ongTon
r
j VAN HIER EN GUNDER
Van Hier en Gunder is onze belangrijkste rubriek. Voor het eerst in de historie
van de Indische journalistiek bestaat ergens een vrije uitwisseling van gedachten
over de meest uiteenlopende onderwerpen. De Indische burger stuurde destijds
haast nooit ingezonden stukken in en doet het nog steeds slecht in de Hollandse
pers. Omdat wij hier vaak als „vreemden" spreken en niet verstaan worden. In
TONG-TONG voeden wij elkaar op, sterker dan uit welke andere kolom ook in
dit blad is hier de psychologie van de Indischman te herkennen.
SEP ADA!
«li
SELAMATAN TAHOEN BAROE
6e JAARGANG No. 13
Beste TJALIE,
Misschien is het te betreuren, dat ik in al het
radauw om Nieuw-Guinea en Indonesië geen
„partij" kies en je dus niet hij- of aanvallen
wil om je positiebepaling. Tong-Tong is een
wérkelijk té goed blad om te twijfelen aan
je inzichten, ook al deel ik ze niet. Maar is
hel wérkelijk nodig zich in al die problemen
te verdiepen, en ook de nationale, als schan
dalen en politieke twistenWaarom kunnen
we niet wéér zorgeloos leven, zoals in Indié?
Met een blad, dat zich houdt buiten „het grote
leven"
Mevr. v. d. K.W.
Ja, wij leefden zorgeloos. Paatje Goeber-
nemèn, Den Haag en een „voorzichtige"' pers
zorgden voor ons. Het nationalisme ontwaakte
en we wisten het niet (noemden het „com
munisme"'). Japan bereidde zijn veroverings
oorlog voor en wij wisten het niet. Knibbelden
zelfs mee aan het treurig defensie-budget. De
oorlog in Europa ontbrandde en wij bleven
zorgeloos. Op 5 december 1941 vierden we
nog zorgeloos Sinterklaas. Drie dagen later
brak de Ramp los, die tienduizenden van ons
naar het graf sleepte en met zijn consequen
ties ons zorgeloos leven voorgoed van ons
afnam.
Hebben wij niet genoeg geleerd (en willen wij
dus zorgeloos blijven) of hebben wij te veel
geleerd (en wensen dus geen zorgen omdat wij
ze toch niet aan kunnen)? Moet Tjalie de
brievenbus sluiten voor mensen met nood
brieven? Hadden wij geen spijtoptanten-actie
moeten ondernemen? Moet Tjalie tegen de
mensen uit verantwoordelijke kringen, die met
hem spreken, zeggen: „Ach, laat ons nassi go-
reng eten en zwijgen"? Mag hij geen mening
hebben t.a.v. Nieuw-Guinea/Indonesië (die
nota bene gedeeld wordt door zulke bladen
als N.R.C. en Alg. Hbld.\) zonder uitgeschol
den te worden voor pro-Soekarno (subsidiair
Duynstee, Rijkens) Kunnen wij geen rustige
wijsheid opbrengen en tussen de artikelen vol
herinneringen een enkele mening onderzoeken
omdat onze burgerlijke verantwoordelijkheid
dat van ons verlangt?
Nochtans: wij zijn bezig met een opinie-onder
zoek. Als het merendeel van de lezers zegt:
geen zorgen; alleen koek-en—ei, dan gaan wij
die kant op. Vox pupuli vox Dei, immers?
Hoe denken onze lezers erover?
T. R.
Ik vermoed, dat de redactie vele brieven ont
vangen heeft, waarin „sepada" wordt ver
klaard als te zijn ontstaan uit „siapa ada"
(Het waren er inderdaad ettelijke tientallen!
Leuk, dat onze lezers zo waakzaam zijn!
Red.) De „Kamoes Indonesia" zegt echter
duidelijk, dat het een roep is om bezoek AAN
TE KONDIGEN, hetgeen heel wat anders is
dan een roep om te vragen of er iemand thuis
is. Zo'n vraag zou ook moeten luiden: „Ada
sapa?" „Siapa ada?'" is taalkundig onjuist.
Evenwel is het natuurlijk toch wel mogelijk,
maar bestaat er ergens een werkelijk onom
stotelijke bewijsvoering hiervoor? Het voorde
hand liggende voetstoots aannemen lijkt mij
gevaarlijk. Ik denk toch wel, dat er vroeger,
als er niemand thuis was, altijd wel een
waker of beheerder aanwezig geweest moet
zijn met een speciale titel. En speciale
eventueel bewapende bevoegdheden. Ik ver
onderstel deze mogelijkheid omdat het Spaanse
woord voor zwaard „ESPADA'" is (de begin
e wordt niet uitgesproken)Zou het Portugese
woord gelijkluidend zijn? Is ook het woord
waspadaniet afgeleid van „espada", im
mers: gewapend, dus waakzaam, paraat zijn?
