Het ongeluk
Dit is een uitstekend verhaal, kort, zakelijk, koel
geschreven, zonder één ogenblik partij te kiezen
en de opinie geheel over te laten aan de lezer.
Ook dit verhaal bespreekt (als het gedicht van
Sinjooude „halfbloed-problemen": a. ik word
er vanwege mijn kleur uitgegooid; b. de meisjes
zoeken alleen maar naar geld en welstand i.pl.v.
een „vent" zoals ik. De schrijfster benadert het
probleem van een zó saai alledaagse kant, dat het
verhaal als verslag van een gebeurtenis zowat
niets waard is: zo maar een gesprek tussen twee
onzeker zoekende kleurlingen in een restaurant.
Maar juist door dit kleed van banale ontmoeting
en banaal gesprek zonder oplossing wordt de ho
peloze verlorenheid van deze mensen navranter
Voor wie het betwijfelt: wij tarten u antwoord te
geven op de vraag aan het einde. Wie probeert
het „just for the sport"?
Ergens in de stad zat ik na kantoortijd met een
collega nog wat na te puffen van de doorstane
routine ellende van elke dag hetzelfde kantoor.
Ze had een krant voor de neus en las met grote
belangstelling de huwelijksrubriek, terwijl ik met
glazige ogen van vermoeidheid de stroom voorbij
gangers probeerde op te nemen.
Hier moet je even kijken! DIT is iets voor
iou!
Ze boog zich naar me toe en wees met haar wijs
vinger een advertentie aan. Ik las deze met ge
paste belangstelling:
PEN PAL. Where does knowledge lead to?
Why are nations divided? What can one
do to unite mankind? Man English speaking
desires to meet friend.
Love books, asks and answers such ques
tions?
Letters nr.
De vragen deden me mijn moeheid vergeten. Hoe
krom of scheef ook ik zou de vragen beantwoor
den!
Aldus begon een interessante ontmoeting tussen
twee gemengbloedigen van totaal verschillende
ethnologische herkomst.
What's your name? Begon ik alledaags.
Joseph Coffey. en hij toonde me zijn Ame
rikaans paspoort, waarin stond dat hij gepensio
neerd intelligence officer was. Achtendertig jaar
oud en gepensioneerd! Dat is iets voor de Ne
derlandse regering, lijkt me. Hier moet je tot je
65ste doorsukkelen onder betaling van een pre
mie, waarvan je een deel terugkrijgt als je nog
niet ter ziele bent tegen de tijd dat het betaal
baar wordt gesteld.
Ze hebben hem gepensioneerd omdat hij te goed
was. Hij wees daarbij naar de rug van zijn hand,
die koffiebruin uit een spierwit overhemd stak.
Wat doe je anders dan schaapachtig kijken? Hij
legde me dan ook uit, dat het voor hem eigen
lijk een ontslag betekende uit de positie die feite
lijk een blanke toebehoorde. Dus omdat die func
tie te hoog voor hem was, werd hij gepensio
neerd? Op vakantie gestuurd voor de rest van
z'n jaren? Nou, man klap in je handen, lel jezelf
eep paar keer op je schouders! Hij kneep nerveus
zijn ogen dicht en vertrok daarbij zijn mondhoe
ken tot bijna de neusvleugels, lachte toen en
klopte me amikaal op de schouder.
- - More coffee?
Nope, thanks
Voor ik het wist flapte ik uit:
- Maak van de nood niet een deugd, want die
bestaat niet, maar maak er een vreugd van!
Oleh! That's new.
- What are you doing in Europe? vroeg ik
terwijl hij me vuur aanbood en wij de zoveelste
sigaret paften.
I'm looking for a girl friend zei hij eenvou
dig. Dat had ik kunnen weten, wist het ook wel,
maar wilde het waarom weten en daar kwam
ik snel achter.
Hoe knettergek het mag klinken, maar ik was
heus met m'n volle aandacht bij ons gesprek, ik
bedoel ik zat niet te luisteren met een half oor.
Dit heb ik gehoord:
- Our women! They are too luxury. All they
live for is luxury! Get them a Cadilac, they will
ask you for a Rolls Royce soon! Get them a
farm they will ask and bore your with a Castle
somewhere in Europe! It is never enough! What
ever you give them! It is never enough! Talk
to them about something else except love-clothes-
cars-love-love-love-clothes-cars. Damn it! They
will turn into goats! Aw! It hurts me to talk like
this about my people!
