Net was het nog een regenachtige, grijze dag.
En nu is alles opeens anders. Je hoort het
gekrijs van meeuwen en het geluid van golven,
de zee. Het licht is fel, je moet een paar keer
knipperen om tegen de zon in te kunnen
kijken. Langzaam wordt het beeld scherper
en nieuwsgierig kijk je om je heen. Als in een
droom zweef je door de lucht boven een grote
blauwe vlakte: de Javazee. In het heldere, gol
vende water liggen een aantal grote schepen
waarvan de rood-wit-blauwe vlag vanaf hier
te zien is.
Het eiland Onrust glijdt onder je voorbij en je
kan er nog net de scheepstimmerwerven on
derscheiden. Je richt je blik op de horizon en
ziet gebouwen opdoemen. Een stadje, omge
ven door rijstvelden en wuivende klapperbo
men, doorkruist door de glinsterende Ciliwung
en met glooiende bergen in de verte. Het ziet
er op het eerste gezicht misschien niet zo uit,
maar dit is de belangrijkste havenstad van de
wereld - op Amsterdam na dan. Dit is Batavia.
Het jaar is 1627 en in de Baai van Batavia is het
een drukte van belang: de VOC-schepen varen
af en aan om alle goederen, specerijen en an
dere koopwaar uit te wisselen. Het Kasteel van
Batavia is van bovenaf mooi te zien, net als de
vier bastions langs de rivier en de stadsmuren
van koraal. Het valt op dat de straten kaars
recht zijn, en dat er zelfs grachten aangelegd
zijn. Een Hollandse stad in de tropen. Zo
heel veel Hollanders zijn er overigens niet in
Batavia: minstens de helft van de achtduizend
inwoners zijn slaven, meegenomen vanuit Afri
ka, India, China en van binnen de archipel zelf.
De rest van de bevolking bestaat grotendeels
uit handelaren, afkomstig uit alle windrich
tingen. Of die diversiteit ook voldoende aan
bod komt, kan ik in deze 20 minuten niet
goed beoordelen, maar het Westfries Museum
belooft van wel.
Batavia vormde een prachtig centraal punt
in de Indische archipel van waaruit handel
gedreven kon worden met heel Azië. Een rijk
40 MOESSON
