ZIJ DIE EMIGREREN 10 NEEF EN OOM Telkens weer als een K.L.M.-machine met Indi sche emigranten naar de States op het New-Yorkse vliegveld Idlewild geland is en ik afscheid moet nemen van de enkelen met wie ik gedurende de vlucht een babbeltje heb zitten maken, kan ik een gevoel van weemoed door opkomende herinnerin gen aan een afgesloten tijd moeilijk onderdrukken. Daar gaan ze dan: de jongens, waarvan velen vergezeld door hun („rasechte") Hollandse echt genotes als overblijvend bewijs van hun tijdelijke, Hollandse verblijf. In hun jonge jaren waren ze vast allemaal djago- lajangan met top-secret privé-recept voor glas touw, hadden een „kar' met doortrap en lage versnelling, halters van blueband-blikken, gevuld met cement, maar die ze al jaren geleden bij hun vertrek uit Indonesië achterlieten, evenals rekstok of ringen. Dit, en nog veel meer lag in de ontmoeting van onze ogen, toen ik uit de cockpit komend door het middenpad naar achter liep. Er lag ook een beetje tragiek in: in al die zo plotseling overweldi gende herinneringen aan datzelfde jeugdleven in ons gemeenschappelijk geboorteland. Immers: bij hoevelen zal de drijfveer van deze emigratie niet een zoeken zijn naar diezelfde levensstijl die in Nederland nergens voor hen mogelijk bleek? Uit de grond van je hart wens je hun bij het afscheid toe dat ze datgene daar mogen vinden wat ze zoeken en verwachten. Langs douane en ambtenaren van de gezondheidsdienst lopen ze Amerika binnen, een land zo groot van oppervlakte dat menig Europeaan of emigrant daarheen er geen juiste voorstelling van heeft. 21e zullen zich dan gaan oplossen in dat geweldige conglomeraat van rassen en volken die tezamen de bevolking van de V.S. uitmaken. Voor hen is het nog een misschien, voor hun nakomelingen een zekerheid. Wie had dat alles voorzien? Een Douwes Dek ker of een Willem Walraven? In tien jaar tijds een overgang van de bibi-petjel en tukang-sirop naar de hot-dogs en milk-shake cafetaria's, van George de Fretes' Royal Hawaiian Minstrels naar Ed Sullivan's T.V.show. Kunnen we dat alles overzien en onze blik op de toekomst gericht houden, of staren we ons blind op feiten die eenmaal gebeurd zijn en geen keer nemen om, als verlamd, genoegen te nemen met wat al leen vandaag ons schenkt? Op uitnodiging heb ik op een dag een bezoek mogen brengen bij vrienden van familie, beiden evenzo emigranten die zich in de staat New-Yersey gevestigd hadden. Onze gastheer en -vrouw vier den die dag n.l. hun drie-jarig huwelijksjubileum. Ze hadden het zwaar gehad die eerste tijd en nu ook nog wel een beetje. Ze wisten voor hun ver trek dat ze van onder af aan moesten beginnen, maar toch was de struggle for life zwaarder ge weest dan ze verwachtten. Merkwaardig en ken tekenend was, dat in de handeling en in de stem ming geen spoor hiervan was te bekennen. De maaltijd was toelèn: nassi koening, kip goreng, seroendeng, kripik, enz. Gebruik van „de tien geboden" toegestaan bij acclamatie. Aan niets werd je herinnerd in een voorstadje van Newark in de staat New-Yersey, U.S.A. te vertoeven. In het land dat je in je jeugd voorstelde als het land van de tot miljonnair voorbestemde krantenjon gen (o, Dichtung und Wahrheitl). Dat beeld van die zo vertrouwde typen rondom de tafel geschaard, die je eigenlijk veel langer al leek te kennen dan pas van die dag. Lenige vingers die vurig en spontaan de rijkelijk gevulde borden schoon gle den. Gelukkig een nooit goed genoeg gebaar voor het snobisme van de high-society Pas het aanzetten van de tee-vee die een repor tage van een baseballwedstrijd van de Brooklyn Dodgers versus New York Giants gaf, bracht me weer in de werkelijkheid terug. Zelf een base- ball-fan zijnde stond ik perplex van de fabuleuze inside-information die onze gastvrouw bij de uit zending gaf Van elke man die aan slag kwam wist zij de sterke en zwakke plekken, zijn per soonlijke score in de league (zo uit het hoofd), zorgde zij voor een verduidelijkende uitleg als één der coaches van taktiek veranderde of gaf biografieën van de sterren der resp. teams. Zeer waarschijnlijk zal ze vroeger veel aan kastie hebben gedaan (Japanse tijd in Bandoeng op de Een Indische piloot vliegt emigrerende Indisch- gasten naar een nieuw vaderland. Misschien komt het ook omdat hij zo hoog zit, maar hij kan beurtelings omzien naar het oude vader land dat achter de horizon van het verleden wegzinkt en naar het nieuwe vaderland dat aan de horizon voor hem opdoemt. Ami doet dit met een luchtige glimlach wij alleen voelen achter die glimlach de traan van de „displaced person", voortgedreven van vader land naar vaderland en altijd zonder vader land. Een uitstekend stuk! Ga door jongens en meis jes uit het oude Indië, blank en bruin, met op te schrijven wat je denkt en voelt. De poëzie van de nomade, van de voortgedrevene, is niet de poëzie van één vaderland, maar van de som van alle vaderlanden: de wereld! velden rondom V. en W. waar Tjikalong zo po pulair was, dat nog heden ten dage