De KWIII-Fuif „LITERAIRE BANK"
TUISONDO
5
WARME KW III-BRIEF UIT
DE KOU
Ja, het was géén „Réunie van Ex-Leerlingen van
de KWIII school te Batavia", het was in hart en
ziel een echt ouwerwetse en (blijkbaar) onsterfe
lijke KWIII-fuif. Met de jeugdige levenslust van
weleer (wij zagen dametjes van vijftig jaar huppen
van plezier toen ze elkaar weer zagen; grijze heren
elkaar weer op de rug slaan alsof ze nog 16-jarig
athleet waren!) en tóch ook met de typische dis
tinctie van de KWIII-fuiven van weleer. Bij al
de spontane drukte immers (,,Ik word knetter
gek!" zei organisator Boris" Harloff) werd het
geen moment een „pan", werd het enthousiasme
niet luidruchtig en al was de oorspronkelijk ont
worpen orde niet meer houdbaar: geen seconde
was er wanorde.
En dit is typisch Indisch op z'n best; dus typisch
KWIII.
Men vergeve ons dat wij geen „normaal" ver
slag maken. Dat wij b.v. niet zo'n alinea hebben:
„Onder de aanwezigen merkten wij o.m. op
(volgen een aantal namen van Kandjeng Besars).
Want lezers, het wémelde van kandjeng besars van
allerlei soorten. Topfiguren uit het bank- of in
dustriewezen, hoogleraren, hoofdofficieren, hoofd
ambtenaren, maar ook voorvechters op politiek
en cultureel terrein, sportkampioenen van grote
glorie en dan nóg waren er vele oud-leer
lingen, die waren maar gewoon-gewoon gebleven
en zeker toch mensen van karakter, die je minuten
lang de hand bleef schudden om een onverwachts
herwonnen kameraadschap van allure. Daarom:
geen namen. Wél zal Tong Tong later de lijst pu
bliceren van alle reünisten. Omdat alleen zo'n
lijst al publiciteits- en historische waarde heeft
van eerste orde. Men mag daar buiten Indische
kringen anders over denken (de belangstelling van
pers en andere instanties was practisch nul) wij
weten dat onderzoekers van later jaren met dank
baarheid deze lijst zullen nalezen om hierin posi
tieve indicaties te vinden hoe goed het onder
wijs in Indië kon zijn, hoe goed in elk geval de
KWIII was voor het opvoeden van vier genera
ties van nuttige en waardevolle mensen. Howgh!
Nu nog even een paar losse „tips": verhinderd
om te komen was Opa Samson (77 jaar, trouw
helper van Tong Tong), ambtenaar par sang,
onkreukbaar, branie, „jongen-van-Kwitang" en
zelfbewust Indo. Ook al kon hij niet komen; hij
was aanwezig met een mooi bloemstuk en banjak
selamats voor de toekomst!
Aanwezig waren de eerste vrouwelijke leerlingen
van de KWIII. Een eeuw geleden ging dat zo
maar niet: jongens en meisjes „sam-sam" op één
school. Meisjes bezochten meisjes-HBS-en. Pas
na vele jaren gingen de KWIII-deuren ook open
voor meisjes. En kijk eens aan: deze meisjes wa
ren er nu ook! Bon sang
Oudste leerling van allemaal was Ir. A. F. Net-
scher, die in 1899 op de KWIII kwam. Ruim een
halve eeuw geleden. En tóch tida bisa loepa. Hoe
uitmuntend weerspiegelde deze reünie de overtui
ging van Tong Tong: die jaren in Indië waren
onze mooiste, onze beste, onze nuttigste dagen.
Wij mógen ze niet vergeten. Wij (ikzelf, Tjalie)
hebben honderden handen geschud en ja heus:
zij die niet vergeten, zijn de beste van allemaal!
Mevrouw C. W. Vooren (die zovele KWIII-ers
kenden als de hartelijke en gastvrije echtgenote
van directeur „Appie" Vooren) formuleerde het in
een brief aan Harloff zo goed:
„U noemde mij „Uw Zusje"; waren wij niet allen
van één familie? De stemming, de sfeer, was
perfect. Nogmaals dank en tot de volgende keer!"
