BOERIN IN SURINAME
BRISBANE CALLING
8
Gaskolectra (sedert 1931)
Keizersgracht 486
We kunnen ons geloof ik, maar heel moeilijk voor
stellen, dat een Indisch meisje boerin is, in de ware
zin des woords, dus sjouwt met melkemmers,
koeien melkt en wat er allemaaal verder op een
boerderij te doen is. Het woord boerin wekt bij mij
tenminste beelden op van blond, blank en stevig,
en als je een foto ziet van een slank donker vrouw
tje achter een kruiwagen met melkemmers, moet
je je wel goed realiseren, dat het geen grapje is,
maar werkelijkheid.
Dat mevrouw van Dijk-Bouman het erg prettig
werk vindt, spreekt uit haar hele brief, waaruit ik,
vanwege de plaatsruimte, maar enkele dingen
kan overnemen.
Mevrouw van Dijk is getrouwd met een Surina
mer van Nederlandse afkomst, die ook jaren in
Indië heeft gewoond, maar die ze in Suriname
ontmoette. Samen zijn ze in Lelydorpplan een
boerderij begonnen. Nu is er nog een kleine
aanplant van oliepalmen en dwergklappers. De
plannen bestaan echter deze te rooien om van
het vrijgekomen terrein weiland te maken voor
de koeien. Veel hebben ze er nog niet, ongeveer
42 stuks alles bij elkaar geteld groot en klein
buiten de stiertjes (7 stuks). Deze worden verkocht
aan de slager, of aan iemand die ze als trekos
kan gebruiken. Er zijn drie rassen op deze boerde
rij, n.l. half zebu half Friesbont.
half Surinaams half Friesbont
half Surinaams half Santa Gertude
Verder zijn er kippen. Deze worden niet op de
boerderij uitgebroed, maar de kippen of kuikens
worden in Amerika besteld. De eendagskuikens
komen per vliegtuig, en de resultaten zijn beter,
dan ze zelf door de broedmachine te laten uit
broeden. Jammer genoeg bestaan er in Suriname
de bekende besmettelijke kippenziekten en om de
drie maanden moeten de beesten geënt worden.
De kippenfarm bevat een kleine 500 kippen,
(wat mevr. van Dijk niet veel noemt), waar
van 96 super leghorns in de cages zitten, legbatte
rijen, en de anderen gewoon loslopen in de kippen
ren. Dat zijn 200 Hampshire en 200 Rhode Islands.
Er zijn ook plannen voor een varkensfokkerij. Dan
schrijft Mevr. van Dijk over een aantal oude
bekenden, de door ons zo zeer gemiste vrucht
bomen. Het is een lange, lange lijst. Deze kan ik
ook jammer genoeg niet in z'n geheel opnemen,
maar enkele wil ik toch noemen met de inheemse
naam voor zover bekend er achter.
Mangga golek zelfde naam
Mangga aroemanis zelfde naam
Nangka
Nanka boeboer koelie bréde boong (letterlijk
koelie broodboom)
Blimbing woloo -Swan bierambie
Papaja of kates zelfde naam
Roekem Bebie kers
Sawoh manilla Sapatis of sapatielje
Advocaat Afkati hiervan de groene en
paarse soort.
Zuurzak Soerzaka
Djamboe bol Pommerak
Verder treft U er aan. ketan, ketella rambat, oebi,
djahé, kentjoor, laos en sereh.
Op de markt is er van alles te koop. U vindt er ke
toembar en djienten, tjenkeh en pala. En niet te
vergeten, die voor velen van ons onmisbare tras-
sic en wel van een goede kwaliteit.
Ook kan men er tjabe rawit krijgen die daar allata
pepre wordt genoemd. Verder zijn er veel voor ons
onbekende soorten lomboks. De lekkerste soort
is wel de Madame Janet. Deze is klein, geel en
heerlijk geurig.
Er staan nog zoveel heerlijkheden in deze lange
brief, dat het water me in de mond loopt bij het
lezen en ik maar gauw zal uitscheiden om een on
bedwingbaar verlangen naar al dat heerlijks meteen
te onderdrukken.
Hoofdzaak is, dat hier een Indisch meisje haar be
stemming heeft gevonden en gelukkig is met werk,
dat haar in het begin toch ook wel eens moeilijk
gevallen moet zijn, al zegt ze het niet.
IDA.
TONG TONG BALSEM
Niet alleen wij van TONG TONG zijn enthousiast
over de voortreffelijke kwaliteiten van Rama Pol-
derman's TONG TONG BALSEM. Ook abon,
nees, die een proefpotje bij ons bestelden zijn bij
zonder tevreden over de resultaten. Dit is wat
zo'n „tevreden abonné" ons over TONG TONG
BALSEM schreef:
M.H.,
Het is mij aangenaam over de van U betrokken
TONG-TONG BALSEM een gunstig oordeel te
kunnen uitspreken.
Bij geregeld gebruik door zacht inwrijven met een
weinig balsem op de pijnlijke lichaamsdelen is het
resultaat verrassend en behoeft TONG-TONG
BALSEM in geen enkel opzicht onder te doen voor
Obat Matjan, in enkele gevallen is het effect zelfs
beter.
Mogen veler onzer profiteren van de goede eigen
schappen van TONG-TONG BALSEM; de prijs
ad f 2,50 per potje is billijk; ik kan die „obat"
gerust aanbevelen
w.g. Chr. L. B.
