Hawaii' een toekomst voor de Indische Nederlander
ii.i.w 'f' i i
Om dan maar meteen met de deur in huis te
vallen (want ik weet dat er hevig optimisti
sche, en daardoor m.i. onverantwoordelijke
stukjes in de Nederlandse pers verschenen
zijn over dit onderwerp)... fa en NEEN,
waarmede gij, lieve lezer, het zult moeten
doen voorlopig»
Laat ik eerst zeer nadrukkelijk vaststellen:
Hawaii, d.i. de hele archipel, is geen paradijs
waar je met niets doen kunt leven als een
vorst, waar bedienden voor je werken, etc.
Sommige eilanden zijn schilderachtig mooi,
maar van natuurschoon alleen kan men niet
leven. Zoals iets later meer nadrukkelijk uit
gelegd zal worden, wordt er hier hard, heel
hard gewerkt om aan het dagelijks brood te
komen. In de laatste paar jaren is een goed
aantal Indische Nederlanders hierheen geëmi
greerd. Op één of twee na zijn ze behoorlijk
aan de kost gekomen, zij het soms na een
benauwend lange, akelige periode van zoeken
(van werk) en niet vinden. Maar géén van
hen is milionnair of toean besar! De meesten
waren „gesponsored" door een kerk, waardoor
zij van meet af aan de steun (in het begin
tenminste) van de kerk-gemeenschap achter
zich hadden. Een niet te versmaden voordeel.
Dit ter inleiding. Om U er een beetje in te
laten komen: Hawaii' dóet vaak Indisch aan.
Het klimaat is koel-tropisch. Vele oude be
kenden uit planten- en vogelrijk zult U hier
aantreffen. Wat dat betreft dus enorm aan
trekkelijk. Maar men stare zich hier niet blind
op.
Dit leven moet U er dus niet
Hét aantrek-punt van de archipel is Oahu,
het dichtst bevolkte eiland met een uitgebrei
de suiker- en ananas-cultuur (ook te vinden
op de andere eilanden), een zich ontwikke
lende (klein)industrie, en natuurlijk een ge
weldig tourisme (van weinig of geen belang
voor de immigrant). Men probeert op de
andere eilanden ook een portie van deze eco
nomische goudmijn aan te trekken, maar of
dat zal lukken, zal de toekomst moeten
uitwijzen. Mogelijkheden voor immigranten?
Voorlopig nog steeds niet te klagen voor
gespecialiseerde technici, timmerlieden, e.d.,
maar denk niet, dat men hier op U zit te
wachten! En de spoeling begint dun te wor
den. Technici, zoals op het gebied van elec-
triciteit, electronics, lassen, motoren, etc., kun
nen hier een zeer behoorlijke living maken,
mits ze goed zijn! DIT IS NIET HET GE
VAL VOOR DE ONGESCHOOLDE, OF DE
KANTOORMAN. Die hebben het vaak heel
moeilijk en blijven lange tijd scharrelaartjes.
Een handige knaap (en ik bedoel handig met
de handen, niet pienter boesoek) kan er ook
goed komen, maar alleen met de grootste
moeite, verdraaid hard (lichamelijk) werken,
en na vele bittere teleurstellingen.
Wie hier komt (en dat geldt voor de hele
U.S.A.), moet zich geprepareerd hebben op
hard zwoegen, zonder hulp van buiten. Er is
hier nog maar het allereerste begin van soci
ale voorzorgen (vergeleken met Holland ten
minste). Beval je niet, dan lig je er onher
roepelijk uit. Omgekeerd: bevalt het U niet,
dan kunt U er ook rustig uit, zonder kwade
gevoelens te schep
pen. Lonen zijn hier
heel hoog, maar het
leven is ellendig duur
waarmede de hoge
lonen wegsmelten als
sneeuw voor de zon.
Een heel eenvoudig
en klein huisje voor
een gezin van man,
vrouw en twee (klei
ne) kinderen kost al
gauw 65.00 per
maand (griebus). Een
beetje betere tempat
al gauw 90.00, of
meer.
Voor eten ed. alléén
voor zo'n familie
moet men op z'n
minst op $25.00 per
week rekenen.
Electriciteit, water,
gas, alles duur, duur
duur (pak weg: ge
middeld respectieve
lijk 15.00, 4.00
6.00 per maand,
en dit is niet ruim
gerekend). Belastin
gen: hoog. Reken op
een 15% van het bru
to inkomen voor de
„kleine" man. maar
het wordt al heel
gauw 15-20%.