een club onder deze naam in Den Haag zetelt en in de overgangs klasse van de Nederlandse honkbalcompetitie deel neemt!) En is dit eigenlijk niet alleen al een voorrecht, dat wij door middel van Tong-Tong kunnen ver nemen hoe al diegenen die evenals u en ik ons land van herkomst hebben moeten verlaten met behoud van de liefde tot dat land en haar be woners het vergaat in verre steden en gehuch ten, zich instellende op een nieuwe strijd voor een betere toekomst, een burger van het land hun ner inwoning waardig?! Zeg nu zelf: ja toch!!! AMI. CHICAGO, USA. Chicago krioelt van Nederlandse immigranten en settlers, maar de meeste Indische Nederlanders wonen in California, Los Angelos en Sacramento. Ondertussen heb ik al in mijn vriendenkring re clame gemaakt voor TONG-TONG en iedereen wil een abonnement Ikzelf heb een aardige gang van vrienden en vriendinnen, Hollanders, Pelopors en Amerikanen, die tussen twee haakjes al aardig half maleis met slang doorspekt kunnen schetteren. Af en toe houden we een koempoelan met nasi goreng en sateh-fuif bij mij thuis Good luck for TONG-TONG!! Joers troelie RUDY G. HAROEY 1222 W. Columbia, 111. Beste Oom Tjalie Robinson. Namens mijne brief kom ik U kennis met U Re dactie. Op de Tong-Tong-blad. En daar ben ik Overtuig als abonné van LI te willen ziin aan geschreven. Alleen wou ik graag van U inlichtingen te willen hebben en als 't mogelijk is Zou ik graag als Uwe agentschap willen zijndaar kunnen we sam-sam werken voor Uwe blad... In goede vriendschap en kennis teken ik met den hoogachte Boeng Jacob K neef el. Beste Neef, Wees welkom in de grootste sam-sam van de hele wereld. Van Nieuw Zeeland tot Canada en van Argentinië tot Stockholm. En mijn saluut aan je omdat je branie bent om je op te geven als agent, hoewel je weet dat je maar een eenvoudige jongen bent en je Nederlands niet „model" is. Aan jon gens als jij heb ik les gegeven aan de achtste school, ik heb met ze gediend als „miel" op de „bak" van de kruiser Java, ik heb met ze gediend in de perimeters van de politionele acties (jullie ge ven de meeste vrijwilligers als er rotwerk opge knapt moest worden). Jongens (en meisjes) als jij zijn vermoord omdat ze koppig Blanda bleven. In de geschiedenis van Indië zaten jullie overal, als soldaat op de verste blangs, als weegbrugger of klerkje op de verste buitenposten, in de grote Lampoekap-kaplampoe njèèèè?" Wat waren er een sublieme bij en wat een dolzinnige! Kijk eens naar die lampekap bovenaan met het schip van Houtman: de steven staat naar rechts, maar de zeilen staan bol naar links, terwijl de vlaggen weer wapperen naar rechts. „Belajar roewet", watje- noemt! Maar hoe dan ook, toewan had z'n zin en die keek ook no nauw niet. Alles maakten ze op bestelling Ook Hollandse landschapjes met molens van Don Quichoten bloemen waar prof. v. d. Pijl in wilde extase van zou geraken en als het erg panas was op straat, zette Ali de grootste lampekap op z'n kop en met z'n lèm- bènge lichaamshouding leek hij dan precies op de gedraaide poot van een schemerlamp. Wat heb ben we toentertijd van alles genoten! stad met het beroerdste salaris in de beroerdste buurten. Hoe vaak miskend en achteruitgesteld! En toch zijn uit jullie gelederen heel wat „grote kangs" voortgekomen! Saluut! Nu zitten jullie in de on mogelijkste gehuchten van Nederland, tussen talen en dialecten die even ver van het Standaard Ne derlands af staan als Sydney van Los Angelos. Jullie zitten in Chicago en in Bahia, vaak zonder sponsors of ambassades en je slaat je er door. Ik ben er trots op een blad te hebben, waarin jullie stem gehoord wordt, al was het ook voor het laatst in de historic: Jv> zra' iir je- dy-tmtantap- srt-ato~ veei' Indische jongens en „Too's" ontmoeten, die je begrijpen en je helpen, ook veel heel hoge. Hoe hoog ze ook zijn, hoe nederig weer andere, wij hebben allemaal hetzelfde ruime hart van Merauke tot Sabang, en heel hoog tot de top van de Rin- djani, de Goentoer en de Wilhelmina-top. Banjak selamat bij je nieuwe werk, neef, het eerste pakket TONG-TONGS is op weg naar je toe. En tot schrijfs van Oom Tjalie. tP.S. Voor de niet-verstaander. Indische mensen voelen zich lidmaat van één grote clan zonder „gemeneer en ge-mevrouw". Dit is zo gegroeid in eeuwen van nood of verlatenheid; dat gaat er niet gemakkelijk uit. Het neef-en-oom-schap legt sterker fatsoens en verantwoordelijkheidsverplichtingen op dan welke etiquette ook en is in wezen diep democratisch. Ook „encanailleert" het niet, maar heft op.) COPY VOOR TONG-TONG. 1Altijd naam en volledig adres in linkerboven hoek pag. 1 van uw copy. Ondertekening met echte of schuilnaam of initialen aan het slot. 2. Anonyme copy en brieven worden NOOIT in behandeling genomen. U wordt automatisch be schermd door het redactiegeheim, nooit door ano- nymiteit. 3. Als U copy instuurt èn een brief schrijft, op beide (in de linkerbovenhoek) naam en volledig adres.

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1959 | | pagina 10