Kfi
Leve de Koningin!
Oranjefeesten in Bandoeng op 1 en 2 februari
1938 ter gelegenheid van de geboorte van
prinses Beatrix op 31 januari 1938.
Historicus Susie Protschky van Monash Univer
sity in Melbourne is een expert op het gebied
van koloniale fotografie en heeft zich vooral
gespecialiseerd in het koloniale Indonesië. In
haar nieuwste boek Photographic Subjects
bekijkt ze hoe fotografie een rol speelde in de
verhouding tussen de Nederlandse monarchie
en de kolonie. Daarbij spitst ze zich toe op
de regeringsperiode van koningin Wilhelmina
(1898-1948) die zowel de hoogtijdagen als de
neergang van het Nederlands kolonialisme
omvatte.
Zonder te vervallen in al te veel theoretische
bespiegelingen laat de auteur op een door
dachte wijze zien hoe de afwezige koningin
- Wilhelmina is nooit op bezoek geweest,
petities ten spijt - toch alom aanwezig was.
Dankzij de opkomst van fotografie kon haar
afbeelding niet alleen in overheidsgebou
wen, maar ook onder een breed publiek op
grote schaal verspreid worden. Bij belangrijke
gebeurtenissen en festiviteiten zoals Konin
ginnedag, werd haar foto als een symbolische
aanwezigheid rondgedragen.
Fotografie werd door allerlei groepen in de
kolonie aangegrepen om hun aanwezigheid
en positie ten opzichte van Nederland en de
monarchie te bevestigen. Zo beschouwde
het vorstenhuis van Solo koningin Wilhelmi-
na als één van hen en stuurde het haar een
fotoalbum met afbeeldingen van zichzelf. Ook
andere bevolkingsgroepen zoals Chinezen en
Arabieren lieten zich fotograferen in omge
vingen die hun trouw aan Nederland moesten
reflecteren.
Helemaal aan het einde van het koloniale tijd
perk was de afbeelding van de koningin ook
van grote waarde voor de militairen die voor
Nederland vochten tegen de Republiek. Wat
jammer genoeg niet in het boek wordt behan-
deld, is de symbolische waarde van het portret
van Wilhelmina in de Tweede Wereldoorlog als
teken van trouw aan Nederland.
Protschky gaat in haar studie ook in op het
specifieke vrouwelijke karakter van de Neder
landse monarchie in deze periode, waarbij niet
geschuwd werd het gezinsleven van de vorstin
in te zetten als propagandatool.
Omdat Photographic Subjects is verschenen bij
een academische uitgeverij is de prijs jammer
genoeg een serieuze drempel. Hopelijk komt
er ook een betaalbaardere paperback versie
uit. (Wim Manuhutu)
Photographic Subjects Susie Protschky
Manchester University Press ISBN
9781526124371 110,-
08 MOESSON
