is, valt maar te bezien. Karwan
Fatah-Black en Matthias van Rossum, om maar twee van die
historici te noemen, hebben in een wetenschappelijk artikel
laten zien dat de data waar Emmer zich op baseert inmiddels
achterhaald zijn.
Ook van de doorwerking van het koloniale of het slavernijver
leden in het heden moet Piet Emmer weinig hebben. Volgens
hem is het niet toevallig dat een land als Haïti dat zich in 1803
vrij vocht van de Fransen, nu het armste land in de regio is. Het
was beter af geweest bij een langere kolonisatie. Het feit dat
het land herstelbetalingen aan Frankrijk moest doen, laat hij
hierbij onvermeld. En zo zijn er nog wel meer passages waarin
de auteur, ondanks zijn presentatie als objectieve historicus,
zelf ook een activist lijkt te zijn. Maar dan een die een beeld van
de geschiedenis in stand wenst te houden dat in toenemende
mate aan kritiek bloot staat.
Het zwart-witdenken voorbij door Piet Emmer Nieuw Amsterdam
ISBN 9789046822685 16,99
08 MOESSON
Moesson #10 april 2018.indd
