FABIAN FRANCISCUS
HEEFT AUTISME.
'VROEGER VOND
IK DE WAARHEID
NIET GOED GENOEG
OM TE VERTELLEN.
DAN GING IK
SOMS DINGEN
VERZINNEN'
INTERVIEW
Als hij moe wordt in zijn hoofd gaat hij dingen
rechtzetten. Letterlijk. Een keer reed hij over
een dijkje waarop allemaal afgezaagde boom
stammen lagen. Een daarvan was naar bene
den gerold. Die moest hij terugduwen, anders
kon hij niet verder. Twee uur lang was hij bezig
om de boomstam de dijk op te duwen, maar
dat lukte niet. Toen dacht hij: misschien kan ik
die andere boomstammen wel naar beneden
duwen. Want dan is alles ook weer recht.
Fabian Franciscus is bovendien cabaretier. Als
hij dit verhaal vertelt aan een zaal met publiek
liggen de mensen dubbel van het lachen.
Bij autisme denk je aan mensen die in zichzelf
zijn teruggetrokken.
Ja.
Jij kunt goed vertellen. Je bent goed met taal.
Creatief ja.
Hoe gaat dat samen?
Dat hebben wel meer mensen met autisme
hoor. Binnen McDD, Multiple complex Develop
mental Disorder, het soort autisme dat ik heb,
komen creativiteit, fantasie en angsten vaak
voor. Dat van mij past daar goed bij.
Hoe kwam je op dat idee om het theater in te
gaan?
Mensen begrepen nooit wat ik zei. Dat had ik
lang niet door. Dat klinkt heel raar. Maar het
duurde even voordat ik in de gaten had dat
mensen in een andere wereld leven dan ik.
Ik heb de eerste twintig jaar in mijn eigen we
reldje geleefd. Ik vond iedereen raar. Toen ging
ik een keer naar een psycholoog. Die zei: 'Nou,
het kan ook weleens andersom zijn.' Ik dacht:
jij bent ook gek. Maar later dacht ik: dat moet
ik dus blijkbaar overbruggen. Mensen gingen
ook vragen stellen. Als ik een verhaal vertelde,
dachten ze: wat een raar verhaal. Is dat echt
gebeurd? Maar ze begrepen dan niet dat het
voor mij echt was. Op een gegeven moment
krijg je doordatmensenjeniet begrijpen. Dan
gajedenken:hoekomt dat nou?
14 MOESSON
Vond je het vervelend om erachter te komen
dat mensen je niet begrepen? Of deed je dat
niks?
Vroeger dacht ik echt dat alle andere mensen
raar waren. Dus ik vond het prima. Ik vond
dat mijn wereld goed was. Dus dat was toen
niet zo erg. Maar gaandeweg vond ik het wel
vervelend worden.
En van dat onbegrip heb je je kracht gemaakt?
Ja, uiteindelijk wel. Maar in het begin was het
niet leuk dat mensen me niet begrepen. Ik
vertelde daarom niet zo veel. Ik was meestal
stil. Vroeger vond ik de waarheid niet goed
genoeg om te vertellen. Dan ging ik soms
dingen verzinnen. Mijn juf was een keer ziek
en daarom had mijn klas vrij. Ik wilde gaan
knikkeren met een jongen die bij mij in de
straat woonde. Dus ik belde aan bij zijn moe
der om te vragen of hij er was, maar hij zat in
een andere klas en hij zat dus wel gewoon op
school. Toen vroeg zijn moeder waarom ik niet
op school zat. Toen dacht ik: het is denk ik niet
genoeg om de waarheid te vertellen dat de juf
ziek is. Dus toen verzon ik een verhaal. Ik weet
niet eens meer wat het was. Maar de moeder
van die jongen belde gelijk in paniek naar mijn
moeder terwijl ik naar huis liep.
In je voorstelling vertel je ook hoe je ging pro
beren om je autisme te verbergen.
Ja, ik ging acteren dat ik normaal was. Dat kan
ik wel. Mensen begrepen natuurlijk helemaal
geen reet van me. En ik begreep mezelf nog
niet zo goed, dus ik ging gedrag kopiëren van
hoe ik dacht dat het moest. Ik begreep dat je
grapjes kon kopiëren. Ik was niet ineens een
superuitbundige jongen, maar ik begreep wel
dat als je grapjes maakte, je werd geaccep
teerd. En daar was ik wel heel handig in. Dat
was ook een beetje mijn redding. Ik ben best
heel slim. Ik heb twee studies gedaan, rechten
en economie. Allebei afgemaakt ja. Ik kan
ontzettend goed leren.
En dan sta je nu op een podium in het theater.
Hoe is dat gegaan?
In het theater is de wereld geordend. Mensen
zitten op een stoel. Het podium is duidelijk af
gebakend, net zoiets als deze tafel. Het is een
vlak en het is begrensd. Daar kan ik mijn eigen
wereld creëren. Ik beleef de wereld anders dan
het publiek; dat moet met mij meegaan in mijn
wereld om die te kunnen begrijpen.
Ligt alles vast als je optreedt? Of improviseer
je ook wel?
Nee, ik improviseer ook veel. Dat vinden
mensen raar. Omdat ze bij autisme denken
aan het supergoed voorbereiden van alles
en dat telkens herhalen. Bij McDD hoort juist
ook chaos. Ik kan juist heel erg van de hak
op de tak gaan. Het komt op andere mensen
over als chaotisch, maar voor mij niet. Ik vind
het gewoon leuk om te vertellen wat ik heb
meegemaakt of om met het publiek te praten.
Dat vind ik grappig.
Wat heb je onlangs zoal meegemaakt?
Ik kreeg een bericht van een vriendin die mij
op de radio had gehoord. Die vond mij vroeger
ook raar, want als ik ging koken, ging ik eerst
alleen de boontjes koken en die opeten en
dan alleen de aardappeltjes en die opeten.
Pas daarna ging ik het burgertje bakken en
opeten. Dat deed ik altijd zo en dat begreep
ze niet. Maar voor mij was dat gewoon routine.
Dat vond ik normaal.
