'i 1
De Oranje
L
Uit de kunst
4 I
>N
JJJJ
De afgebeelde reliëfs ontworpen door
Lambertus Zijl (1866-1947) en uitgevoerd in
wit geverfd teakhout door de firma L.M. van
Tetterode hingen in de eetzaal eerste klasse
van de Oranje, het vlaggenschip van de
Stoomvaart Maatschappij Nederland. De
ontwerper C.A. Lion Cachet werd gevraagd
om het interieur in te richten. Door zijn
vergevorderde leeftijd assisteerde de jongere
ir. J.A. van Tienhoven hem daarbij. In navolging
van het Franse schip Normandie decoreerden
gerenommeerde kunstenaars als Andries
Copier, Oswald Wenckebach en Lambertus Zijl
het interieur.
De drie panelen maakten deel uit van een
serie van zestien van verschillende types uit
de hele Indonesische archipel. Zij hingen in
de eetzaal in één gesloten dome. Omdat het
schip vooral op Java zou gaan varen, verwezen
veel decoraties naar Indië. Het schip werd in
1938 door koningin Wilhelmina in gezelschap
van prinses Juliana te water gelaten. Vanwege
de oorlogsdreiging werd de Oranje in 1941
van Soerabaja naar Australië gevaren, waar
het omgebouwd werd tot hospitaalschip. In
1946 werd het schip weer een passagierschip,
nadat de eerder verwijderde decoraties
waren teruggebracht. Net als vele andere
passagiersschepen werd de Oranje van 1946
tot 1957 ingezet om Indische Nederlanders
te 'repatriëren' naar Nederland, omdat het
onafhankelijk geworden Indonesië hen geen
toekomst meer te bieden had. Het eens zo
trotse vlaggenschip van de SMN brandde in
1979 onder de naam Achille Lauro geheel uit.
Op weg naar de sloper is het schip gezonken.
Gelukkig is er van het interieur, zoals de drie
panelen, nog wat bewaard gebleven.
Frans Leidelmeijer bespreekt iedere maand
kunst die is ontstaan uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
De Oranje beleven? Ga naar de expo
in Het Scheepvaartmuseum,
Kattenburgerplein 1 in Amsterdam.
Meer info: www.hetscheepvaartmuseum.nl
of 020 - 523 22 22. T/m 18 juli.
OKTOBER19
