Panji, Diponegoro en La Galigo
2
INDISCHE EN MOLUKSE ZOMER
Festival
*C X -
-^<4'.J'.
EXPOSITIE
Tl
lii J
^/f
- «l"l»
w%.
Op dezelfde dag dat de zwaarbevochten Tong
Tong Fair voor de 61ste keer feestelijk werd
geopend, werd in Leiden een kleine, maar
bijzondere tentoonstelling ingewijd. Slechts
twee personen waren van beide historische
gebeurtenissen op 23 mei 2019 getuige: de
ambassadeur van Indonesië en ikzelf.
DOOR GEERT ONNO PRINS
De universiteitsbieb van Leiden huisvest sinds
2017 de Asian Library, de grootste verzame
ling ter wereld (ter wéreld!) over Indonesië,
met ruim 30 kilometer boeken, handschriften,
prenten, foto's en kaarten over Azië. Drie
schatten, Panji-verhalen, de Babad Diponegoro
en La Galigo, zijn nu voor publiek te bezichti
gen. Deze manuscripten uit de Indonesische
collectie zijn door UNESCO erkend als Memory
of the World, een register dat wereldwijd - dus
niet alleen in het westen - erfgoed bewaart.
Prins Panji is de held in een reeks populaire
verhalen uit Java, oorspronkelijk uit de twaalf
de, dertiende eeuw, maar in Indonesië vandaag
de dag nog altijd in allerlei vormen populair:
als dans, in wajangvoorstellingen, films. In de
verhalen overwint Panji tal van moeilijkheden
tijdens zijn zoektocht naar zijn geliefde prinses
Candra Kirana. De Asian Library heeft de
grootste verzameling Panji-verhalen ter wereld.
In Babad Diponegoro legt de Javaanse prins
Diponegoro (1785-1855), de nationale held van
Indonesië, het verhaal vast van zijn strijd tegen
de Nederlanders tijdens de Javaoorlog (1825
1830). De omvangrijke Babad Diponegoro, in
ballingschap op Noord-Sulawesi geschreven, is
niet alleen van historisch, maar ook van literair
belang: het is de eerste autobiografie van een
Javaan. Voor het nationale bewustzijn van
Indonesië is Babad Diponegoro natuurlijk van
grote betekenis.
Ook La Galigo is meer dan een verhaal. Net
als de Ilias en de Odyssee in Europa, ligt het
epos aan de basis van de huidige cultuur in
Indonesië. Het epos wordt zelfs als heilig be
schouwd, zo zou de voordracht van bepaalde
fragmenten een helende werking hebben. La
Galigo kende, net als Europese middeleeuwse
literatuur, een eeuwenoude mondelinge tradi
tie voordat het in de negentiende en twintigste
eeuw op papier is vastgelegd, in dat prachtige
schrift van Zuid-Sulawesi. En net als bij veel
westerse middeleeuwse literaire werken is
er geen compleet manuscript overgeleverd,
slechts fragmenten van het verhaal: in Leiden
bevindt zich het grootste doorlopende deel. De
totale omvang van La Galigo wordt op zesdui
zend bladzijden folio geschat.
Vroeg of laat, zou je verwachten, zullen La
Galigo, de Panji-verhalen en de BabadDipone-
goro terugkeren naar hun land van herkomst.
Maar nu zijn ze nog te zien in de bibliotheek
van Leiden. De expositieruimte is klein - je
schrikt er een beetje van - maar wat getoond
wordt, maakt daarom juist extra indruk.
Memory of the World. Panji - Diponegoro -
La Galigo, tot en met 1 september in de Universiteits
bibliotheek aan de Witte Singel in Leiden.
www.bibliotheek.universiteitleiden.nl
Vanaf 30 juni staat Apeldoorn twee weken lang helemaal in het teken van festival de Indi
sche en Molukse Zomer. Met theater, films, exposities, mode, lezingen en workshops over
allerlei Indische en Molukse hot items. Leuk: er is een expositie over cartoonist Jack Poirrié
en Moesson-hoofdredacteur Marjolein van Asdonck opent 30 juni met een lezing over hoe
Jack Poirrié in zijn cartoons de integratie van Indo's in Nederland verbeeldt.
Tjek www.indischerfgoed.nl voor het complete programma.
'Jullie lijken allemaal zo op elkaar, zwarte haren,
zwarte ogen enzo...'
06 MOESSON
