TOMSON
TOMSON
STRAATTYPEN IN BATAVIA OMSTREEKS 1930 N.A.S.S.I.-GOREKG
Deskundige voorlichting Prima snelle service
Sinds 1912
Scheveningen
7
zzm
wRö combo Zeesluisweg 22-30 - Telefoon 55.08.00
(i)
Hier in Australië realiseerde ik me pas, hoe vol leven, hoe kleurrijk de straat eruit ziet in een Oosters
land. Ook in Holland valt er altijd wel genoeg te zien voor een raam om een kleuter enige tijd te boeiern
de ijsco-man, de scharensliep, de voddenman, de haringventer, melkboer, bakker, manden en borstelman,
bloemenventer, enz. enz. volgen elkaar op in bonte rij. Er gebeurt altijd wel iets op straat
Hier in Australië niet. De straten zijn leeg en
verlaten; er passeert zo nu en dan een auto, heel
enkele voorbijgangers, dat is alles. Eenmaal per
week komt de groentenman langs (per auto), één
maal per dag de bakker (per auto), de melkman
(per auto), en daarmee houdt het op.
Toen dan ook een Hollands meisje, dat zich achter
het pseudoniem Micky Mouse" verschuilt, voor de
Australische radio-omroep (ABC) in Sydney een
paar jaar geleden een zelfgemaakt liedje over de
voddenman voordroeg en zong, had ze een groot
succes. Het refrein van: „voddèèèèè", „voddèèèèèè"
(in het tweede couplet werd in het Engels verdui
delijkt waar het liedje om ging) trok vooral veel
aandacht en ontlokte complimenten. Zoiets was
volkomen onbekend in Australië, waar de lompen
(gratis!) door allerlei liefdadige instellingen worden
opgehaald door middel van bruine juten zakken,
die op je erf worden gegooid van een auto, en
daarna vol opgehaald door een paar netgeklede
jongelieden in een auto.
Neen, Tjalie Robinson, die ouwe straatslijper uit
Betawie, zou zich in een Australische straat zeker
niet senang voelen.
Zo begon ik te piekeren over al die typische
straatfiguren, die verschillende straatgeluiden, die
ik vroeger in mijn zonnige jeugd in Batavia ge
kend heb.
Daar had je ,,Ja-sééker", de oude Chinese klontong
met een gouden brilletje op zijn neus, die kromge
bogen onder zijn te zware last liep, en de beel-
digste stoffen ontrolde op onze voorgalerij. Op elke
vraag antwoordde hij steevast zeer gedecideerd:
,,Ja-sééker", hetgeen op het laatst altijd op mijn
lachspieren ging werken. Een glaasje stroop drin
kend, dat Mams of Oma hem gaf op heel warme
dagen, sprong hij tegelijk handig om met de elle-
stok, en verleidde mijn moeder en/of grootmoeder
altijd te veel te kopen, hetgeen dan uitdraaide op
„op de bon" kopen. Alles werd nauwkeurig geno
teerd door „Ja-sééker" in een zwart beduimeld
notitieboekje.
De fijngeborduurde Chinese tafellakens, Shanghai-
servetjes en kleedjes, enz. werden naar binnen
gedragen door de baboe, en gefascineerd keek ik
toe, hoe „Ja-sééker" zijn bundel stoffen weer op
stapelde in zijn grote doek, die secuur vastknoop
te, en over zijn schouder zwaaide. Later had hij
een helper, die de grootste bundels voor hem
droeg. Klikkend „tik-tak" met zijn typisch klon-
tong-klappertje verdeen hij dan weer uit onze
straat.
Daar had je „kèhèt", die een lamme linkerhelft
had, en voor gek doorging, maar toch nog niet zo
gek, of hij bedelde alleen om „dubbetje-dubbetje".
Zijn tong lalde, hij loensde, zijn lamme been sleepte
hij achter zich aan, en ik vond hem tamelijk grieze
lig, maar als we dan vroegen, waar zijn „bini" was,
en hij op de „loteng" wees, lagen we dubbel van het
lachen. Ook was hij een onbezoldigde postbode. Hij
bracht ons bijv. een briefje van Oma Kollmann,
die aan het andere eind van de stad woonde,
waarin ze meldde, dat ze die middag even kwam
mampieren, en of we s.v.p. wat lekkers gereed
wilden houden.
Volgens mijn grootvader de Siso, die „kèhèt al
minstens 20 jaar kende, zat deze „bedelaar" be
hoorlijk in zijn slappe was, en bedelde alleen om
het genoegen. Een vreemde figuur.
De „belleman" was echt gek, maar hij werd door
de goedaardige „orang-betawie" met een zeker
égard behandeld. Al van verre kon je hem horen
aankomen, iedereen stoof uit de weg. Klingelend,
tingelend, bellend en toeterend passeerde hij met zijn
juk vol bellen van allerlei grootte, vorm en soort.
