Één vaderland: ïndië!
Small „UNITED NATIONS"
5
EEN NAAMLOOS GEDICHT
BOEA-BOEA
Kan niet nalaten u succes toe te wensen met uw
blad. Ik lees het steeds van a tot z, het voorziet
gewoon ,,in een behoefte", al is deze uitdrukking
nelijk de beduimelde gemeenplaats
Ik ging in 28 als doodgewone totok naar Indië
(na een „Deventer'-opleiding, niet geheel en al
succesvol). Een oom werkte op een onderneming
„onder Batavia". Soedimara, Bantamlijn u
kent het daar wel vermoedelijk. Werd in Priok
van „Slamat" door hem afgehaald en stante pede
meegenomen, per gemotoriseerd vehikel was
niet zo erg best naar het perceel 350 ha.
rubberaanplant. Hobbelden door kampongwegen
en over „pasars" de eerste kennismaking met
de indische samenleving fascinerend ik zal
het nooit vergeten. Al in Sabang greep mij de tro
pen-sfeer en zij heeft mij nooit meer losgelaten,
ook niet toen ik weg moest in'52.
Het huis van mijn oom was door een soort palis
sade omgeven en 's avonds ging er in de voor
galerij een „benzine-onder-druk-lamp" naar boven
en verder stond het tropische bos met al zijn gelui
den om ons heen wie kent dit van de totoks
die meestal netjes „uitgezonden" in de grote plaat
sen terecht kwamen?ik had het nooit willen
missen Ik kreeg een kamer in de achtergalerij
die alleen met een lampoe templek te verlichten
was, terwijl de deur alleen maar met een stuk hout
kon worden afgesloten een palang-pintoe
hoe goed weet ik nog hoe ik 's nachts dikwijls
lag te luisteren naar allerlei geluiden, het eerste
tokeh-geluid, het gekoer 's morgens van de dui
ven voor mij ging een ongelooflijke bekoring
van dit alles uit. Dit is het Indië wat voor mij
blijft voortleven, wat er daar ginds ook gebeurd,
zó houd ik de herinnering
Natuurlijk ik ben daar niet altijd gebleven, la
ter ging ik naar een onderneming bij Rangkas
(„Pasir Ajoenan" wie kende toean-basar Van
Leeuwen niet Si-Maoeng en daarna naar
Oost Java (Branggah Banaran „onder Wlingi")
wat al herinneringen liggen daar voor mij
ik weet het: het is alles voorbij en ik zal nooit
meer terug kunnen zien dit alles waarvan ik ge
houden heb het was een leven zo onbegrijpe
lijk fascinerend Nee, ik behoorde niet tot de
„geslaagde planters" helemaal niet, maar ik
heb wel geleefd: ik genoot van de prachtige ver
gezichten, van het praten met de mensen van het
land, van het zitten soms gewoon langs de weg,
Van een merkwaardig soort nameloos leed van een
ons verder ook onbekende dichter.
Later, over twintig, over veertig, over zestig jaar,
als wij helemaal geassimileerd zijn, als we allemaal
in het grote leger kantoorpersoneel of fabrieks
arbeiders naar ons werk tijgen, in alle opzichten
volkomen gelijk aan de mensen om ons heen, dan
zal er nóg één verschil zijn: de tóch telkens weer in
onze gedachten terugkerende naam van onze plaats
van geboorte: Soerabaja, Soekaboemi, Lawang,
Bandjarmasin een vreemde, onwerkelijke poë
zie, waaraan werkelijk met geen mogelijkheid te
ontkomen is
Deze Hoff ver vooruit denkend heeft met
een plotselinge ontroering deze eindgedachte gerea
liseerd in vijftien korte versregels. Wie het niet
aanvoelen kan, niet begrijpen wil, die mist toch
werkelijk wel iets essentieel moois. Vindt u ook
niet?
Hoff: sobat besar!
Ik voel mij bestolen
als ik denk aan het land
waar ik geboren ben.
de wanhoop neigt hoog
hoger dan mijn strot
en perst tranen uit mijn ogen.
de angst om te leven
op een plaats vér van daar
verlamt mijn tastende handen.
als na jaren van verblijven
in steden van vuil en fabrieken
oojc het gehoor en de reukzin
in mij zijn gedood
dan rest mij nog slechts te spreken
over het land waar ik geboren ben.
HOFF
van het ijs lebberen met rozestroop erdoor, van
het langdurig leuteren in een warong of het sja
cheren met een oude chinees die steeds maar bleef
lachen terwijl hij je op enorme wijze trachtte te
nemenTjaen ik was toch maar een ge
wone blanda ja, zeker, hij zal dan wel verin
discht zijn Och, het is alles teveel om te ver
tellen er was voor mij tenslotte maar 1 vader
land Indië ik was buiten Hollands' gren
zen gegroeid, ik merkte het tijdens mijn verlof
er was geen contact meer, men begreep het hier
niet ik was altijd weer blij weg te kunnen gaan.