Dat „tot de volgende keer" zetten wij vet. Kijk
eens wat een branie, wat een blik vooruit! Niet:
de KWIII is achter ons, maar de geest van de
KWIII opent nieuwe arbeidsterreinen voor ons.
Bravo!
Leuk was dat b.v. Harry Nitzschke overal mede
„herkend" werd om zijn qualiteiten als voetbal
ler (Vios). Zo ook door een grijze heer, die nota
bene naast Harry gespeeld had. Nitzschke keek
hem een beetje verbijsterd aan; kende dat gezicht
absoluut niet. „Ik ben Nico Francken, die kleine
rechtsbuiten!" Harry brulde gewoonweg van ver
bazing. Hij had „die kleine krullebol" sindsdien
immers nooit meer gezien. Die kleine krullebol
is nu intussen mr. N. W. Francken. Hij was op
de fuif met zijn broer ir. J. C. Francken, later
leraar aan de KWIII. Leuk, ja?
We willen wél nog wat zeggen over de gangma
ker Mr. G. H. G. („Boris") Harloff, wiens aan
dacht in juli getrokken werd door een langs de
neus gemaakte opmerking in Tong Tong dat de
KWIII 100 jaar zou bestaan. Meteen lag er in
onze bus een briefkaartje: „Beste Tjalieop
roep in Tong Tong als ik beschik over 1 kern,
zal ik er wel 1 sneeuwbal maken Kortom: Bo
ris werd zowat ge-„goeloeng" door die sneeuwbal
ondanks de geweldige hulp van zijn echtgeno.c,
„Toen Harloff nog een jongen was", toen zat hij
op de KW III. Manis ja? Maar wat een spirit moet
er toen al in gezeten hebben om na een halve eeuw
nóg zo'n sneeuwbal als de reünie te ontketenen!
het Kurhaus en enkele vrienden zoals mr. Jan de
Greef. Er was natuurlijk een sluitdatum voor in
schrijving, maar de aanmeldingen kwamen onweer
staanbaar daarna ook nog binnen tot zelfs de
laatste dat tot vlak voor het diner toe (en zeg
eess „nee" tegen een oud KWIII-er als je kunt!)
zodat de lijsten nu nog steeds niet bijgewerkt zijn.
Dat diner tussen twee haakjes werd reusachtig
gezellig met tot tweemaal toe uitbreiding van aan
geschoven tafels. Het menu vermeldde:
Banane Batavienne
Crème d'asperges a la Salemba
Steak de veau Pédagogue
petits pois Concordia
pommes Weltevreden
Bombe glacée Willem III
En zoals Jan de Greef (één der vele speakers) op
merkte bij het eerste gerecht (een soort compote
opgediend in bananeschil)de tijden waren wél
veranderd; vroeger aten we wel eens uit een pisang
blad, nu uit een schil! A very very long way
indeed van gado-gado uit het blad tot het banket
in het Kurhaus! En hoe typisch KWIII!
Ja, humor te over. Toen b.v. bij de aanvang van
het diner om een ogenblik stilte verzocht werd
(een attent Marineman was dat ondanks de ge
zelligheid niet vergeten!), keek iedereen vol ver
wachting gastheer Boris aan in de verwachting
dat er een klinkende speech zou komen. Boris
zelf was nog het meest onthutst, want hij had over
geen speech gedacht. Toen klonk heel droog van
het andere eind van de tafel verklarend: „Sem-
bajaaang!"
Hoe zeer het ons spijt, we moeten dit relaas af
breken. Tot ziens een andere keer in het Kurhaus.
Maar als er KWIII-ers onder onze lezers zijn, die
gedenkwaardige ontmoetingen hebben gehad met
anecdotische herinneringen, ajo! Voor de dag
ermee. Vast komt er nog eens een Groot Gedenk
boek KWIII en dat moeten we toch op de meest
gevarieerde manier kunnen vullen, nietwaar?