Spada is, naar mijn gevoel, ook een woord
dat gebezigd wordt in deftigeromstandig
heden. Bij kleine luyden wordt geroepen:
„Toewan!" of Djagaof „Baboe" of wordt
de naam van de bewoner genoemd. Spaanse
Grandesroepen „espada!"
Ik geloof dat de redactie (Tjalie?) in het bij
schrift bij de brief van de V. (IS december)
gezocht heeft naar de wetenschappelijke ver
klaring, niet naar een verklaring, die voor de
hand liggend" is. Daarmee zijn al heel wat
sprookjes in de wereld gekomen. Kan een
erkend Indonesisch taalkundige de inderdaad
enig juiste verklaring geven?
L. PIETERS
De heer Pieters heeft goed verondersteld:
wij zoeken in Tong-Tong onloochenbare
feiten. Nochtans zeggen wij niet dat de „siapa
ada"-zeggers ongelijk hebben. Wij weten het
alleen maar niet. F.n we stellen het zéér op
prijs als in Tong-Tong absoluut betrouwbare
gegevens staan. Zo zij nog niet bestaan, kun
nen zij door samenwerking van heldere koppen
alsnog gecreëerd worden. Naar onze mening
is het „raadsel" van „siapa ada" nog steeds
niet opgelost. Zo bestaan onder Indischgasten
vele „zekerheden", die absoluut onjuist zijn.
Ons schieten er al direct twee te binnen:
1. dat Soekarno op Boven Digoel heeft ge
zeten (or/juist; hij is eerst naar Flores, later
naar Bengkoelen verbannen geweest); 2. dat
Soekarno een Indo is; onjuist, hij is een zoon
van een Javaanse vader en een Balische moe
der.
Het lijkt ons dienstig, dat lezers, die meer
van deze misverstanden weten, ze in Tong-
Tong vermelden. Wij bedoelen naamsuitleg-
gingen. oorsprong-verklaringen, „jagerslatijn"
(bestaat de lindoeng? De Sumatraanse alpen
geit? De manenkarbouw? De orang pendek?
De Tjiliwoengse waterkarbouw?). In de after
all vrij slecht exact onderzochte Indische
wereld bestaan vele „waarheden", die in feite
onjuist zijn, maar ook „sprookjes", die waar
kunnen zijn. Wie helpt zoeken? En wie heeft
nog meer vragen?
REDACTIE
De Selamatan Tahoen Baroe op 5 januari j.l.
voor de Ind. Kulturele Kring was een groot
succes. Dit evenement is hard op weg een
traditie te worden. Alle voorwaarden hiervoor
waren dan ook aanwezig. Een plezierig geme-
Ieerd gezelschap: oudere garde, maar ook veel
jonge mensen. Leuk zo!
De lontong en rijsttafel waren prima. De
stemming ouderwets Indisch, genoegelijk, on
gedwongen en zelfs uitgelaten. De muzikale
omlijsting was in goede handen bij de „Dyna-
mietjes" uit Putten, die met hun frisse kinder
stemmen Engelse, Indonesische en Hollandse
liedjes ten gehore brachten. Ze stalen aller
harten. Het ligt in de bedoeling van hen een
gramofoonplaat te maken, die ten bate van
NASSI zal worden verkocht
Ook de dames-hawaiianband de „Blue Hawai
ian Stars uit Haarlem met opvallende close-
harmony zang van het damestrio en solozang
van Mary Waitz, oogstten keer op keer en
thousiast applaus. Beide ensembles voerden
de stemming ten top.
Om half el nam men maar node afscheid,
het beste bewijs voor een geslaagde avond.
Een pluim voor het bestuur van onze Kultu
rele Kring en duimen op voor „Dynamietjes"
en „Blue Hawaiian Stars". En volgend jaar
nog beter, toch?
MAUS
Onafhankelijk Indisch Tijdschrift
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag
Tel. 542.542 - Giro 6685
Verschijnt:
de 15de en 30ste van elke maand
Prijs: per nummer 0.50
per kwartaal 2.50
per halfjaar 5.
per jaar 10.
Betaling geschiedt altijd VOORUIT
ABONNEMENTEN BUITENLAND
(per jaar)
Australië:
p. luchtpost: ƒ43.-; p. zeepost: 15.-
Nieuw-Zeeland, Zd. Afrika, Brazilië:
p. luchtpost: 33.-; p. zeepost: 15.-
Nieuw-Guinea, Canada, U.S.A.:
p. luchtpost: 27.-; p. zeepost: 15.-
Suriname, Antillen:
p. luchtpost, 21.-; p. zeepost: 15.-
West-Europese landen:
p. luchtpost: ƒ15.-
Agente voor Canada:
Mevr. E. Ie Sueur-Zimmer,
1 Richview Side Road,
RR 1 Islington, Ontario, Canada.
Uitgave GAMBIR
Uitgeverij voor Oost en West
Onder redactie van
TJALIE ROBINSON
Zoekt op basis van de nuttige ervarin
gen in de Gordel van Smaragd nieuwe
interessen in Nederland te wekken
voor de Tropengordel.