Later kwam ik in Soerabaia bij een handelsfa.
toen er in de malaisejaren bezuinigd werd. Geluk
kig ging ik niet 4de klas terug op Gouverne-
mentskosten... (omdat men liever geen hollandse
werklozen zag in Indië.) Ik kwam bij indische fa
milies als boedjang in huis (Wilson, Hübner
Ik heb er de meest prettige herinneringen aan.
Ik maakte mijn HD-tochten naar Malang, naar
Blitar en bezocht met mijn oudere vriend Dr.
Renssen de suikerfabrieken „Kebon Agoeng" en
„Krebet". Deze ritten in de avond met zijn
Citroen zal ik nimmer vergeten wanneer hij
zijn patiënten bezocht stond ik buiten te wachten
en hoorde het onbestemde ritselen van de klapper
bladen ik hoor het nóg Het is allemaal
voorbij en een afschuwelijk heimwee maakt zich
dikwijls van mij meester, wanneer ik uw blad lees
wij kennen dit alles wij berusten maar, wij
spreken een andere taal of wij zwijgen maar
Dikwijls is dit laatste maar het beste hier, want
het is veelal ontstellend wanneer men de „me
ningen" hier verneemt... ik merk het dagelijks
om mij heen. Het behoeft geen nadere toelichting.
W.j kennen ze.
Och, het was mij zo maar eens een behoefte u
te schrijven. Ik vind in Uw blad de sfeer terug,
waarnaar mijn gedachten zo veel uitgaan
U strijdt voor de terugkeer van de spijt-optanten
en daar heb ik diepe bewondering voor want
volgens mij bokst u tegen allerlei muren op, enfin,
daar behoef ik u niets van te vertellen. Men houdt
de boot af, het is duidelijk, ook al tracht men af
Van een onzer abonné's kregen wij een kranten
knipsel uit Fort Worth, Texas.
Het artikel is te lang om in extenso op te nemen,
maar in hei kort gaat het hierom.
Er is daar een club opgericht bestaande uit vrou
wen die met Amerikanen zijn getrouwd maar zelf
vreemdelingen zijn. Er zijn vrouwen uit wel veertig
landen vertegenwoordigd, waaronder ook een
Nederlandse. De oorspronkelijke bedoeling van de
club was de vrouwen van alle nationaliteiten, die
naar Amerika zijn gekomen, te verenigen en te
In een royale bui heb ik de fruitschaal vol ge
laden. met een kop er op. Appels, peren, druiven,
noten. Zelfs een paar pisangs. Is het U ook op
gevallen, dat de pisangs hier een „tjap" hebben,
net als de eieren?? „Dit zijn de örr-sje-néle bana
nen!" zegt mijn groenteman trots, als hij op het
tjap wijst!
Mijn liefste bekijkt de overdaad aan vruchten pein
zend, en zegt dan met een zucht: „Ik zou die hele
schaal willen ruilen voor één mangga golek!"
Dan wordt er aan tafel over niets anders meer
gesproken, als over de meest exotische, tropische
vruch en.
„Salak!"
„Sirikaja!"
„Gandaria!"
„Kèsèmèk!"
„En die ene, hoe heet hij ook weer met die rode
pitjes derin?"
„Granaatappel?"
„Adoe, en die grote, rode djamboe-aër! Ssssp!"
„Nou, ajo! Stil, ah, jullie, anders ga ik njèngen!
Hier, allemaal een örr-sjenele banaan, met tjap!"
Tja, het verleden gaat net als de liefde van de
man ook wel eens door de maag!
ELS
en toe dienaangaande eens een „opbeurend" woord
te laten horen het is een „waardeloos" woord
er zijn duizenden argumenten om „ze" weg te
houden en van behartiging van onze belangen
door de Engelsen moeten we helemaal „zwaar op
de Excusex le mót svp Wir kennen das
Ik zie nóg mijnheer Killearn En het goud
van de pandhuizen en de suiker voorraden in Oost
Java
Maar laat ik ophouden: dit alles is zo maar een
ontboezeming. Ik zal u af en toe ook eens schrij
ven, als mij weer iets getroffen heeft in uw blad
Uw blad waarmee u zo in de roos schietIk
hoop ook nog eens wat nieuwe abonné's voor u
te krijgen.
U succes toewensend
H. KERBERT
strijden voor een beter begrip tussen hun land van
herkomst en Amerika.
Het valt ons op dat uit de hele doelstelling van
deze club spreekt een streven naar onderling be
grip, een willen aanpassen aan de Amerikaanse
samenleving, zonder eigen waarden prijs te geven,
doch hiermee de Amerikaanse cultuur te verrijken.
En, hier willen wij wel even de aandacht op vesti
gen, dit is in principe precies hetzelfde wat Tong-
Tong wil!
IDA
Op de foto, die wij overnamen uit de ..Fort Worth Star-Telegram"ziet u drie leden van de ..Vrou
wenclub", links de secretaresse, een Australische, rechts de penningmeesteresse, die uit de Oekraïne
komt, terwijl Mevrouw Kempff (Indisch meisje?) in het midden, de Hollandse „vertegenwoordigster"
