SCHOUTEN EN
GEELVINKEN
DE OLVEH VA
1879
11
Oost en West kennen beide hun eigen PROBLEMEN en RISICO'S
de wensen en moeilijkheden van Indische Nederlanders goed kent, wil U ook in Nederland gaarne inlichten op het gebied
van levensverzekering en de interessante belastingfaciliteiten, die zich hierbij kunnen voordoen.
U kunt zich wenden tot onze kantoren, die gevestigd zijn te:
's-Gravenhage Kortenaerkade 1 tel. 0 1700-183390 Eindhoven Stratumsedijk 57 tel. 0 4900-65484
's-Gravenhage Javastraat 23 tel. 0 1700-117628 Groningen Emmaplein 6 tel. 0 5900-21464
Amsterdam Rokin 75-79 tel. 0 20-37367 Rotterdam Karei Doormanstraat 286 tel. 0 1800-12179
Arnhem Jansbuitensingel 23 tel. 0 8300-24934 Utrecht Maliebaan 98 tel. 0 30-19283
of schriftelijk, dan wel telefonisch, een bezoek van een onzer vertegenwoordigers vragen.
60 jaar geleden waren in Mr. Cornells ge
plaatst de Ass. Res. Hartelust, de contr. BB.
Schilling en de schout Calmer. In die tijd werd er
zwaar gerampokt, gestolen (ook met gasir ..onder
graven") en gebègald (gewapend op stille wegen
aanranden en helemaal uitschudden en de aange
rande met een pèndèk (broekje) weg sturen). Ho
peloos! De kranten stonden vol en ik meen Karei
Wijbrands (Nieuws v. d. Dag) maakte het vol
gende gedichtje:
De dieven stalen naar Hartelust.
Het Binnen!. Bestuur was geen Schilling ivaard
En de politie werd steeds Calmer.
In 190.5 hielden de Ass. Res. of de Controleur voor
de Politie iedere morgen tussen 8 en 9 een Koem-
poelan met alle Schouten en Politieopzieners te
Semarang in een benedenlokaal van 't z.g. stadhuis
(een paar honderd jaar oud en stevig gebouwd,
helaas, nu afgebrand). Op zo'n koempoelan wer
den alle bijzonderheden over de afgelopen 24 uur
besproken enz. en een z.g persrapport voor de
kranten opgemaakt. Er was geen persvrijheid en
men liet alleen los, wat wij kwijt wilden. Nu
scharrelde door Semarang in die dagen een Ind.-
mr.ui van middelbare leeftijd, tamelijk ontwikkeld
en van goede familie, genaamd Klerks alias „Djan
Tai". Als je achter Klerks aansloop en je maakte
hem aan t schrikken met de vraag „Ouwe heer,
kaja apa" dan was zijn antwoord steeds „Kaja tai!"
Daardoor kwam Djan Tai aan die bijnaam.
Hij kwam aan zijn boterham met het verzamelen
van berichten voor de „Locomotief onder re-
dactie van Vierhout. Allerlei stadsberichten waren
welkom en Klerks kreeg een kwartje of meer voor
ieder berichtje.
Tegen de tiid van de Koempoelan zag je steeds
Klerks in de buurt en werd hij op een afstand ge
houden, omdat hij wel eens half gehoorde dingen
fantaseerde. Dit bleek bij de krant na ontvangst
van 't persrapport.
Van Mas Oppas kon Klerks zelden wat los krijgen.
Die waren er toen weinig (salaris f 12,p.m.
en 12 u diens: per dag). Ze woonden nog in de
Kampoeng en moesten zelf gecontroleerd worden,
vanwege 't meedoen aan dobbelen, het zeer ge
liefde ..dadoe poesing", enz. Het waren toen geen
geelvinken meer. Geelvinken hadden een broek
van serge met een gele bies van 3 cm breedte en
een jas eveneens van serge met een gele kraag en
gele mouwomslagen van 6 cm. Ze liepen op
blote «oeten en droegen een hoofddoek (in W.
Java een hoofddoek of pitjie). De oppassers van
de Justitie hadden rode omslagen inplaats van
gele. In 1905 begon de eerste reorganisatie van de
politie en kregen ze oranje biezen, inplaats van
dat gelp gedoe.
Klerks deed dus alle moeite om die koempoelan af
te luisteren voor berichtjes. Het stadhuis was een
gebouw van 3 verdiepingen met muren van 1 m
breedte en beneden (parterre) ramen van 2 bij 3
m. 't Lukte hem wel eens onopgemerkt bij 't raam
van ons lokaal te komen en onverschillig tegen
de muur te leunen. We merkten dat s avonds als
er een bericht in de krant stond, dat niet in 't
persbericht had gesiaan. Dan was Leiden in last,
omdat de krant ook vaste correspondenten en
nieuwtjesjagers in dienst had, die probeerden bij
de A.R. of de Contr. e.e.a. los te krijgen of de
Schouten en Politieopzieners met een smoesje te
benaderen. De volgende morgen keken we elkaar
aan, zonder iets te zeggen. Een oude waterschout,
ex marineman, leuk en joviaal, kwam wel eens
binnen zeggende: „Wie heeft er weer geleuterd?
