IN DE WIJK KRAMAT
IN JAKARTA, ENKELE
STRATEN VERWIJDERT
VAN HET BEFAAMDE SINT
CAROLUS ZIEKENHUIS,
LIGT DE OEFENRUIMTE
VAN ORCHEST STAMBOEL.
Stamboel zal menigeen vooral doen denken
aan Komedie Stamboel; de mix van volksto
neel, muziek en dans die aan het begin van
de twintigste eeuw in Nederlands-Indië zijn
intrede deed en door Indonesiërs, Chinezen
en 'gewone' Indo's werd omarmd. Maar om
verwarring snel uit de lucht te halen: daar
heeft Orchest Stamboel niets mee van doen.
Orchest Stamboel is een Indorock-band die het
afgelopen jaar de schijnwerpers op zich wist te
richten. Dat is best een kunst in een land waar
duizenden bandjes bestaan, in alle mogelijke
muziekstromingen.
Adnan Nanda (34), Edwin Harahap (31) en
Hanafi Imamusu (31) maakten tien jaar geleden
voor het eerst kennis met Indorock. 'Eigenlijk
bij toeval', begint Adnan, de sologitarist. 'Ik
had van vrienden die de Jakarta Rock Parade
in 2008 hadden bezocht, gehoord over het
optreden van Andy Tielman en Indorock. Via
YouTube beluisterde ik de muziek en door de
jaren heen kwamen er steeds meer bewegende
beelden beschikbaar. Van de Tielman Brothers
natuurlijk, maar ook van The Crazy Rockers
en The Black Dynamites. Ik raakte gefasci
neerd door de muziek en de showelementen
en hetzelfde gold voor Edwin en Hanafi. We
speelden alle drie in verschillende bandjes,
maar in onze vrije uurtjes bestudeerden we
de Indorock. Het is niet makkelijk om tot een
Indorock sound te komen', vervolgt Adnan.
'Indorock kent immers een aantal bijzondere
eigenschappen. Er moet sprake zijn van de
juiste hoeveelheid echo op de gitaren, een
strak klinkende begeleiding van de basgitaar
en drums, en de sologitaar die zijn eigen partij
speelt moet de ene keer spetteren om dan
weer subtiele klanken voort te brengen.'
Ook de apparatuur komt uitgebreid ter sprake.
'Daar hebben we zeker mee geworsteld. De
vroegere muzikanten speelden met gitaren,
versterkers en zanginstallaties die begin jaren
zestig gangbaar waren. Het is moeilijk om met
de huidige apparatuur het geluid uit die tijd te
benaderen', geeft Hanifa, de basgitarist, wat
meewarig kijkend toe.
De heldere, krachtige klanken van een Fender
Jazzmaster gitaar, het liefst in combinatie
met de Fender Dual Showman versterker, of
de Gibson Les Paul gitaar stonden hoog op
het verlanglijstje van de Indorockers. Maar
het waren ook prijzige, niet altijd makkelijk
verkrijgbare artikelen, zodat de meeste muzi
kanten met een goedkopere Egmond gitaar,
van Nederlandse bodem, een start maakten.
Vooral de Miller en de Wilson, sub-merken van
Egmond, waren voor beginnende bands een
alternatief. Had je wat meer te besteden dan
ging je over op de Duitse Höfner of Framus
uit het middensegment. Maar vele muzikanten
zijn gewoon gestart met zelfgemaakte appa
ratuur, bestaande uit omgebouwde gitaren en
radioversterkers. Duidelijk mag zijn dat een
goede installatie in combinatie met de juiste
aankleding (vetkuif, showkostuum, puntschoe
nen) en natuurlijk een flitsende podiumact,
een belangrijk deel van het succes bepaalde.
In Nederland hebben vele tientallen Indorock
bands bestaan. Den Haag kende in de hoogtij
dagen, tussen eind jaren vijftig en 1965, zeker
tien formaties. Er werd toen niet gesproken
over Indorock. Die benaming zou pas hal
verwege de jaren zeventig worden gebruikt,
toen er door liefhebbers van het genre werd
verlangd naar een revival... en om erkenning
van de Indorock als gangmaker van de Neder
landse rock-'n-roll en Nederpop.
Hoe zat het ook alweer met Indorock? Halver
wege jaren vijftig krijgt Nederland voor het
eerst met rock-'n-roll te maken. Mondjesmaat,
want de Nederlandse radio moet duidelijk
wennen aan het nieuw overgewaaide feno
meen uit Amerika. Daarnaast is er de nodige
weerstand van zedenprekers die rock-'n-roll
als vulgair, luidruchtig en ontwrichtend voor
de samenleving betitelen. Zo zorgde de film
Rock around the clock uit 1956 voor een hoop
commotie, er waren zelfs gemeenten die ver
toning van de film verboden. Nederland was
nog niet klaar voor Bill Haley, Little Richard en
Buddy Holly. Maar toen in hetzelfde jaar Heart
break Hotel met Elvis Presley uitkwam, was er
geen houden meer aan.
Via de radio viel steeds meer rock-'n-roll te be
luisteren. Vooral via de Amerikaanse legerzen-
der die nieuws en muziek naar de in Duitsland
gelegerde Amerikaanse militairen bracht. Ook
Radio Luxemburg besteedde een paar uur in de
week aandacht aan de nieuwste muziekstroom.
Steeds meer gelegenheden boden de mogelijk
heid voor optredens, zoals La Gaité in Den Haag
en Palais de Danse in Scheveningen en de San
Franciscobar en Casablanca op de Zeedijk in
Amsterdam. De Indische rockmuzikanten lieten
zich vooral inspireren door de instrumentale
muziek van The Ventures en The Drifters (later
The Shadows). Ook wat betreft de bandbezet
ting: een solo-, slag- en basgitaar en drums.
'In Indonesië bestaan veel invloeden; vanuit
de westerse-, Arabische-, Chinese- en India
se muziek. Dat hoor je bijvoorbeeld terug in
de dangdut, een combinatie van oosterse en
westerse melodieën. Ik denk dat de meeste
Indische en Molukse jongens die Indonesië als
hun geboortegrond hadden, sterk beïnvloed
waren door country, hawaiian en krontjong. Zij
stonden open voor rock-'n-roll en zagen moge
lijkheden om er een eigen sound op plakken',
stelt Adnan. Het was voor de leden van Orchest
Stamboel absoluut niet vreemd toen ze over
de ontstaansgeschiedenis van de Indorock
hoorden. 'In elke wijk hier in Jakarta komen wel
groepjes muzikanten samen. Je kunt zeggen
dat er heel veel geëxperimenteerd wordt met
muziek. Als je hier geboren bent, dan zit dat in
je', vult Adnan aan.
'Waar we zeker nog van kunnen leren, zijn de
showonderdelen uit de jaren zestig. Een gitaar
op de rug bespelen, een drumsolo op de hals
van een gitaar of wat opzwepende danspassen',
vertelt Hanafi. 'Dat is natuurlijk niet echt nood
zakelijk, maar het hoort naar ons idee wel bij de
Indorock. Maar daar zijn we nog niet aan toe.
We moeten ons op de muziek concentreren.'
Tijdens optredens maakt Orchest Stamboel ge
bruik van extra muzikanten in de vorm van een
tweede solo- en slaggitarist. Het is een nogal
technisch verhaal, maar die tweede set gitaren
wordt veelal lager gestemd, zodat er een meer-
22 MOESSON
Moesson #11 juni 2018 V2.indd 22
25-05-18 13:58
