i
W/M
EEN ANDERE KIJK
PASAR MALAM PRAATJE
Mn .U-'jj
KOLONIALE ONDERDRUKKING
T777Ë
n?FTïïïT»W
10
Ik moet tot mijn schaamte bekennen (want ik heb
veel van de wereld gezien) dat ik naar Amerika
qegaan ben met een hele stapel vooroordelen en
valse voorstellingen. En dat dit bezoek mij aaar
voorgoed van genezen heeft. Als het lijkt dat ik
Amerika ophemel, komt dat zeker niet door blind
heid, maar misschien door vreugde dat mijn ogen
opengegaan zijn. Net zoals een blinde, die opeens
zien kan, met geluk alle mooie dingen ziet. En
later wel een evenwichtiger kijk ontwikkelen zal op
ook slechte dingen. Maar zien en weten is hoofd-
Het lamme is, dat ik niet zo dom had hoeven te
zijn, als ik maar nuchterder en eerlijker gedacht had
vóór ik ging. Eén voorbeeld: het misdadige Ameri
ka. Kijk maar naar de headlines in Amerikaanse
kranten elke dag weer! Op de eerste plaats had ik
kunnen weten dat er ook Amerikaanse bladen zijn
zónder zulke headlines, b.v. de New York Times,
waarin de nieuwsvoorziening veel evenwichtiger is
en minder gericht op sensatie. Maar afgezien daar
van: Amerika is een veel groter land met een veel
qroter volk. In feite heeft Amerika (de V.S.) even
veel inwoners als Nederland, België, Frankrijk, En
geland, W.-Duitsland en de Noordse landen samen.
Als we dus één blad in Holland zouden hebben dat
elke dag weer de som van sensationele gebeurtenis
sen zou brengen van al deze landen samen, dan
zouden we in dat blad óók elke dag stapels mis
daden hebben. De vergelijking is dus fout, immers
(typisch Nederlands) klein.
Nog een voorbeeld: de Amerikaanse film is maaj~
gevend voor het Amerikaanse leven. Nonsens. Als
er werkelijk zoveel sex en crime in Amerika waren
zonder daartegenover zeker een twintigmaal grotere
„common sense", ijver, ondernemingslust, rustige en
constructieve betrouwbaarheid, zou Amerika niet
het land van grote welvaart en „benevolence zijn,
dat het nu is. Maar natuurlijk worden daar geen
films van gemaakt. Van de millioenen en millioenen
mensen, die dag in dag uit hard werken, die s mid
dags rustig op hun schommelstoel op hun porch
zitten, en die een werkzaam aandeel hebben in een
wijd en actief kerkelijk leven. Zulke films zouden
saai" zijn. Maar wie zelf in Amerika komt, moet
het zien of hij wil of niet. Zo'n fantastisch wegen-
net, zulke prachtige steden, zulke onmeetlijke en
goed onderhouden akkers, zulke moderne en pro
ductieve fabrieken ontstaan alleen door werk, werk,
werk. werk. And no nonsense.
In Holland vergeet men zo gemakkelijk de rijke
steun die we van Amerika op zo brede basis gckre-
qen hebben, voelt men zich achtergesteld en is tel-
kens weer bereid Amerika „ontrouw te verwijten
en gebrek aan respect. En vergeet dat Amerika
dezelfde hulp dagelijks aanbiedt aan tientallen an
dere landen overal in de wereld. Die het vaak veel
harder nodig hebben. In Holland wil men maar niet
inzien dat we een klein landje zijn van maar elf
millioen en uit dien hoofde ook achter in de rij
moeten staan van de algemene interessen. Het is
eigenlijk heel erg dat je hier overal zo gemakkelijk
kwaad hoort spreken over Amerika en de Ameri
kaan, terwijl ik in Amerika nooit éénmaal één on
prettig ding over Holland heb horen zeggen. Omdat
Holland inderdaad zo'n super-nobel land is? Kom,
De Amerikaan is een negro-beater. Neen, herhaal,
neen, herhaal neen. Ik ben in ettelijke staten en
tientallen steden geweest waar ik niets gemerkt heb
van discriminatie. Er zijn staten, waar de discri
minatie bestaat, maar daartegenover is een meer
derheid, waar heel scherp, heel moedig en continue
teqen discriminatie wordt gestreden. En dit streven
wint hand over hand. Ik heb met ettelijke Negroes
kennis gemaakt. Met één van hen, een student van
de West Va. University, correspondeer ik nog.