R Nieuwenhuys (de schrijver E. Breton de Nijs),
ex-leerling en ex-leraar van de KW III, was er
natuurlijk ook. Hij had op de KW III in dezelfde
schoolbank gezeten, waar eens Louis Couperus
zijn naam in gesneden had. Wie heeft er nog meer
in die bank gezeten en wie zou er onbewust óók
literair door „bemaakt" zijn? Onderzoek eens!
Tussen twee haakjes: Nieuwenhuys' vader was
directeur van Hotel des Indes. En Nieuwenhuys'
vrouw was óók KW Ill-leerling: Fried van Bom
mel. Haar vader was eens directeur van de pupil
lenschool Gombong en later directeur van de
Hall. Chin. Kweekschool te Mr. Cornelis. Nog
maals: een naamlijst van de reünie is doodge
woon een stuk belangrijke Indische historie!
En dan nog een P.S. voor Rob: als je „Tempo
Doeloe" gemaakt hebt, begin dan eens in je vrije
tijd aan een anecdotisch gedenkboek van de KW
III. Het wordt de mooiste bundel short stories
van onze literatuur!
Met grote interesse heb ik als oud K.W. Ill-er
Tong Tong d.d. 30 november gelezen. Met groot
genoegen las ik in de passage betreffende „Sport"
van het artikel „Schoolherinneringen" een aan
tekening betreffende de turnvereniging „Tysson-
do Deze heb ik nl. zelf in 1929 opgericht. Toen
werd de naam geschreven „Tuisondo", met name
de eerste 2 letters van ieder der 4 woorden: „Tur
nen is ons doel". Ik heb later tijdens mijn stu
die in Delft wel begrepen dat de club na mijn ver
trek in 1932 was voortgezet, uitgegroeid en zeer
goede turners opleverde.
Ir. C. C. v. HELSDINGEN
SALUUT
aan oud-directeuren, oud-leraren
en alle „oudere jaars"!
Waarde klas- en cursusgenoten,
Nu jullie het feit mogen herdenken, dat
honderd jaar geleden onze K.W. III werd
opgericht, ben ik kruisend nabij de Noord
poolcirkel, pro memori toch in jullie midden.
Het lijkt me een heel prettige belevenis weer
eens te kunnen verkeren tussen de oude
„kontjó's".
Nu en dan ontmoette ik er wel een en dan
werd er natuurlijk een boom kras" opgezet,
kortom een band bleek er toch te bestaan.
Een genoegen is het mij ook, te kunnen con
stateren, dat van ons Eindexamenjaar 1940,
velen wel op een maatschappelijk hoog ni
veau zijn gekomen.
Zij zullen er vanavond ook wel zijn denk
ik, mijn vrienden Ruud Utermöhlen, Majoor
K.L.; Rinus Hage, Gezagvoerder ter Koop
vaardij; Leen Walboom, Majoor Gen, Staf,
die het nog steeds probeert op de degen van
mij te winnen en nog vele anderen. Joop
Sorber, met wie ik de „dartel periode" op
de K.W. Ill in 1935 in dezelfde klasse be
gonnen ben.
Natuurlijk ben ik de „meisjes" uit onze
H.B.S.-jaren niet vergeten! Ontvang mijn
groeten van schip tot „Kurhaus"Wel jam
mer, dat de dienst soms o zo wreed!) het
niet toeliet een babbeltje of dansje met jullie
te doen of kennis te maken met je vecht-
genoot".
Via deze brief wilde ik ook de heer Fran
cken, oud-leerling, later leraar aan de
K.W. Ill, s.s.t.t. groeten. Hij zal zich het
geanimeerde gesprek nog wel heririneren,
gevoerd tijdens de thuisrit van de EXPO
1958.
Onder dankzegging voor de bemiddeling van
de heer Harloff, wens ik alle reünisten een
heel genoeglijk samenzijn toe
TH. CARELS, Si GHV
le officier
