i
LEZERS IN HET
BUITENLAND!
RADIO BOLLAND
WÊÊÊ^^m
DIERENVRIENDEN
Stuurt NU uw foto of artikeltje
voor ons Kerstnummer
zodat we voor het laatst van dit
jaar allemaal bijeen zijn, van Hong
kong tot Brazilië en van Nieuw
Zeeland tot Canada! Van alle
plaatsen ter wereld waar Tong-Tong
gelezen wordt.
NU! NU!
2
1 1 augustus 1858 - PROF. DR. CH. EIJKMAN
- 5 november 1930
Zonder onze kennis van vitaminen en er zijn
er heel wat zou het ons heden ten dage
moeilijk vallen om goed gezond te blijven. De al
lereerste die het spoor ontdekte van een van deze
onontbeerlijke levensstoffen was in 1889 Dr. Ch.
Eijkmann, die op dertigjarige leeftijd benoemd
werd tot Directeur van het Geneeskundig Labora
torium te Weltevreden. Het was hem opgevallen
dat zieke kippen, die hem als proefdieren dienden
hetzelfde ziektebeeld vertoonden als patiënten,
die aan beri-beri leden. Dezelfde waggelende gang,
een slechte eetlust en sterke vermagering. De
oorzaak van een onzekere gang bij mensen was
het gevolg van een ontsteking van de zenuwen
die naar de beenspieren voerden. Dit was bekend.
Maar zou dat ook het geval zijn bij de hoenders?
Uit een uitgebreid en minutieus onderzoek bleek
dat deze verwachting juist was. Het leek erop als
of de kippenziekte en de beri-beri aan eenzelfde
oorzaak te wijten waren. Dit was slechts een ver
onderstelling, want andere afwijkingen, zoals wa
terzucht en onregelmatigheden in de hartwerking,
ontbraken bij de kippen. Toen ter tijde meende
de commissie ingesteld om de oorzaken van beri-
beri op te sporen en bestaande uit Prof. Pekel
haring en Dr. Winkeler, dat deze ziekte zeer
waarschijnlijk veroorzaakt werd door een bacil,
evenals miltvuur, T.B.C. cholera, typhus en diph-
terie. Zij meenden zelfs de verwekker in het bloed
van zieke personen gevonden te hebben!
Dr. Eijkman volgde deze zienswijze bij zijn proe
ven, totdat hem onweerlegbaar in 1889 bleek, dat
er geen sprake kon zijn van een infectie-ziekte, ver
oorzaakt door een bacil of virus. In dat jaar trad
nl. een zeer grote sterfte op onder zijn proefhoen-
ders. Niet alleen echter onder de ingespoten kip
pen, maar ook onder de niet-ingespoten controle-
dieren. De sterfte, dat was nu blijkbaar wel zeker,
vond dus niet zijn oorzaak in de met beri-beri
smetstof inspuitingen. Min of meer verstoord over
deze onverwachte gebeurtenis, daar hij nu wel
nieuwe proeven moest opzetten, ging hij zich wat
meer bemoeien met de voeding. Deze bestond
in hoofdzaak uit de overgebleven gekookte witte
rijst der patiënten uit het Militaire Hospitaal,
maar daar men niet voldoende kreeg, kregen de
laatste hokken rauwe ongepelde rijstkorrels. Na
maandenlange nauwkeurige waarnemingen ont
dekte hij dat onder de kippen die ongepelde rijst
kregen de sterfte veel minder was. Hij zag in dat
de sterfte een voedselstoornis was en geen gevolg
van een vermeende beri-beri bacil. Zelfs bij verse
witte rijst kreeg hij dezelfde uitkomsten, eveneens
wanneer hij witte gekookte rijst gaf maar met een
waterig papje van de zemelen. Dr. Eijkman ver
moedde, dat het zilverachtige vliesje dat om de
ongeslepen rijstkorrel zat, een stof bevatte die
het ontstaan van beri-beri voorkwam. De proeven
die de juistheid van zijn zienswijze moesten
bevestigen werden genomen en daaruit kon de
juistheid van zijn mening afdoende worden aan
getoond. De volgende stap moest zijn het afzon
deren van deze geheimzinnige stof, teneinde de
ware aard en zo mogelijk de scheikundige samen
stelling te bepalen. Hierin was hij niet geslaagd,
toen hij voor het herstel van zijn geschokte ge
zondheid zich moest inschepen voor een lang
durig verblijf in Holland. De Inspecteur van de
Geneeskundige Dienst Dr. A. C. Vorderman was
genegen zijn onderzoekingen voort te zetten en in
1897 publiceerde hij een rapport getiteld: „Onder
zoekingen van het verband tussen de aard der
rijstvoeding in de gevangenissen op Java en Ma-
doera en het voorkomen van beri-beri onder de
geïnterneerden."
De cijfers waren sprekend en bleken opnieuw een
bevestiging van de theorie van Eijkman. Dat Prof.
Eijkman er nog niet in geslaagd was de stof af te
zonderen uit de rijstzemelen moet wellicht worden
geweten aan de omstandigheid dat hij benoemd
was tot Hoogleraar in de Gezondheidsleer aan de
Rijksuniversiteit van Utrecht, waar de nieuwe
werkkring een zeer groot deel van zijn beschik
bare tijd opeiste. In ieder geval werd zijn theorie
bevestigd zowel door de proeven van Dr. Vorder
man, als door die van Dr. Grijns, en zij brachten
een hele revolutie te weeg in de voedingsleer. Ook
andere plantaardige stoffen, zoals katjang hid-
joe, had dezelfde beschuttende werking tegen be
ri-beri, welke echter verloren ging bij langdurig
verhitting tot 120° C. Ook Dr. Grijns mocht er
niet in slagen deze stof af te zonderen. Eerst in
1926 gelukte dit aan de doktoren B. C. P. Jansen
en W. F. Donath.