Deze brief ligt op onze redactie ter inzage.
SCHEL EN BEVELEND loopt mijn wekkertje af.
Geekwart voor vijf al. En om kwart voor
zeven moet ik bij de Cannery zijn. Voor het eerst.
In een wip bevrijd ik me van mijn goeling. Vlug
gepoedeld. Wat cornflakes en klokke zes kruip
ik naast Jan in de auto. Gauw, veel te gauw zijn
we bij de Cannery, de grootste fruitfabriek van
Queensland, en angstig bestijg ik met tientallen
andere vrouwen de brede stenen stoep.
In een enorme, lichte zaal zitten honderden vrou
wen en mannen van allerlei nationalitiet op een
ticket voor werk te wachten. Hard werk, maar
het levert 2.8 per dag. Nu het season begonnen
is, werken er per dag ruim 1000 vrouwen. Om
6.45 uur krijg ik ook een bonnetje, wat betekend
dat ik om zeven uur mag beginnen. Nu vlug een
gummi schort en handschoenen gehaald en even
later daal ik met vele lotgenoten de lange trap
naar de enorme fabriekshal af. Oorverdovend is
het lawaai van de machines. Het dreunt en gonst
in mijn oren. Al gauw ziet de headsupervisor ons
en worden we naar de verschillende trimminglijnen
gebracht. We moeten pine-apples schillen en
schoonmaken aan de lopende band. Zeventien vrou
wen aan één lijn. En er wordt van ons verwacht,
dat we 96 pine-apples per minuut verwerken.
Schrijffout? Waarschijnlijk per uur. Red.
Elk een heel nauw plaatsje om te staan; zitten
mogen we volstrekt niet. Om de pols een vlijm
scherp mes. Als de fluit gaat begint de band te
lopen. Aan het eind van de lijn staat een vrouw,
die net zoveel vruchten op de band gooit als er
vrouwen werken. Wij moeten dan vlug elk een
pine oppakken, die zo snel mogelijk trimmen en op
een hoger gelegen, ook bewegende band plaatsen.
Vol moed begin ik aan de eerste ananas, maar
ben er nog lang niet mee klaar, als de tweede al
komt aanschuiven. Maar ik móét hem van de band
nemen. Ik wérk, ik zwéét, ik jacht, maar de stapel
pines vóór me groeit steeds aan. Mijn buren ver
gaat het net zo. Ze zeggen wat tegen me, maar ik
hoor of zie niets. Er zijn slechts pines en nog eens
pines.
Mijn rug steekt, mijn voeten branden
.Hurry up, you lazy women", schreeuwt onze
nerveuze supervisor.
Eindelijk, eindelijk, als ik een flauwte nabij, even
mijn gloeiend gezicht afveeg, gilt de fabriekssirene.
Ten o'clock smoko oftewel 10 minuten pau
ze.
Van 1212.30 uur een half uurtje. Voor je lunch.
Om drie uur weer tien minuten smoko en om
kwart voor vijf naar huis, als er geen overtime
is. Dat is dus bi) elkaar 50 minuten rust op die
hele lange dag.
De tien minuten zijn zó om, de band rolt alweer
en na een uur hangen we meer dan we staan.
Mijn buurtje werkt al trager en trager. Ze leunt
zowat tegen me aan.
„Adoe, mijn rug so seer", kreunt ze.
Ik kijk nu verbaasd op zij. Zachte bruine ogen
in een ovaal, doodmoe gezichtje.
„Ananas bogor", zegt ze aan mijn oor, „so lekker
ja?"
Ach ja, die prachtige, goudgele Indische ananas.
Een traan spet uiteen op de ananas, die ik aan
het trimmen ben.
Lamme fabriek.
Ananas Bogor. So lékker.
Ananas Brisbane. Zo zuur, zo züür.
„Mrs Breeman, Mrs. Breeman", roept mijn buur
vrouw bij de fence. „What kind of plant is that?"
wijzend op mijn sereh-struik, die als een warrige
bos is opgeschoten.
„That'seh that's eh a sort of a
herb", leg Ik haar uit.
„Never seen it before zegt buurvrouw gedeci
deerd. „Where did you get it from?"
„From Indonesia".
„Where do you use it for?"
,,Oh, for. eh for (Tja, wat is sajoer nou
in het Engels?) „For eh... soup".
„For soup", roept buurvrouw vol afschuw. Gaat
dan weg, om even later met haar husband terug
te komen. Die werpt een twijfelachtige blik op
het vreemde en uitheemse gewas in mijn tuin. In
eens klaart zijn gezicht op.
„Well, that's not a herb. Certainly not. It's cane,
just ordinary cane".
Suikerriet.
En hoofdschuddend over die vreemde new-Austra
lians wipt hij de trap óp naar binnen.
TILLY BREEMAN-OBDEYN.
f Advertentie)
Amsterdam, tel. 43772 en 32716, levert U franco
uit de ruime keuze van goederen, zo als meu
belen, woningtextiel, kleding, alle soorten haar
den en kachels, stofzuigers, geijsers, wasmachines,
koelkasten, radio, televisie, huishoudelijke art
glas- en servieswerk, enz. enz.
Prima service, betaling in overleg. Wij lichten
U gaarne nader in.
