HET INDISCHE
RITUEEL NA GEBOORTE
EN OVERLIJDEN
LIFESTYLE
Veel Indische families vieren veertig
dagen na geboorte een selamatan.
Nog meer families geven veertig
dagen na een overlijden een
selamatan. Waar komt dit gebruik
vandaan? En wat herdenken we dan
eigenlijk? Josselien Verhoeve zocht
het uit.
40ste dag
DOOR JOSSELIEN VERHOEVE
ILLUSTRATIE REMONA POORTMAN
Het is adat, volgens sommigen. En adat
bevraag je niet. Volgens anderen stamt het
gebruik af van de islam. Weer anderen verwij
zen naar de bijbel, waar veertig een belangrijk
symbolisch getal is. Maar ook in het hindoeïs
me komt de veertig dagen periode voor.
Eerste glimlach
Veertig dagen na de geboorte is voor veel
Indische families een moment om bij stil te
staan. Een symbolische of magische grens.
Wat die grens precies inhoudt, blijft in het
midden. 'Er wordt wel beweerd dat dan het
eerste glimlachje van het kind te zien is,
maar bij mijn kinderen was dat al veel eerder
zichtbaar', vertelt Hellen Olthuis. 'We hebben
voor alle drie kinderen de veertigste dag na de
geboorte gevierd. Het gebruik schrijft geloof ik
nasi kuning voor, maar ik kookte witte rijst met
een lekkere combinatie van zeven gerechten
van vlees, ei, vis en groenten, en ook droge
gerechten zoals tempeh en seroendeng. Het is
een moment om samen de zegeningen te tel-
len en dankbaar te zijn voor nieuw leven. Maar
de belangrijkste reden om de veertigste dag te
vieren is dat het gewoon goed voelt.'
In de familie van Hellen kwam het gebruik
vooral van vaderskant. 'Hij verdiepte zich altijd
in de Javaanse cultuur, maar tegelijkertijd
was zijn katholieke opvoeding ook aanwezig.
Het zal dan wel een soort mengeling zijn van
christelijke en Javaanse gebruiken.'
In de katholieke kerk gaat het feest van Maria
Lichtmis terug op het joodse zuiveringsritueel
veertig of tachtig dagen na een bevalling. In
het oude Israël werden vrouwen als onrein
beschouwd tot veertig dagen na de bevalling
van een zoon. Voor dochters was dit tachtig
dagen. Op de veertigste (of tachtigste) dag
dienden de ouders een lam te offeren zodat
de vrouw weer rein zou zijn en weer de tempel
mocht betreden. Tegelijk verwijst dit naar
de opdracht van de Heer: de eerstgeborene
moest worden opgedragen aan God. Geheel
NOVEMBER 21