Weer kneep hij zijn ogen stijf dicht en trok met
zijn mondhoeken. Zijn lange magere handen met
de doorzichtige ovale nagels die het bijna paarse
vlees daaronder zichtbaar maakten, omsloten het
kopje voor hem op tafel.
Ik vroeg hem of hij niet een beetje heel erg zat
te overdrijven. Neen, dat was niet zo, verze
kerde hij me. Van overdrijving was geen sprake.
Het was slechts logisch!
Buiten kletterden de regendruppels tegen het
raam. We gaan immers de zomer tegemoet? Ge
dachten tuimelden door mijn hoofd. Dit is een
man, die zijn groep is ontgroeid. Een man die
zijn groep ziet en aanvoelt als ongetwijfeld een
slak zou doen die zijn huisje te nauw en te krap
steeds weer met zich mee moet dragen, omdat
hij zonder zijn te krappe huisje toch nergens an
ders onderdak kan vinden. Ergens moet er een
verwantschap in gedachten zijn tussen iemand
die ik via ons blad heb mogen leren kennen en
deze man. Aanvankelijk kalm en bijna excuserend
maar later teleurgesteld en bijna bitter sprak hij:
Wij gemengdbloedigen beseffen niet en misschien
wel nooit, hoe rijk we zijn, juist omdat we blended
zijn! Maar we hebben geleerd men, de blanke,
de zg. zuivere broeder, heeft ons geleerd ons
zelf te zien als iets kreupel, niet passend bij deze
„KLEINE NONNA".
Worden aan dit gedichtje de literaire eisen ge
steld van rhythme, rijm, enz., dan krijgt het mis
schien een onvoldoende. Maar als we de aller
eerste eis van alle goede poëzie stellen: EERLIJK
HEID, dan is dit gedichtje een prijswinner. Zon
der de voor zoveel Indische jongens toch pijnlijke
zaak dramatisch voor te stellen, zonder te zoeken
naar schone woorden, stelt Sinjo een oud probleem
aan de orde: het bekoorlijke Indische meisje, dat een
huwelijk „omhoog" wil doen om de betere sociale
positie te vinden, die ze wenst, maar daardoor het
milieu verlaat, waar haar bruine partner niet uit
kan. Hoeveel eenvoudige Indische gezinnen zijn
er niet geweest, waarin alle dochters huwden met
totoks en alle zoons (die vaak vér weg zaten van
alle beschaving) huwden met Indonesische vrou
wen! Ja. hier is veel leed omi geweest terecht of
niet wordt erbuiten gelaten en Sinjo stelt het
aan de orde in een eenvoudig gedichtje, waarbij
hij zichzelf ook nog in het ootje durft te nemen!
Goede filosofie, goede menselijkheid!
Waarom toch, kleine nonna.
Kijk je Sinjo nooit eens aan?
Als hij probeert met je te sjansen,
Doe je preuts en laat hem staan.
Maar als zo n blonde totok,
Slechts even naar je kijkt,
Lach je direct heel liefjes,
Zoals het Sinjo tenminste lijkt.
En hierdoor, kleine nonna.
Maakt Sinjo zich dan kwaad.
Verblind door bittere woede,
Pleegt hij dan zijn verraad.
Hij zoekt zich een totok-meisje.
Per advertentie: „Voor bioscoop en dans,
Zoekt Ind. jongeman enz.
En zie nu krijgt hij kans.
De brieven stromen binnen,
Met foto's: uiteraard,
Waar Sinjo thuis op zijn gemak
Om beurten dan op staart.
Dan doemt plots voor z'n geestesoog,
Jou donkere ogenpaar
Hij schuift de foto's weg en mompelt:
„Wah, sudah seh deze, niet maar!"
SINJO.
en niet passend bij die groep. Neem het woord
„bastaard". De manier waarop het wordt uitge
sproken! Ze hebben ons nog meer geleerd, name
lijk naar hun normen te leven en het gekke is
dat we dan juist crippled zijn! Als je naar hun
standaard leeft ben je echter regu en dan nog tot
op zekere hoogte! Bij voorbeeld zoals een eend
in een kippenhok door de kippen wordt geduld.