Bellen om zijn enkels, aan zijn armen, een grote
toeter om zijn nek. Een oorverdovend lawaai kon
hij produceren. Als hij moe was van zijn snellopen,
kreeg hij van de een of ander altijd wel een glaasje
stroop. Hij was een ongevaarlijke gek after all.
Dan de „Klingalees" of Bombayer, die „ahahah"
riep, en met stoffen, tapijtjes, en in mijn arg
wanende ogen een „toverstok de straat in
kwam schuivelen. Ik ontweek die doordringende
donkere ogen altijd door me te verschuilen onder
het grote bed van Oma en Opa! Ik had het hele
maal niet op die Bombayers begrepen, want vol
gens onze oude baboe at hij het liefst kleine kin
deren op.
L. H. VOERMANS-DE SISO
Gaslcolectra (sedert 1931)
Keizersgracht 486
Amsterdam, tel. 43772 en 32716, levert U franco
uit de ruime keuze van goederen, zo als meu
belen, woningtextiel, kleding, alle soorten haar
den en kachels, stofzuigers, geijsers, wasmachines,
koelkasten, radio, televisie, huishoudelijke art.
glas- en servieswerk, enz. enz.
Prima service, betaling in overleg. Wij lichten
U gaarne nader in-
„LEBIH BAIK"
Aan de Stationsweg in Den Haag (No. 79) staat
een winkel die zo heet en die zo IS. Een Indische
toko, opgezet volgens modern Hollandse opvattin
gen van efficiency. Het doet eerst wat vreemd aan.
Wij zijn de nogal slordige, gemoedelijke toko's ge
wend, waar alles op oud-Indische manier „open en
bloot" ligt en achter de toonbank een gewone
meneer en een gewone mevrouw staan. Bij „Lebih
Baik" ga zelf maar eens kijken: assimilatie op
zijn best!
Vaak komt van totaal onverwachte zijde hulp op
dagen voor de spijtoptanten-zaak. Zo zijn leerlin
gen van de „Van Hoogstratenschool", Spaarwater-
straat 21, Den Haag onder leiding van een paar
leraren en leraressen een actie begonnen om geld
bij elkaar te krijgen, voldoende om de overtocht
naar Nederland te betalen van één spijtoptanten
kind. Goed beschouwd nog een heel bedrag, als
u bedenkt, dat het hier uitsluitend jongens en
meisjes betreft in de leeftijd van 11 tot 16 jaar, die
practisch geen van allen ooit in Indië zijn geweest.
Het officiële schoolorgaan: „De Feniks" is er met
een extra editie voor uitgekomen; een extra edi
tie, die helemaal gewijd is aan de vluchtelingen in
Indonesië, de spijtoptanten. De leerlingen worden
aangemaand zoveel mogelijk karweitjes op te knap
pen tegen een kleine vergoeding en deze dan be
schikbaar te stellen voor het goede doel.
Heeft u een auto en moet die nodig eens gewas
sen? Strijk dan uw hand eens over uw hart en
belt u 850796. U krijgt dan prima service, want
nog diezelfde middag staat er zo n actieve van
Hoogstraten-leerling voor Uw deur om tegen be
taling van 2.50 uw auto weer blinkend schoon te
poetsen. Steeds weer nieuwe ideeën komen er en
alles wordt uitgeprobeerd: zelf gebakken pannekoe
ken en oliebollen worden in de pauze aan de man
gebracht, terwijl er ook een bazar in voorberei
ding is. IEDEREEN IS WELKOM OP DONDER
DAG, 17 MAART, 'S AVONDS VAN 7 TOT
10 UUR (SP AAR WATERSTRAAT 21),
U KOMT TOCH ALLEMAAL?!
Geïnspireerd door de naam van het comité N.A.S.
S.I. begon één van de leraressen een NASSI-GO-
RENG-ACTIE. Op drie achtereenvolgende dagen
verrichtte mevrouw van der Linden wonderen in
haar keuken door per dag meer dan 80 porties
klaar te maken.
Al met al heeft deze school al meer dan 500.
opgehaald en ze gaan nog steeds „stug door". We
hebben niets dan lof voor zoveel enthousiasme en
initiatief. Waar blijven de andere scholen? De
scholen, waar het wemelt van de Indische kinde
ren? Die zijn er in Den Haag. We zouden er zo
een paar kunnen opnoemen. Kom, laat je niet
kennen en help de spijtoptanten!
ELLEN
Vroeger deed BABOE TJOETJI de was, thans biedt
U een enorme keuze uit meer dan 80 VERSCHILLENDE WASMACHINES van
's werelds beste merken.
Gemakkelijk te bereiken met tram 8 en 11, bus 23 (L), halte Duinstraat
