Moesson
Voor deze column hanteer ik voor moesson de
betekenis regentijd.
Er zijn verschillende betekenissen voor het
woord moesson. Het is afgeleid van het
Arabische mausim, wat seizoen betekent.
Het afgebeelde schilderij is duidelijk tijdens
de regentijd geschilderd. De schilder zal dit
tafereel niet en plein air in de stromende regen
hebben vastgelegd. Misschien zat hij wel
beschut of schilderde hij het uit het hoofd.
Ik kocht het werk op de eerste Indonesian
Art Sale in 2017 van het Venduehuis Den
Haag, waar ik als adviseur voor Indonesische
schilderijen aan verbonden ben. Toen ik het
schilderij voor het eerst zag, was ik meteen
verkocht. Het is niet gesigneerd, maar het
werk wordt toegeschreven aan Pierre-Jan Apol
(1876-1947). Hij heeft de voorstelling niet op
een realistische manier weergegeven, maar
op een bijna naïeve, persoonlijke manier. De
FEBRUARI 19
boer die achter een ploeg loopt en met behulp
van een zweep de karbouwen tot snelheid
maant, heeft de maker op een gestileerde,
vervormende manier weergegeven. Dat geldt
ook voor de heg en bomen op de achtergrond,
die op een golvende manier zijn geschilderd.
In de verte zien we links een hond en nog een
boer met twee karbouwen in een sawa.
En dan die regen, die lijkt wel van het schilderij
af te spatten! Het is een schilderij met
schwung. Ik weet uit ervaring hoe hard het
kan regenen in Indonesië. Bij zo'n tropische
regenbui mochten mijn twee broers en ik een
enkele keer van onze moeder al onze kleren
uitdoen, en dan dansten en sprongen we als
drie katjongs piemelnaakt in de stromende
regen. Niets werkt bevrijdender dan dat.
Frans Leidelmeijer bespreekt iedere maand
kunst die is ontstaan uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
