m
6
m
OMGAAN MET
VARKEN, KIP EN KONIJN
Anneke's Kerstboom
Wie herkent hier nog het Genteng van Soerabaja-1900? We zetten deze [oto in ons kerstnummer
omdat er van die mooie tjemara's op staan, onze kerstbomen
Wat moeten de avondwandelingen bij „terang boelan aan de Kali Mas hier mooi geweest zijn: met
het geruis van het water en het geraas van de tjemara's!
Er zijn mensen die iets tegen varkens hebben, al
thans tegen het vlees. Er zijn ook mensen die iets
tegen kip hebben en konijn. Er zijn ook mensen
die iets tegen hun medemensen hebben. Voila,
deze zaken zijn niet te verhelpen en hierover wil
ik het ook niet hebben. Immers er blijven nog ge
noeg alleseters en varkenseters over. Zo zijn er
die het zwijn aanbidden ,,von Kopf bis Fuss wild,
tam, bejaard of piepjong.
Bedenk wel dat er varkens en varkens zijn. 't Mag
U n.l. niet onverschillig zijn of haar wieg heeft
gestaan aan de rand van de kampong, naast de
bediendenbijgebouwen, of op zuiver malse weide.
Om het vorstelijk bloed te bewijzen krijgen de
varkens in Amerika wel e's sandwich met var
kensgehakt. Een arristocraat weigert n.l. om zich
in te laten met het mindere soort. Of U zoudt
kunnen doen als de prinses op de erwt. U legt 6
donzen matrassen op elkaar met een gouden tand
eronder. Leg Uw big daarop te slapen. Zij die
van vorstelijke bloede zijn, voelen de tand on
middellijk. Verder is er ook enig verschil in op
voeding. Bijvoorbeeld de Babi-Panggang van de
kleine baba of de wijkmeester of die van Oei-
Tjong-Ham, zien er beslist anders uit.
Pas op voor deze speenvarkens! Men zegt dat het
wel eens voorkwam dat zo n big als geschenk van
de grote baas werd opgevuld met gouden tientjes.
De bedoeling is dan niet dat U het beestje con
sumeert. Och, daar heb je het weer. Die Indische
fabels! En vanzelf gaan dan mijn gedachten naar
het oude Indië, zo tegen Kerstmis en Nieuwjaar,
als dan de ene „kiriman" na de andere, het huis
wordt binnen gedragen, als geschenken van Radja's,
Chinezen, Bestuurshoofden, Klerken, toe maar.
Maar. mag ik om te beginnen eerst eens in Uw
beurs kijken? Want daar hangt het van af of U
reerug, met kersensaus, patrijzen met room, of
een doodgewone kip wilt eten.
Wanneer dit ..doodgewoon" moet zijn, dan raad ik
U kip, eend of tong aan. Wat het ook is, maak
er in ieder geval zwart-zuur van (Zwar-zwir,
zei kokkiIk ken Uw smaak. Niet iets met alleen
peper, boter en zout, maar iets met van alles. Er
komt in het sausje zoveel bij te pas, dat U hierin
ook een oude schoenzool smakelijk kunt bereiden,
als U hem maar lang genoeg laat sudderen. Laat
het dus kip zijn. Geen ajam. Er zijn n.l. kippen en
kippen. Soms zijn ze geurig en mals en soms taai
en houterig alsof men ze uit de ruïnes van een
afgebrand huis heeft gehaald. Het moet dus een
braadkip zijn, mals, jong en vlezig. Een soepkip
is n.l. een kip die haar grootmoeder heeft over
leefd, Volgens Oma Cathenius van der Meyden
uit de jare 1900, neemt men 2 a 3 kippen van 25
centen en kruiden ter waarde van 20 centen
Zo had U voor 100 centen Uw Kerst-diner. Maar
ja, die ajams waren eigenlijk geen kippen, t Waren
meestal domme, eigenwijze, en drukkakelende vo
gels, die meestal doelbewust ergens tegenop vlogen
en uiteindelijk als soep of smoor op tafel kwamen.
LI vraagt dus bij de poelier om een malse braadkip
of om mooie stukken (poulet) en U rekent een
flink stuk per persoon. Bent U er niet zeker van
dat Uw kip werkelijk mals is, stoof haar dan
vooraf in een gesloten pan op een zacht vuur.
En dan begint de bereiding:
U hebt een diepe braadpan uitgezocht en zet deze
op het vuur met wat olie en boter. Het nut van
de olie is, dat ze hogere temperaturen kan verdra
gen en dus niet gauw aanbrandt. Na vooraf met
peper en zout te zijn bewerkt, worden de stukken
kip hierin gebraden.
Irt een ander pan fruit U een bord vol fijn gesneden
uien licht bruin. Hiervan maakt U een sausje door
toevoeging van water met bouillontabletten. In di'
sausie doet U de volgende kruiden: kaneel, peper
kruidnagelen, nootmuskaat, laurierbladen, 4 lepels
azijn, 2 lepels ketjap, zout en suiker. Nadat men
het sausje heeft laten sudderen, worden de kip
stukken hierin gelegd en laat het geheel met de
deksel op de pan zachtjes gaar worden. Na een
half uur voegt men hierbij een halve fles rode wijn.
Ten laatste wordt de saus gebonden met een lepel
aangemengde bloem of paneermeel.