Allemaal lachen, maar direct ernstig als de A.R.
of Contr. binnenkwam. In de regel werd niets
gezegd over de krant, maar na afloop van de
conferentie waarschuwde hij op onze wooiden te
letten en soms wilde 't toeval dat „Djan (Jan)
Tai" aan de overkant van de Bodjongweg onder
de kenaribomen liep en dan riepen we „Potverd
daar heb je die vent". Arme kerel, die als bliksem
afleider moest dienen.
Op een morgen zaten we bij elkaar te wachten
op de komst van de A.R. of Contr.; te lezen in de
krant of een mop te vertellen, toen een heer in
toetoepjas en strooien hoed op binnenkwam en zei:
„Goede morgen heren, ik ben ScheelWij keken
allemaal op en zagen iemand staan met 2 goede
normale ogen. De oude waterschout keek door
zijn lorgnet en zei: „Ik kan 't niet vinden, U hebt
een goed stel ogen", waarop de heer weer zei
„Ik ben Scheel, zeg ik U. Waar is de A.R. P
ik ben de A.R. Scheel".
De oude waterschout antwoordde droog: „Had
dat dan eerder gezegd. De AR. P zit boven,
ga er maar heen, hier is hij niet. Tableau. Na
uur wordt de waterschout door de A.R.
GEBREK AAN OPVOEDING?
Ik gaf een jaar terug les aan een Mulo. Collega
van mij, onderwijzeres in, aardrijskkunde, had vaak
met zichtbare bevreemding naar mijn vertellingen
„van toen" geluisterd. Op een keer nam ze me
even apart en vroeg of het waar was wat ik ver
telde van die villa's en elektrische treinen en zo.
Ja zeker, hoezo? O, ik dacht dat jullie in die
huisjes op palen woonden met zo'n krom dak.
Waarom dacht je dat? Ja, in ons aardrijkskunde
boek stond maar' één plaatje van Indië en dat was
van zo'n huisje op palen en toen heb ik eerlijk
nooit verder gedacht, maar
Bijna had ik verteld dat ook onze G.G. s en pre
sident Soekarno in zo'n rijstschuurtje woonden en
elke dag als apen langs de boomstam op en neer
klommen. En ik dacht aan al die uit hoofd ge
leerde rijke opbrengsten uit Indië (suiker, koffie,
rubber, etc. die wél begrepen werden). Hoe lang
zal het nog duren tot de onderwijzer en leraar
in Holland wat meer van ons af weten? Ik durf
niet eens te denken aan de onmogelijkheid om het
hele volk wat wijzer te maken. Of zou het met
Tonq-Tonq noq wel lukken?
V. M.
FOTO-ALBUM GEVONDEN
Bij de redactie van TONG-TONG is gebracht een
foto-album. De rechtmatige eigenaar wordt ver
zocht zich met ons in verbinding te stellen. De
beschrijving is als volgt:
Omslag grijs de eerste 5 blz. fotos van Nieuw
Guinea -treinongeval in de Preanger foto's
Bandoeng, Buitenzorg, Soerabaia (Oedjoeng en
Kanginanweg) Boroboedoer Oosthoek met
Malang, Wendit Beeld Singosari Pander
man Jaarmarkt, Tjelaket, bezoek van de G.G.
te Soerabaia, Oostenrijk. De naam „Hattorf"
komt er in voor en jaartallen 1924 t/m 1955.
geroepen, middels zijn lijfoppas (mandoer, met een
sergeantstreep op een der mouwen). Terugko
mende, allemaal, „hoe is 't geweest?" Hij had e.e.a.
uitgelegd aan de baas, die zelf moeite had om zijn
lachen in te houden en kreeg de waarschuwing
een beetje netter tegen het publiek te zijn.
"Weer op een morgen komt een oude heer, net
gekleed binnenstappen en de schout W loopt
hem tegemoet (ex onderoff. Knil). De oude heer:
„Mag ik mij bekend maken?" O, zegt de schout:
„Ik ben schout WC en de oude heer antwoordde
„Hoezoo". „Ja, W.!" „Hoezoo!" W. spelt zijn
naam en de oude heer zegt „Mijn naam is Hoezoo,
ik ben gepensioneerd A.R. Oedèh, genoeg.
Al met al waren het flinke kerels, die met zeer
weinig personeel en middelen, veel wisten te be
reiken. Later meer.
R.
Het ONDERLING LEVENSVERZEKERING GENOOTSCHAP DE OLVEH VAN 1879, dat door jarenlange ervaring