Negers zelf zijn in elk geval niet blind voor de
gebreken en tekortkomingen van hun groep. In
Amerika, waar men veel intenser samenleeft met
Italianen-groepen, Japanners, Joden, Grieken, Chi
nezen, enz. enz. heeft men een veel practischer en
eerlijker kijk op volksgroepen dan in Nederland,
waar men maar al te gemakkelijk generaliseert en ot
wil ophijsen óf wil neerhalen naar één maatstaf
(De Zuil!).
Maar ik zie wel in: met Nederlanders die niet zelt
gezien hebben en niet zelf willen zien, maar graag
zichzelf iets willen wijsmaken uit boekjes, daar valt
niet mee te praten. Door die instelling is Indonesië
verknoeid geraakt en zal menig ander levend con
tact, b.v. ook met „De West" verknoeid worden.
De „binnen-de-dijkse" wereldkennis van de Neder
lander is fataal voor zijn bestaan in de wereld.
Als Amerika zo'n slecht land was, zouden dan wer
kelijk al die honderdduizenden Nederlanders die
Amerikaan geworden zijn en nooit meer terugwillen,
allemaal minderwaardige mensen zijn? En zou wer
kelijk alleen dat deel van het volk dat hier achter
blijft goed en nobel en wijs zijn? Hoe is het henJe1®'
naam mogelijk zoveel pedante eigenwaan te heb
ben? Laat ons toch rustiger en eerlijker denken over
andere mensen en volken. Er moet tóch wel érgens
op de wereld een volk zijn dat zo niet beter, dan
toch zeker even braaf is als het Hollandse? Of is
misschien toch al dat laatdunkend gezwets over
andere volken een bewijs van slecht verborgen
minderwaardigheidsgevoel?
Wake up! Be real!
T. R.
Eén van de vele functies van het Binnenlands
Bestuur was ook het recht spreken als land
rechter in kleine zaken zoals kippendiefstallen en
vrouwenperkara's (eerst de kippen), die de een
voudige dessa in beroering brachten. Samen met
de djaksa hoorde men de partijen dan aan, en
uit, en trachtte zo ketrangan te krijgen en te ont
dekken, wie er nu loog en draaide: Amin of
Wongso.
Zo stapt kandjeng toean resident op een morgen
vroeg in zijn auto om een paar dozijn kilometers
van zijn kotta ergens zitting te houden. Hierbij
greep Vrouwe Justitia enkele van deze verschrik
kelijke misdadigers in de kuif en veroordeelde
hen tot enige dagen verblijf in de petoet. Maar
zo'n nuttig en onmisbaar gebouw was er alleen
maar in de kotta en dat was driekwart dag lopen.
Maar geen nood: mas Oppas ging ze natuurlijk
brengen en netjes aan de petoet afleveren. ij
ging direct met zijn kostbare zending op stap,
terwijl de resident na gedane arbeid in de negorij
bleef rijsttafelen en nog enkele zaken bespreken
met de wedono.
Het was al lang tijd voor de siësta, toen kand
jeng toean weer in zijn voiture stapte voor de
terugreis. Na enkele kilometers gereden te heb
ben ziet hij tot zijn verwondering het veroor
deelde geboefte doodgemoedereerd langs de post
weg slenteren. Mas Oppas was nergens te be
kennen. Die kwam hij pas een kilometer verder
tegen. Maar ja, als je dan ook oppas bent, kun je
niet lopen. Dus bewoog Mas Oppas zich voort
op een velocipède en hij zag werkelijk geen kans
dat zó verschrikkelijk langzaam te doen als het
geboefte op hun respectievelijke kaki's. Dus was
hij ze ver vooruit. Maar dat was geen enkel be
zwaar. De boeven kenden immers zelf wel het
adres en ze kwamen toch wel uit zich zelf. Ze
hadden de straf toch eerlijk verdiend. Waarom
zouden ze dan weglopen?