Wat doet U nu? Natuurlijk proeven of U alles
proeft: de hartigheid van de kip, de uien, de
kruiden, enz.
N.B. Neemt LI eend inplaats van kip, dan behoort
er eigenlijk het eendebloed bij. Ik weet niet of men
in Nederland ook bloed verkoopt, maar ik raad
U vooral niet mataglap of bloeddorstig te kijken,
wanneer U hierom mocht vragen bij de poelier.
N.B. Neemt U Ossetong, dan dient ze vooraf enige
uren gekookt te worden, daarna geschild en verder
gaar gesudderd in b.s. saus. MARY B-BEITEN
't Zal nu zowat 26 of 27 jaar geleden zijn, dat het
volgende verhaal heeft plaatsgehad! Ik zat toen
in de 2e klas van de lagere school, toen ik mijn
Kerstvakantie bij Oom en Tante in de goenoeng
doorbracht.
Daar ik van het begin van m'n schooltijd af, elke
vakantie een koude neus ging halen bij Oom en
Tante voornoemd en daar dus „vaste klant" was
geworden kende ik de andere „vaste klanten" van
dat bergplaatsje tamelijk goed. Onder hen Oom's
„naaste" buren met hun dochtertje, Anneke.
Daar ook zij elke vakantie boven was en ik haar in
leeftijd het meest benaderde, was onze vriendschap
tamelijk hecht geworden, ofschoon we elkaar bui
ten de vakantie's nooit zagen. Zodra we boven
waren zochten we elkaar op. Zo ook nu. Deze
keer had Anneke geen beste bui, want ze wou
zo graag een Kerstboom hebben, maar daarover
was afwijzend beslist, als U begrijpt wat ik bedoel.
Anneke zat op de stoep en zei geen stom woord.
Ik ging bij haar zitten, ofschoon ik net zo goed
naar huis had kunnen gaan. Na een half uur wist
ik wat haar stommetje deed spelen. Intussen was
Anneke op een idee gekomen. Ze vroeg: „Krijgen
jullie een boom?" „Nee, Tante versiert de tafel
en hier en daar worden dennetakken opgehangen."
Ik snapte niet wat ze met die vraag voor had.
Maar op m'n antwoord zei ze: „Dan mag ik beslist
wel jullie boom lenen." Mijn oom had in de goe-
dang achter de garage een echte boom (hier kunst
boom) staan, maar die was 't jaar ervoor in brand
gevlogen, zodat hij eerst opnieuw in 't groen gezet
moest worden eer hij weer dienst kon doen. En
die boom bedoelde ze. „Kan niet, is verbrand en
ook geen versieringen," zei ik. „Hindert niet
zei Anneke, „als hij versierd is zie je niet dat hij
verbrand is en versieringen halen of maken we
zelf." Ze nam maar aan, dat ik haar wel zou
helpen!
's Middags togen Anneke en ik naar m'n Oom, om
hem om de boom te vragen. De garage stond een
eind van het huis af en Oom had de sleutel, daar
om vroegen we het aan hem en niet aan Tante.
En van Oom konden we ook meer gedaan krijgen
dan van Tante! Toen Anneke met de boom thuis
kwam en ze grijs was van de stof kreeg ze eerst
flink op haar kop, maar dat kon haar niet schelen,
ze had haar boom!
De volgende ochtend, 25 december 19..., stonden
Anneke en ik heel vroeg op en om 6 uur zag men
ons de pagger-rozen plunderen. Maar niet alleen
de rozen, maar ook de temb. ajam en de mary
golds konden we gebruiken. Dat de doeri s ons
gemeen staken deerde ons absoluut niet. Met onze
armen vol bloemen (en doornen) kwamen we in
Annekes kamer, waar we de boom samen op
tuigden. Boven werd de boom wat kaal, want hij
was groter dan wij, maar verder waren we best
tevreden over „onze boom en Anneke haar zin.
Daarna kregen de poppen allen een mooi plaatsje
om de boom. De poppenmoeders zongen de kerst
liederen. Zonder het te weten (pas jaren later
hebben ze het ons verteld) hadden we ook mensen-
publiek, de ouders van Anneke en de baboe en
de dionqos, die allen stonden te nontonnen!
AAF.
ONDERWIJS
Huiswerk ergens achter Modjopanggoeng: „Pa,
ik word, hoe jij schrijf, met d of met tl Pa, as-
sistent-weegbrugger, pienter: „Lo njoo, zoiets maar
jij vraag. Schrijf maar met dt, als niet kena d,
móet kena t!"
SI MEYER
Het was op de lagere school te Pasoeroean, ca.
58 jaar geleden, dat de onderwijzer onder een dier-
kundeles aan een leerling vroeg: „Zeg Meyer ver
tel me eens hoeveel keelgaten heb jij?" Tjoh zat
zwaar te piekeren en sloeg daarbij eerst zijn duim
uit, daarna zijn wijsvinger, toen zijn middelvinger,
waar het bij bleef. Zijn antwoord luidde daarop.'
„Drie 'neer!" „Hoe kom je daarbij", vroeg de
onderwijzer. Tjoh antwoordde: „Eén voor eten,
één voor drinken en één voor ademhalen neer
„En je verkeerde keelgat dan?" zei meneer. Tjoh
keek verlegen op en zei toen met een dreun op de
bank: ,Wah, ja, vier 'neer!"
BOENG JOELIOES.
