r
Meer dan de halve wereld eet
mMf,
Rijstverbruik in Nederland in 5 jaar verdubbeld
9
V. W
ZO ZAGEN WE DE RIJST
Wij zien de sawahs nóg voor ons. Eerst de spie
gelende waterpartijen, gevat tussen de „galan-
gans". De landman, voortschrijdend, op zijn nek
de ploeg en drijvende het trekvee. Voor dag en
dauw aan het werk. Dan zien wij successievelijk
de sprietjes, die zo overgeplant zijn. Allengs wordt
de sawah groen, egaal licht tot donker gekleurd.
Tenslotte goudgeel. De oogst! Er is feest in de
desa en op het veld! Tientallen mannen en vrou
wen aan het padi-snijden. Gestoei en gelach al
om! Zijn de bundels padi-halmen binnen en ge
droogd, dan komt de tijd om te dorsen. De „gabah
komt het eerst te voorschijn. Deze wordt ontdaan
van het afval door middel van schudden en op
gooien en vangen gebruikmakend van een „tam-
pah". Kippen en ander pluimvee houden hierbij de
bewerkster gezelschap. Er valt dan nog wat te
bikken!
Wordt de rijst geconsumeerd, dan scharen de
vrouwen zich weer om de ,,lesoeng het rijstblok,
met de „aloe", de stamper. De gabahschildjes
worden gespleten en de witte ,,beras komt te
voorschijn. Dit stampen geschiedt op de cadans
van stamper en blok. Nadat wederom de bewer
king wordt toegepast met de „tampah", komen de
restanten als „dedek" voor veevoer, de „memir",
fijn geslagen „beras", voor het maken van diverse
koekjes en de pluimen, de halmen en het kaf, het
loog voor haarwassing en zeep en het stro voor
emballage. Niets wordt weggegooid.
Hier ook een toename. Nederlanders en Indische
Nederlanders zijn hier in Nederland zeker niet on
schuldig aan. Wij merken het ook aan de Indische
restaurants met exotische opschriften, die in zeer
korte tijd als paddestoelen uit de grond zijn ver-
De prijs per kg beras in
Ned. centen:
Amerika
1937— 26
Birma:
1950—
46
1957- 78
1956
69
Brazilië
1937- 23
India:
1937—
32
1952—105
1956-
100
Indonesië:
1937— 13
Japan:
1937-
30
1957-116
1956—
260
Thailand:
1937- 13
Italië:
1937—
26
1957- 25
1954
57
Men kan de
detailprijs gevoegelijk met
20 ver
noyen. in iNtrutri ïcuiu vmiccu wc LJ1)
denier voor lkg geslepen rijst van 80 tot 120 cent.
(Het is duidelijk, dat wanneer rijst hier nóg
goedkoper zou zijn, het aantal rijst-eters nóg gro
ter zou zijn. Nu al BEWIJST menige Indische
huisvrouw dat rijst goedkoper en nuttiger is als
hoofdvoedsel. Ook Nederlanders die Indië nooit
zagen verorberen dagelijks honderdduizenden por
ties rijst in heel Nederland. Red. T.T.)
Wij gaan verder. Excuseer weer de cijfers! Ik
kan niet zonder.
Wv; V
fa *V. w i-'Mm» i
WIE ETEN ER RIJST?
Consumerende volken, totaal:
in 1937 1082.3 miljoen
1951 -- 1295.7
1956 1394.2
Men ziet de stijging van het aantal rijsteters.
Ik ga voort met de cijfers.
Invoer naar de verschillende landen in Europa:
per ton van 1000 kg beras
België-Luxemburg
Frankrijk
Duitsland
Griekenland
Nederland
Zwitserland
Engeland
('s Werelds tweede hoofdvoedsel is meel: tarwe-
rogge-, mais-, enz. Red.)
Opbrengst
Vroeger rekenden wij met aantal ,,pikols van
pl.m. 60 kg per „bahoe" op een vlaktemaat van
pl.m. 7000 m2. Thans moet dit geschieden in
quintalen van 100 kg bij een hectare van 10.000
m2.
Per Quintaal-Hectare:
1953
1954
1955
1956
27
36
53
83
31
65
73
75
83
73
98
106
1
4
4
5
40
75
90
90
24
18
19
32
54
69
105
85
OMAATJE.
Als er gesproken wordt over de Witte Walvis
Mrby Dick: „Ah! Visser-latijn, ah!"
