'ONDANKS DE
STERKTE VAN
HET MATERIAAL,
BLIJFT ER ALTIJD
EEN HINT VAN
KWETSBAARHEID'
KUNST
bescherming tegen de kou zoals de Mongoli
sche ger. Maar het is ook een organisch mate
riaal en net zo aan de tand des tijds onderhe
vig als de mens. Dat spreekt me aan.'
Hinterland ontstond in 2015 toen Gladys binnen
6 maanden zowel haar Indische vader als haar
Hollandse grootmoeder verloor.
'Hun dood raakte me tot in het diepst van mijn
kern. Er kwamen veel schurende vragen bij
me naar boven: hoe goed kende ik mijn vader,
mijn familie eigenlijk echt? Had ik tijdens
hun leven wel mijn best gedaan om hen te
begrijpen? Rouw is een gecompliceerd iets,
iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om.
Voor mij persoonlijk werd het belangrijk om te
begrijpen wat ik had verloren. Waar kwam hun
talent vandaan; hun interesses en rare trekjes?
Waarom duiken die steeds weer op? Ik reali
seerde me al snel dat om iemand überhaupt te
kunnen begrijpen, je ook alle omstandigheden
van hun leven moet bestuderen. Niet alleen
de onderlinge familierelaties, maar ook de
geografische, culturele, politieke en historische
context. Wat was bijvoorbeeld het effect op
mijn grootouders van hun ervaringen tijdens
de Japanse bezetting, en van hun latere
'repatriëring' naar Nederland? En hoe leeft dat
voort in mijn vader, in mij en mijn kinderen?
Ik begon levensverhalen van mijn voorouders
te verzamelen. Die informatie legde ik vast in
een stamboom en genogram. Een genogram is
een familiestamboom van drie, vier generaties
waar je veel informatie in kwijt kunt. Denk aan
verhuizingen, migraties, ziekten of sterfge
vallen. Zo kun je ook emotionele patronen
ontdekken. Door het maken van die stamboom
kwam ik in contact met familieleden die ik
jaren niet had gesproken én ik vond nieuwe
familieleden. Ik heb zoveel verhalen gehoord,
sommige bekend, sommige onbekend, lieve en
grappige verhalen en sommige zeer schok
kend.
Ik heb altijd al geweten dat er onuitgesproken
trauma's in de familie waren; als kind voelde
ik dat al aan. Ik wist dat mijn opa dwangar-
beider was geweest aan de Birma spoorlijn.
Tijdens de laatste jaren van zijn leven woonde
hij in Bronbeek en dat heeft hem bewogen
veel meer over zijn ervaringen te praten, hij
heeft toen zelfs kranteninterviews gegeven.
Maar ik wist bijvoorbeeld niet dat mijn oma
een zogenaamd troostmeisje was voor het
Japanse leger. Niemand wist dat. Dat heeft me
ontzettend diep geraakt, toen ik daar achter
kwam. Veel woede en verdriet. Als vrouw vond
ik het heel confronterend en het was moeilijk
daarmee om te gaan. Ik wilde voorzichtig zijn
en haar eigen levenslange zwijgen respecte
ren, maar tegelijkertijd wilde ik dat verhaal
ook vertellen. Vind ik ook dat het verteld moet
worden. Hoe meer ik leerde over mijn familie,
hoe duidelijker het beeld eigenlijk werd.
Achter al het zwijgen zat zóveel leed. Het
verklaarde veel over onderlinge relaties, en het
werd steeds duidelijker hoe onlosmakelijk alles
was verbonden aan de koloniale en oorlogs
geschiedenis van Indië. Het verklaarde ook
veel over mezelf en mijn rol als derde genera
tie Indo. Ik werd me er ineens van bewust dat
ik, door in Engeland te wonen, op afstand ben
van de Indische gemeenschap in Nederland.
Dat voelde ineens aan als een gemis. Maar
ik heb die afstand ook nodig gehad. En het
voelde als noodzaak om met dit alles aan de
slag te gaan, op een helende en koesterende
manier.'
Hinterland is een installatie die bestaat uit een
serie handgemaakte, levensgrote voorouderlij
ke kostuums en maskers die voor Gladys hele
persoonlijke, maar ook universele thema's on
derzoeken als verdriet, identiteit en verbonden
heid. Hierin verweven zijn verhalen van oorlog,
overleving en opvattingen over gender en ras.
'De kostuums zijn een gebaar van nagedachte
nis. Een manier om mijn voorouders te eren, om
symbolisch diepe trauma's te helen en om de
weg voor toekomstige generaties daarvan vrij te
maken. Alle levens in mijn familielijn zijn geraakt
door kolonialisme, discriminatie, oorlogstrau
ma's, seksueel geweld en ontworteling door
gedwongen migratie. Uit recent wetenschap
pelijk onderzoek blijkt dat de psychologische
effecten van trauma's van de ene generatie op
de andere kunnen worden overgebracht door
epigenetische veranderingen. Het bevestigt wat
ik altijd heb vermoed: dat de ervaringen van
onze voorouders een stempel op de familie heb
ben gedrukt. Het is een fascinerend concept. En
hoe meer ik te weten kom, hoe meer ik besef dat
de ervaringen van mijn voorouders universeel
zijn. Ze zijn absoluut niet uniek. Je ziet precies
hetzelfde gebeuren in de wereld nu, hetzelfde
soort lijden. Dit soort patronen blijven zich
steeds weer afspelen.
Hinterland gaat over het zichtbaar maken van
die onuitgesproken verhalen, over het tonen van
medeleven met generaties die in stilte hebben
geleden en hun lijden in een historische en
culturele context te plaatsen, zodat het begrij
pelijk wordt. Dit is mijn manier om vergeving te
vragen en te bieden voor al die keren van pijn en
domme misverstanden in het verleden. En om
dankbaarheid te tonen voor wie ik ben: een kind
van twee culturen en een resultaat van al die
passies, talenten, overlevingsdrang en kracht van
mijn voorouders. Maar het grootse deel van mijn
motivatie was om mijn eigen wonden te helen.'
In 2017 kwam Gladys voor het eerst naar buiten
met haar Hinterland project in een expositie in
de Long Gallery van Black Swan Arts in Frome,
Somerset.
'Een jaar lang had ik stilletjes in mijn atelier aan
Hinterland gewerkt. Ik heb me nog nooit zo
kwetsbaar gevoeld als op de dag dat de ten
toonstelling opende en de eerste bezoekers door
de deuren stapten. In de uurtjes voor de opening
Ancestral Healing Costume for opa (20
compass holder, burnt rice, eggshells, fo
7) - detail. Wool, silk, burnt silk, charcoal, ship's
nd objects, my grandfather's war medal
Ancestral Healing Costume for my father (2017).
Wool, helmet, my father's shirts, my father's hair
NOVEMBER15