Heb je dat wel eens gezien? Heb je wel eens
een eend tussen kippen zien opgroeien? Opge
sloten in een kippenren?
De eend mag gaan en staan waar hij wil, alleen.
Als er voer wordt gestrooid, dat de eend heeft
leren eten, maar niet eens blieft, toch tot zich
moet nemen om te kunnen leven en daarom ijverig
de korrels met z'n snavel bij elkaar grabbelt en
daarbij de afstand tot de kippen vergeet, zorgen
zij er wel voor) dat hij goed beseft dat hij te dicht
genaderd is. O.K. Kippen pikken elkaar ook wel
als een jongere te dicht bij een oudere staat, maar
een eend valt eerder op dan een kip, zelfs onder
de kippen! Ha-ha-ha! Misschien is het omdat de
kippen jaloers zijn omdat de eend zwemmen kan
en zij niet! Maar die stomme eend beseft het
niet! Beseft niet dat hij zwemmen kan, misschien
omdat er geen water in het hok is behalve de
drinkbak dan. En wat zie je? De eend staat zich
voor de drinkbak belachlijk te maken door te
doen alsof hij zwemt! Hij zwemt in zijn verbeel
ding, als hij die heeft! De kippen denken dat hij
stapel krankzinnig is en pikken hem ook daar
vandaan.
Dat is het waarom men, thuis zegt, dat het er niet
toe doet of je een Negro bent of een blanke. Je
moet maar het ongeluk of het geluk hebben als
de een of de ander geboren te worden.
Dit laatste heb ik niet goed begrepen, nog er
ger ik heb verzuimd hem om nadere uiteenzetting
te vragen.
Wie heeft zin me te sshrijven? Wat zou hij be
doeld kunnen hebben door te zeggen:
Je moet maar het ongeluk of het geluk hebben
als de een of de andere geboren te worden doe
lende op het feit een Negro te zijn geworden of
een blanke. ANGNES WATERMAN.
TUIG.
In het Amsterdamse studentenblad P.C. wordt de
grote groep repatrianten aangeduid als „groot
vuil". E.e.a. in het kielzog van communistische en
links-socialistische beschuldigingen dat wij kolo
nialen, uitzuigers en dieven zijn, die nu profiteren
van een heerlijk leventje in onze „zeeroversnesten".
Van jongelui, die van het leven niet meer gezien
hebben dan schoolbanken, kan moeilijk wat an
ders verwacht worden.
Maar hoe te denken over onze repatrianten van
„het betere soort", dat zo smalend over de kleine
Boeng spreekt als van „dat tuig dat petjo spreekt
waarmee men zich liever niet „encanailleert Zijn
zij dan vergeten dat deze repatrianten vaak aan
het eind van de beschaving leefden als de laatste
pioniers, zonder één enkele Nederlander, zodat hun
taal noodzakelijk verbasterde?
Of dat zij terugvielen naar de rand van de kam
pong omdat de Europese maatschappij hun niet
gebruiken wilde of kon, zodat zij een beter spre
kende omgeving móesten missen?
En zijn wij dan vergeten dat juist dit „tuig in de
grote ellenden van de krijgsgevangenschap door hun
grote kennis van de natuur het voedsel, en de me
dicijnen vonden om hun grote Boengs het leven
te redden Dat zij door hun grotere physieke weer
standsvermogen (wie in armoede leeft kan veel
verduren!) de moed erin hielden tot de bevrijding
kwam? Dat zij na de oorlog een nieuwe oorlog in
gingen van de politionele acties, terwijl de grote
Boengs in de veilige stad alweer ijverig begonnen
te werken aan hun particuliere bestaan, maar zij
ontberingen leden en de dood in de ogen zagen
aan de verste perimeters?
Grote Boeng, wees niet trots op dc waarden die
God U gegeven heeft, en kijk niet neer op de
Kleine Boeng, die zo slecht bedacht werd. maar
andere gaven heeft van hart en geest, die Uw aan
dacht en hulp verdienen. Tuig? Laten wij dat
lelijke woord afschaffen!
RAWIT.
