PAPUA
'HIJ HEEFT ME AAN
HET DENKEN GEZET.
HIJ WAS WEL WAT
DWINGEND. ZO
BELANGRIJK WAS HET
VOOR HEM'
'HET UITEINDELIJKE
DOEL IS PAPUA
MERDEKA, MAAR
DAARVOOR MOETEN
WE EERST EEN
EENHEID VORMEN EN
ONZE GESCHIEDENIS
KENNEN'
kwam doordat ik een Papoea-meisje was. Dat
het discriminatie was. Dat was natuurlijk niet
zo. Maar dat was wel iets opa-achtigs, vond ik.
Dat is heel lief. Hij was ook heel lief, hoor.
Hij had het heel veel over Papoea. Hij vertelde
veel over mensen die hij had ontmoet, maar
ik was best wel klein, dus ik weet niet meer
precies wie. Hij was continu zijn geschiedenis
aan het vertellen. Het ging over politiek en die
woordenschat had ik toen nog niet. Op een
gegeven moment dacht ik dan: ja, oké... nu
snap ik het wel. Want hij herhaalde ook best
veel. Of als ik het niet snapte, dan dacht ik: ik
snap het niet, dus hou er maar over op.
Wat hij me op het hart drukte was dat ik er
ook iets mee zou gaan doen. Toen ik medi
cijnen wilde studeren, zei hij: "Je moet een
ziekenhuis openen." Hij was altijd bezig met
dingen verzinnen die ik later zou kunnen doen
of wat ik zou kunnen betekenen voor Papoea.
Hoe ik eraan zou kunnen bijdragen dat ze
onafhankelijk worden. Hij heeft me aan het
denken gezet. Hij was wel wat dwingend. Zo
belangrijk was het voor hem.
Nu wil ik heel graag iets doen en vraag ik me
af: wat dan? Wat ga ik betekenen? Wat ga ik
voor ze doen? Ik vind het gewoon leuk. Ik heb
het er met iedereen over! [Lacht.] Toen we
vorig jaar naar zijn begrafenis gingen, kwam ik
er pas achter wat voor grote man hij in Papoea
was. Hij leefde bijna vijftig jaar in ballingschap
in Nederland, tot 2010. Wie weet hier nu waar
Papoea ligt? Dat weet bijna niemand. Laat
staan dat ze weten wie Nicolaas Jouwe is.
Maar toen kwamen we daar en zagen we al
die rituelen en dat er zoveel mensen - iedere
dag, zeven dagen lang - naar hem toe gingen
en heel hard weenden. Het was zo groot! Ik
besefte toen pas hoe grootschalig dit gebeu
ren is. Waar mijn opa het de hele tijd over had.
Het kwartje viel eindelijk: oh, dit bedoelde
hij. Waarop ik dacht: dit is mijn familie. Hij is
overleden, dus wie gaat het nu oppakken? Ja,
dat zou ik wel graag willen doen. Of in ieder
geval een poging daartoe. Dat was echt heel
gaaf. Heel erg trots ook.
Nu denk ik: waarom snapte ik dat vroeger
niet? Hoe cool het is dat je zo'n fantastische
familiegeschiedenis hebt. Ik kan er alleen maar
blij mee zijn. Als ik eerder had beseft: dit is
heel erg gaaf, had ik veel beter opgelet en
veel gevraagd, zodat ik het helemaal goed zou
snappen vanuit zijn kant.
Als ik avo nog een vraag zou kunnen stellen?
Hoe is het om een hele grote leider te zijn,
maar dat je dan in een land komt te wonen
waar niemand dat erkent. Wat dan? Of stel, je
was er niet uitgezet, hoe had je het dan aan
gepakt? Of: je mocht eerder terugkomen, wat
had je dan gedaan? Als je niet oud was, maar
je was nog jong, hoe had je dan gereageerd?
Hoe avo altijd thuis zat met een soort van
wrok: mijn paradijs is daar en het is ingepikt.
En hij kon zijn familie niet meer zien. Ik weet
dat de sfeer altijd een beetje drukkend was.
Dat kan ik me heel goed voorstellen. Ik denk
dat het zo moeilijk was voor avo.
Mijn interesse begon al voordat hij is overle
den hoor. Maar nu. nu kan ik er geen gesprek
meer met hem over hebben. Achteraf ben ik
dus toch wel blij dat hij uit zichzelf superveel
heeft verteld. Ik voel echt wel iets opborrelen
in me. Het gevoel dat er actie ondernomen
moet worden.
Ik denk wel dat als ik een goed plan heb, dat ik
dingen kan bereiken. Voor mij is het belang
rijk dat mensen in Nederland op de hoogte
zijn. Van wat er is gebeurd, van wat er nog
steeds gebeurt, en dat er heel veel dingen in
de doofpot zijn gestopt. Dat hij hier nooit de
erkenning kreeg die hij verdiende. Ik heb hem
daardoor ook wel gezien, bij wijze van spre
ken, als 'nou ja, laat die oude gek maar praten,
over welk paradijs heeft hij het nou eigenlijk?'
Tot ik erachter kwam: het is écht een paradijs.
Nu snap ik helemaal waar hij het over had. Het
is ook een stukje goedmaken, denk ik. Heel
graag zou ik willen dat mensen weten wat er
is gebeurd. Wat de fout van Nederland daarin
was. Als Nederland zich er meer bewust van
wordt en als dat zich internationaal verspreidt,
dan lijkt het mij dat er dingen zouden moeten
gaan gebeuren. Dat hoop ik. Ik denk wel dat
het begint bij bewustwording onder een gro
tere groep mensen.
Op 21 september hebben Samuel van Voorn en
ik The Young Papua Collective (TYPC) opge
richt. Ons eerste doel is om weer een eenheid
te creëren van onze Papoea-community.
Omdat de oudere generaties nogal konden
botsen is de community een beetje versnip
perd en gefragmenteerd geraakt. Wij willen
dat weer samenbrengen. Ten tweede willen we
de cultuur bijbrengen, zodat Papoea-jonge
ren in Nederland meer over hun achtergrond
weten en zodat die kennis niet verloren gaat.
Dus eigenlijk de cultuur vieren: educate, unite
en celebrate.
Mijn avo wilde altijd alles op de diplomatieke
manier doen. Hij sprak zeven talen en was heel
goed met mensen; hij wilde via de dialoog zijn
doel bereiken en dat heeft in ieder geval mij
en het gedachtengoed van TYPC beïnvloed,
omdat wij ook de jongere generatie willen op
leiden over hun cultuur en we hopen dat als ze
meer achtergrondkennis hebben, ze dan later
ook de dialoog zullen aangaan. Het uiteinde
lijke doel is Papua Merdeka, maar daarvoor
moeten we eerst een eenheid vormen en onze
geschiedenis kennen.'
Suzanne Liem werkt aan een project over de
dekolonisatie van Indonesië. Dit interview is daar een
onderdeel van.
DECEMBER 25