Als de communisten dit lezen, zeggen ze: zo ont-
zettend was de koloniale onderdrukking, dat de
arme, vertrapte zwartjes niet eens durfden te
ontvluchten, als ze de kans kregen.
H.
Bij Ma Diemei thuis in het pension in San Fran
cisco. 's Avonds zitten ze gezellig naar de I .V.
te kijken. Kijk eens naar de blote voeten!
Er kan, wanneer iets pas voor de derde keer ge
organiseerd wordt, eigenlijk nauwelijks al van „een
vaste traditie" gesproken worden. Het was voor
ons daarom een extra stimulans toen meer dan een
maand geleden al gevraagd werd: „Er komt toch
dit jaar weer een Tong Tong Pasar Malam?
Ook verscheidene standhouders belden ons op om
van een plaats verzekerd te zijn nog voor wij onze
eerste vergadering achter de rug hadden. Nog geen
„vaste traditie" dus, maar in ieder geval iets,
waar men op begint te rekenen en waar men naar
uitkijkt. Dat is prettig voor ons, maar het maakt
het ook moeilijk. Die allereerste Pasar Malam in
1959 ontstond op initiatief van Mary Brückel
Beiten, rijsttafel-experte en schrijfster van o.a. het
kookboek voor mannen. Die eerste Pasar Malam
was helemaal een gok: wat zal „men leuk vinden
en lekker en interessant
De gok werd een succes en tegelijkertijd een leer
school voor het daaropvolgende jaar, want toen al
stond vast: dit moest herhaald!
Het prettige van succes is, dat er een stimulans
vanuit gaat, de moeilijkheid is, dat de verwach
tingen voor de daaropvolgende keer dan hoog ge
spannen zijn. „Men" is nu eenmaal veeleisend: er
moet wat meer van „dit en wat minder van „dat
en waarom was er geen enfin, vult u zelf
maar in. Wij zijn ons er in ieder geval zeer goed
van bewust, dat er nog heel wat veranderd en
verbeterd kon worden aan onze Pasar Malam s
en dat we nog niet in de schaduw kunnen staan
van de Pasar Malam's zoals die in Indië werden
gehouden. Maar hoe klein van opzet de Pasar
Malam tot nu toe is geweest en helaas nog wel
weer zal zijn, hij is uniek in Nederland. Immers,
hier kent men: de kermis, de beurs, de bazar
en deze Pasar Malam is net als in Indië een combi
natie van dit alles. Eén aspect echter heeft tot nu
toe steeds ontbroken: de folkloristische Indone
sische kunst. Wij zijn daarom bijzonder trots nu
al te kunnen aankondigen, dat er op de a.s. Pasar
Malam (weer in de Haagse Dierentuin op 30 juni,
1 en 2 juli) een expositie zal zijn van het Tropen
museum in Amsterdam. Een tentoonstellinkje, van
de bekende kunst- en gebruiksvoorwerpen uit In
dië, dat zoveel mogelijk facetten van het leven
daar zal omvatten en dat op zich al een gang naar
onze Pasar Malam waard zal zijn.
Wij hopen, dat wij in de komende jaren de Pasar
Malam steeds meer zullen kunnen uitbreiden, zo
dat ook vooral de Indische kunst er een grotere
plaats zal kunnen innemen en met deze inzending
zijn wij op de goede weg.
Waar kan men zonder al te veel te lopen en met
maar één maal entree betalen genieten van: lekker
Indisch eten (van een zakje katjang goreng, via
lemper, tjendol tot een uitgebreide nassi rames toe)
allerlei kermisattracties (kattepultschieten, rad van
avontuur, etc.), doorlopende voorstellingen op het
toneel (Indonesische dansen, krontjongmuziek,
goochelaars), demonstratie- en verkoopstands,
kunst (inzending Tropenmuseum, Indische schil
derijen) u kunt uw toekomst laten voorspellen en u
kunt rock en roll dansen. U kunt naar een mode
show en u kunt soedah we zullen maar op
houden. Komt u in ieder geval een kijkje nemen.
U heeft tanggoeng spijt, als u het niet doet.
ELLEN
■^TTTTTEj
Ac ->m
i
Trouw- en Verlovingsringen van het
J bekende merk „CONSTANT
