DE ALGEMENE
AANVAL
TEKST FOTOGRAFIE: FRIDUS STEIJLEN
Op 1 maart 1949 vond een zes uur durende aanval op
Yogyakarta plaats door het Indonesische leger en gu
errilla, gesteund door burgers. Enkele maanden eerder,
in december, was Yogyakarta in Nederlandse handen
gevallen en waren de Indonesische leiders Soekarno en
Hatta gearresteerd. Het leek alsof de Republiek Indone
sië daarna was opgehouden te bestaan. De aanval op 1
maart was echter het bewijs dat de Republiek nog wel
degelijk levensvatbaar was. Sterker nog: dat zij in staat
was om een serieuze aanval op de Nederlandse troepen
uit te voeren.
Om dit verhaal te vertellen, werden gedurende 5 dagen
allerlei activiteiten georganiseerd. Het hoogtepunt was
een defilé langs een tribune met hoogwaardigheids
bekleders tegenover het monument Serangan Umum
naast Fort Vredeburg. In de kop van het defilé liepen
re-enacters uit verschillende plaatsen in Indonesië mee.
Deze re-enacters waren al een aantal dagen eerder in
Yogyakarta aangekomen en hadden hun hoofdkwar
tier opgeslagen in Fort Vredeburg. Aangekomen voor
de hoofdtribune speelden ze de Serangan Umum na.
Daarna volgden drumbands, lokale clubs, marcherende
militairen en politieagenten van verschillende eenheden
en steltlopers die verschillende militaire leiders van toen
(waaronder generaal Soedirman) uitbeelden. Ook de
groep PODJOK (een club fietsliefhebbers uit Yogya), die
met oude fietsen evenementen opluistert, liep mee.
De Serangan Umum-herdenking vertelt niet alleen over
een gebeurtenis van 70 jaar geleden, maar ook over
waarom die belangrijk was: daarna konden de onder
handelingen met Nederland doorgaan. De Republiek In
donesië had immers laten zien nog steeds te bestaan.
32 MOESSON
Het project Getuigen Tijdgenoten is onderdeel van
het onderzoeksprogramma naar de dekolonisatie
dat door het KITLV, NIMH en NIOD wordt uitgevoerd.
Onderzoeker Fridus Steijlen ging naar Yogyakarta om
een re-enactment mee te maken.
Dat was 70 jaar geleden. Lieux de memoires, plaatsen
van herinnering, zijn ook vindplaatsen voor historische
verhalen. Dat hoeven niet perse fysieke locaties te zijn,
maar kunnen ook gebeurtenissen zijn die worden her
innerd met monumenten of evenementen. Zo werd afge
lopen maart in Yogyakarta het verhaal van de Serangan
Umum, de algemene aanval, herdacht en verteld.