Kleren, meubilair,
;tc. duur, duur, duur.
De meesten kopen
hier op afbetaling.
Dat is zo gemak
kelijk! Maar je zit
hier dan voor 2-3
jaar diep in de schuld
waar je niet met een
verwachten lain boelan vanaf
Foto uit: „Holiday" kunt komen. Betalen
Eiland in de zon
Het voorjaar nadert. En daarmee de
tijd dat de onrust in de mens zijn kop
opsteekt. De tijd van rustig bij de
warme kachel zitten loopt ten einde.
Wij willen onze vleugels uitslaan. En
dit betekent voor ons: weg uit Holland.
Gek eigenlijk dat dit gevoel juist in
het voorjaar zo sterk is. Nu alles om
ons heen zó prachtig wordt, dat wij
eigenlijk verzoend raken met ons ver
blijf hier. Misschien komt het doordat
wij onderbewust dat willen: altijd in
zo'n heerlijke omgeving. Wij willen
emigreren. Onze gedachten vliegen uit:
California, Hawaii. En wij zien dan
alleen het mooie.
Tong Tong heeft steeds aangedrongen
op emigratie. Maar steeds op goed
beraamde emigratie. En slechts daar
waar er goede gronden voor zijn.
Daarom zijn wij erg blij met dit arti
kel van Prof. Van Weel, die op onze
eerste aanvraag zich direct bereid toon
de ons over de bestaande mogelijkhe
den in te lichten. Een goede voorlich
ting is heel veel waard. Dat zï], die
over emigratie denken daarmede hun
voordeel doen.
Dat Prof. Van Weel voor ons Indische
Nederlanders kan oordelen zal U dui
delijk zijn als we vertellen dat hij, in
Ambon geboren, na zijn biologische
studie in Utrecht (waar hij promo
veerde bij Prof. Dr. Jordannaar zijn
geboorteland terugkeerde om daar aan
de Medische Hogeschool zijn carrière
te beginnen. Hij trouwde met een
dochter van dokter Oscar van Dijk
alle Batavianen kennen het dokters
huis in Laan de Riemer! hij maak
te de kamptijd mee, doceerde daarna
weer aan de Medische Faculteit, en
zit sinds 1950 in Honolulu.
iedere maand, of anders wordt het je huis uit
gedragen en je verliest je krediet, waardoor je
nergens meer voor afbetaling terecht kunt!
Iemand, die hierheen komt zonder baan of
hulp in het vooruitzicht, moet geprepareerd
zijn om het eerste halve jaar zichzelf te kun
nen bedruipen en een 200.00 per maand is
heel gauw op! Verder moet men behoorlijk
Engels kennen, wil men gauw aan de slag
willen komen. Niet alleen het gewone huis-,
tuin-, of keuken-Engels, maar vooral het vak-
Engels. M.a.w. een electricien moet de Engel
se vak-termen goed kennen, alsmede de namen
van alle werktuigen, onderdelen, meet-appa-
ratuur, etc. Hetzelfde geldt uiteraard voor
alle vakken. Wanneer men dat niet kent, kan
men het natuurlijk wel al doende leren, al
leen, ben je niet vlug van begrip, dan lig je
er zo uit. Men heeft hier geen tijd om het je
te leren. Je loon is te hoog ervoor en alleen
met produktief werk ben je acceptabel. Kas
sian heeft men hier niet, met niemand. Het
motto is: werk hard en snel. Kan men dat
niet, dan ligt men er onherroepelijk uit. De
Amerikaan is een grappig wezen: Klaar om
te helpen, als hij je mag. Maar wat werk be
treft: geen flauwsies. Werk betekent: de dol
lar, en als het om de dollar gaat, is de Ame
rikaan keihard. Daar is een Hollander vaak
maar een kleintje bij vergeleken. Geld verlie
zen hoort niet bij het spel hier.
Het verdere leven, aangenomen dat U een
job heeft kunnen vinden? Op het eerste ge
zicht zeer luxueus. Zowat ieder heeft hier een
auto (vaak oud, maar dan toch een auto). Heb
je echter hard nodig, daar de afstanden tot
het werk hier heel groot zijn vaak. Dan heeft
zowat iedereen een ijskast, wasmachine, groot
(Lees verder pag. 21)
6