Het was de Poolse geleerde Dr. C. Funk, die in
1912 voorstelde deze alsnog onbekende stoffen
de naam te geven van „vitaminen" (vita
leven) hetgeen internationaal werd overgenomen.
Op 1 october 1923 herdacht Dr. Eijkman het feit
dat hij 25 jaar geleden als professor benoemd werd
en er werd toen een fonds gesticht waaruit gouden
medaljes konden worden bekostigd, voorzien van
zijn beeltenis, om uit te reiken aan personen die
zich bijzonder verdienstelijk hadden gemaakt ten
behoeve van tropische ziekten.
Op zijn afscheidscollege in juli 1928 werd hij door
H. M. de Koningin begiftigd met het Comman
deurskruis der Orde van Oranje Nassau. Op 1
november 1929 vond hij de grootste erkenning als
grondlegger van de vitaminen-leer, toen hem samen
met de Engelsman Sir Frederick Gowland Hop
kins, de Nobelprijs voor physiologie en medicij
nen werd toegekend.
Helaas heeft hij niet lang van zijn roem mogen ge
niet. Op 5 november 1930 overleed hij te
Utrecht.
Ons past een woord van hulde en dankbaarheid
voor het menslievende werk dat hij in staat was
te verrichten voor de algehele mensheid, dank zij
zijn doorzettingsvermogen en groot inzicht.
C. H.
Ik vraag me af waarom mensen er dieren opna-
houden en zeggen dat ze er van houden. In een land
waar sentimentele Dierendagen gehouden worden
en dierenmishandeling gestraft wordt, zie je dage
lijks de ergste dierenkwetlingen en beledigingen.
Moddervette gedrochten, kortademig en met klau
wen van nagels heten hier honden. Ik ken mensen
die hun katten zoet grootbrengen met koekjes en
vlaatjes en wat aardappelen in viswater of jus.
Of eindeloos jaar in en uit het beest gekookte of
gestoomde makreel of wijting voorzetten. Daarbij
mogen zij zich beslist niet vermenigvuldigen en
worden ze kort en goed gekastreerd en anders ja
renlang in één kamer gehouden, waar dan ook de
kattebak ergens in een hoek staat.
Honden idem dito. Ik kan wel janken, net als die
hond, die nóg levenslustig, nóch niet klein gekregen
ONZE KINDEREN
Wij wilden een fotopagina maken van onze
kinderen hier in Nederland. Daartoe vragen
we toto s van Uw lievelingen. Geen mooie
kabinet-foto's maar van die gewone opna
men in ongedwongen spel, b.v. in de sneeuw,
op de schaats, op het strand of op de fiets.
Liefst hadden we foto's die wc niet terug
ho even geven. Mocht U evenwel een aar
dige foto hebben, die LI wel terug moet
hebben, zet U dit er dan uitdrukkelijk bij.
We wachten met spanning.
Redactie.
aan z'n ketting rukt tot stikkens toe om die slome
wandelstap te versnellen. Hij mag niet ruiken aan
palen en niet stil staan als hij dat wil. Dan de
hond voor of achter het raam die met dode on
verschillige mensenogen kijkt, of zo intens dwars
door je heen naar alles wat buiten is, dat je er
dieptriest van wordt. Hoe kan dat, hoe kunnen
ze dit negeren en denken dat met een koekje cf
schouderklopje het ergste wel weer geleden is.
Ik heb ook een hond willen hebben hier in Hol
land, maar toen het tot mij doordrong wat een
hondenleven het zou krijgen, ervan afgestapt.
Trouwens het dragen van vossenvellen met poten
en natuurgetrouwe kop en ogen staat niet alleen
béte, het typeert de fantasieloze draagster, die
zich waarschijnlijk zeer chique en apart voelt. Zou
het domheid, onwetendheid of doodgewoon onver
schillig egoisme zijn. Het dier is er toch voor de
mens. Om opgegeten te worden, om voor hem te
werken, om hem gezelschap te houden of nuttig
te zijn. Ook om er mee te pronken en wedstrijden
te houden met het mooiste beelderigste hondje of
poesje. Misselijke troetelneigingen van ongezonde
eigenaren-essen die het dier dan aan hen is over
geleverd opvoeden en voeden naar hun eigen mis
selijke aard. Ik snap er geen lor van, vooral om
dat alles onder het mom van dierenliefde (vooral
geen mishandeling) wordt getoloreerd. Immers
wordt het volkomen onnatuurlijke be-mis-handelde
dier ziek, of rheumatisch dan wordt het met veel
misbaar naar de dierenarts gebracht, zeker nu er
dierenziekenfondsen bestaan. Aandoenlijker
goedkoper kan het niet.
Ik haat dit soort en wens hun een hiernamaals
toe met precies dezelfde kwelgeesten.
Advertentie
Stationsweg 143 - Tel. 11.50.86 - DEN HAAG
De nieuwste Cowboy-,
Krontjong- en
Luxemburg-Toppers
Tevens hét dres avoor RADIO en TELEVISIE
