Defamilie Johan
'GEEN TOEKOMST
IN INDONESIË'
MEI 41
Ook de ouders van Violet Johan wilden in
Indonesië blijven, maar kwamen toch naar
Nederland. Margaret Leidelmeijer interviewde
haar voor de tentoonstelling.
Violet Johan: 'De laatste jaren van zijn leven
schreef mijn vader Lodewijk Johan onder het
pseudoniem Oed stukjes voor Moesson. Over
zijn kindertijd in Modjokerto, zijn belevenissen
tijdens de Japanse bezetting en tijdens de
bersiap-tijd in Batavia. Zijn verhaal over hoe
hij met mijn moeder en de kinderen uiteinde
lijk toch naar Nederland zou vertrekken, raakte
me zeer.
Mijn vader was een verwoed amateurfoto
graaf. Hij bewaarde al zijn beeldmateriaal
in enveloppen en koektrommels. Sinds zijn
overlijden beheer ik zijn collectie en probeer ik
wat orde in de chaos te scheppen. Langzaam
wordt de puzzel compleet en vormt zich een
prachtige geschiedenis van mijn Indische
familie in woord en beeld. Hoe ze leefden, wat
ze meemaakten, hoe ze zich voelden en hoe
ze zich uiteindelijk aanpasten aan hun nieuwe
leven.
In 1954 woonden mijn ouders in Pladju op Su
matra, waar mijn vader een goede betrekking
had bij de Bataafsche Petroleum Maatschappij
(BPM). Zij leefden daar in luxe, in een veilige
omgeving met comfortabele woningen voor
de employees. Toch besloot hij verlof aan te
vragen voor een reis naar Nederland. Was het
omdat alle Indische Nederlanders vertrokken?
Was de situatie in Pladju op dat moment on
stabiel? Feit is dat mijn ouders al bij hun ver
trek wisten dat ze niet naar Indonesië zouden
terugkeren. Later vertelden ze ons dat wij met
een Nederlandse nationaliteit geen toekomst
in Indonesië zouden hebben.
De eerste jaren in Nederland waren in alle op
zichten zwaar. Mijn moeder miste Indië, maar
mijn ouders wilden en konden niet meer terug
Er woonden in Indonesië ook geen familiele
den meer. Die waren of geëmigreerd naar de
VS of ze woonden inmiddels in Nederland.
Als jongste van elf kinderen en geboren in de
late jaren zestig heb ik zelf geen herinneringen
aan Indië. Alles wat ik weet, heb ik van horen
zeggen. Ik ben daarom blij met het archief van
mijn vader. Dankzij zijn foto's en de verha
len die hij voor Moesson schreef, krijg ik een
compleet beeld van onze familiegeschiedenis.
Een indringend verhaal over afscheid moeten
nemen van je geboorteland. Een heel nieuwe
start moeten maken aan de andere kant van
de wereld en vervolgens een nieuwe toekomst
opbouwen. Ik moet zeggen dat het mijn ou
ders aardig is gelukt.'
beeld over de Indische groep. Wat waren
voor deze groep de positieve kanten van het
leven in Indonesië en wat waren de negatieve?
Waarom wilde men blijven? Maar waarom
werd uiteindelijk gekozen om toch naar
Nederland te gaan?
Het zijn vragen waarop niet alleen
Nederlanders, maar Indo's zelf vaak niet
eens het antwoord weten. Essentieel in dat
verband zijn volgens samensteller Margaret
Leidelmeijer de vragen: hoe zien andere
mensen jou en hoe zie je jezelf? Wellicht ligt
daar de verklaring waarom de aanpassing van
deze Indische groep als 'geruisloos' wordt
ervaren door de Nederlandse samenleving.
Was men toch meer westers opgevoed
en flexibeler om zich aan de Nederlandse
samenleving aan te passen dan dat huidskleur
doet vermoeden?
Moesson #11 mei 2018 V2.indd 41 -f®? 25-04-18 15:39