En even later: „Masa Moby Duck! Donald Duck
toh?"
Syrië
Turkije
Vietnam
Birma
Hongkong
India
Indonesië
Japan
Philippijnen
Thailand
Argentinië
Brazilië
Italië
Portugal
Spanje
Europa importeert
Afrika
Indonesië in 1938
in 1956
Ik kan niet nalaten
Indonesië in 1938
30 Columbia
12 Paraguay
13 Peru
14 Suriname
30 Uruguay
13 Venezuela
17 N.- en C.-Amerika
40 United States
12 Afrika
14 Egypte
31 Frankrijk
14 Griekenland
47 Joegoslavië
42 Australië
59 U.S.S.R.
per jaar
Wij komen ait het land van de rijst. Maar
hoewel wij in ons leven vele pikoels van dit
kostbare voedsel hebben verorberd (en het In
dischmanschap zelfs werd gemeten naar de pi-
koel rijst die de baroe gegeten had!) weten wij
betrekkelijk weinig van dit voedsel af. Er zijn
zelfs super-assimilanten die beweren beter Ne
derlander te worden door dit hoofdvoedsel te
vervangen door de aardappel óók een import-
voedsel van Europa!). Statistieken wijzen ech
ter onloochenbaar aan dat rijst als hoofdvoed
sel meer en meer alle andere ,,hoofdvoedsels"
verdringt. Ook (en in sterke mate zelfs!) in
Europa. Men zou dus kunnen zeggen: hoe be
wuster Europeaan, hoe meer rijst als voedsel!
Ook zal er hoogstwaarschijnlijk (de bevolkings
aanwas van Nederland in aanmerking nemend)
in verre of nabije toekomst wel weer een groot
aantal Nederlanders (dus ook Ind. Nederlan
ders naar andere werelddelen trekken. Zeker
ook naar andere tropische streken, waar rijst
verbouwd wordt. En dan is het wel zo nuttig
iets af te weten van bouw, verwerking en an
dere bijzonderheden van Rijst.
En tenslotte: TONG-TONG is een Indisch
blad. In dit blad verdient Rijst een ereplaats.
Onder de ,,Olly" (die deze artikelreeks
schrijft) verschuilt zich een uitnemend rijst-
kenner en -eter!De redactie is hem zeer
erkentelijk voor de wijze waarop hij ons, rijst
eters, leert ook iets van rijst te WETEN!
Dit artikel is practisch geheel gewijd aan cij
fers. Noteer er een paar en gebruik deze feiten
in discussies met onwetenden en twijfelaars!
16
■20
38
42
40
40
15
34
15
50
43
29
35
38
16
570 t.
330 t.
280 t.
814 t.
u te wijzen op de import van
en 1956.
Productie van paddi Arealen
in 1000 Heet.
Azië 117.000 ton 74.400
China 78.000 31.000
Z.-Amerika 5.120 3.140
N.-Amerika 3.020 1.230
Afrika 4.400 3.1130
Europa 1.530 370
Australië 110 40
U.S.S.R.
Heel de wereld 209.200 ton x 1000
195.000 x 1000 Heet.
voor een waarde van: pl.m. 17 miljard.
(Om deze cijfers wat duidelijker te maken: alle
rijsteters ter wereld vormen een volk, ruim 126
maal zo groot als het Nederlandse volk. Het to
taal rijst-areaal van de hele wereld vormt een
gebied zo groot dis 65 x Nederland -poeh!
Denk niet te min over die simpele hap rijst! -
Red. T.T.)
In een volgend artikel enige belangrijke aanteke
ningen geput uit ,,De Landbouw in de Indische
Archipel" onder redactie van Dr. C. J. J. van
Hall en C. van de Koppel, Uitgeverij N.V. W.
van Hoeve, 's-Gravenhage 1948.
OLLY
Ro: „Tjoba, dese raadsel, ja No! Poten-nja twee,
bek-nja londjong, blaffen kaja chon. Tjoba wat
dese!"
No: ,,Wah. Muuulek dese. Al. Heef op.
Ro: „Blekok!"
No.: „Masa blekok blaffen als chon!"
Ro: „Als twee poten, klop?"
No- „Klop."
Ro: „Als bek londjong, klop?"
No: „Klop."
Ro- „Als so, makkelijk dong!"
No: „Makkelijk".
Ro.: Als raadsel muulek, dong? Dese blaffen voor
maken muulek!