De sfeer van Tempo Doeloe
in een huis van nu
ill
„De diepe achtergalerij met die vele open
deuren. Iets wits, iets helders met veel zonlicht
dat van alle kanten binnenkwam. Het moet
vroeg in de ochtend zijn geweest met die
schuininvallende zonnestralen, lichte vlekken
en langgerekte schaduwen van deuren, van
piëdestals, van stoelen, tot zelfs van cheve-
lures op de middentafel"
Zo beschrijft E. Breton de Nijs (R. Nieuwen-
huis) in zijn „Vergeelde portretten" het huis
van tante Sophie en oom Tjen. Zo'n huis
kon men alleen in ons Indië vinden. Wie
kan die sfeer vergeten die in zo'n achterga
lerij, voorgalerij hing? Wie, wat maakt die
die sfeer? de mensen, de meubels, het huis
zelf? of was die sfeer er door de vertrouwd
heid van alles tezamen?
In de huiskamer va'n Breton de Nijs in Am
sterdam staan geen Indische meubels, er zijn
geen openstaande jaloezie-deuren, noch schuin
invallende zonnestralen of chevelures. Maar
toch hangt er dat „iets", waardoor tante
Sophie en oom Tjen zich in deze omgeving
niet „displaced" zouden voelen. Alleen zouden
ze vergeefs wachten op het heetst van de dag,
op de siësta, op het ophalen van de krees.
De enige kree die hier hangt, is de kree die
iedere dag over heel Nederland hangt, de
grijze wolkenkree die met geen touw weg te
trekken is.
Voor die bijzondere huiskamer is Fried Nieu-
wenhuis verantwoordelijk. Op de rustige,
weloverwogen manier haar eigen, heeft
ze een home ingericht zoals dat voor haar en
haar man aanvaardbaar is. Ze houdt niet van
modern, toch heeft ze modern gedacht bij
het kiezen van meubels en de aankleding van
het interieur. Hier moeten zich haar jongens,
de moderne jeugd, toch ook thuis voelen?
In de glimmend gewreven git-zwarte lino-
leumvloer weerspiegelt zich alles wat er op
staat en daardoor krijgt de kamer diepte en
wijdte. De muren zijn in drie bijna-witte
De eethoek, met in de hoek de eeuwenoude
piëdestal en als enige versiering aan de wand
„de Vis"
tinten roze, ivoor, groen geverfd en het con
trast van wit en zwart schept hoogte. Daar
heeft U die hoogte en de diepte van het
Indische huis.
Er is geen modern bankstel dat de illusie
verstoort maar 4 ouderwetse crapeaux en een
verrukkelijke ouderwetse canapé. Alles be
kleed met een moderne (afwasbare) stof in
4 gedempte tinten: crème, grijs, oud-rose,
groen. De canapé is oud-rose, net als het
langharige wollen kleed op de grond. Op
een wonderlijke manier harmonieert het
smeedijzeren tafeltje erbij.
Op de schoorsteenmantel staan drie antieke
stolpen met kunstbloemen in matte kleuren.
„In Hoorn op de kop getikt voor een krats.
Je moet altijd boffen met antiek, anders is
geen modern bankstel, maar vier ouderwetse
crapeaux.
het onbetaalbaar", vertelt Fried trots. Ze houdt
van scharrelen op het Waterlooplein en ont
dekt hier een leuke lijst, daar een oude ver
veloze standaard, daar weer een oud tafeltje.
Ze ziet er ineens wat in en koopt het. Zo ook
met die scheerspiegelstandaard. Dat kon een
bloemenstandaard worden. In de lijst van de
spiegel hangt nu een ouderwetse soepterrien
en daarin groeit een hangplant.
Mevrouw Nieuwenhuis laat me twee gebor
duurde schilderijtjes zien, in heel fijn petit
point uitgewerkte, middeleeuwse taferelen.
Zelf gemaakt. De lijsten zijn antiek.
Maar er zijn ook twee moderne wandlappen,
een kaladi en een kembodja. Modern maar
toch zo vertrouwd en Indisch.
„Die lamp is echt van tante Sophie geweest",
vertelt Fried Nieuwenhuis me. „Het heeft ons
hoofdbrekens gekost hem heelhuids hier te
krijgen en hem behoorlijk op te hangen want
hij is heel zwaar. Maar hij is wel heel mooi
hè?" Het is inderdaad een uniek stuk dat door
de generaties heen een pronkstuk zal blijven.
Het is een Palembangse lamp. Een samenstel
van koperen mangistans die aan kettingkjes
opgehangen zijn. Hij is zwaar en massief en
toch zit er iets in van een moderne mobilé.
Dus ook hier weer: antiek-modern.
Van een aangrenzende erker is een eethoek
gemaakt. Alles is er wit of bijna-wit ge
schilderd, tafels, stoelen, opbergruimte. In de
hoek bij het raam staat een eeuwenoude pië
destal van ijzer. Maar wat vroeger een grauw
zwart silhouet moet zijn geweest, is nu een
romantisch lichtgroen sierstuk geworden met
teerroze bloemknoppen. Met de sierlijke plant-
Op de kop getikt voor een krats
in-pot erop is deze piëdestal een kleuren-
filmpje waard
Als enige versiering aan de wand hangt „de
Vis". Dat is zo'n porceleinen plantenhanger
in de vorm van een karper. Weet U nog dat
we er vroeger wel een stuk of drie hadden
hangen in de voorgalerij In een soort Chi
nees-Delfts blauw of oranje-bruin? We deden
die dingen als „ouderwets en mal" van de
hand aan de toekang rombeng of op de le-
lang, en nu? U zou jaloers worden op de
vis van Fried Nieuwenhuis, zoals hij daar
Hangt tegen die lichtgroene muur.
Aan de huiskamer grenst een vertrek dat af
gescheiden is door een goudkleurig velours
gordijn. Een spierwitte standaard met een
omklapbaar blad (met een ouderwets bloe-
menstilleven) breekt even de gele wand.
„En daarachter", vraag ik nieuwsgierig.
„Voor wat daar achter is, ben ik niet ver
antwoordelijk", lacht Fried, dat is domein
van Breton de Nijs". Een werkkamer met
boeken langs de gehele wand, op de grond,
op stoelen. Een enorme tafel bedekt met pa
perassen en foto's. Hier werd met liefde en
toewijding het fotoboek „Tempo Doeloe" ge
maakt.
Maar in die huiskamer waar ik zo verliefd op
ben, daar houdt de vrouw van Breton de Nijs
iets van die tempo doeloe-sfeer vast.
LILIAN DUCELLE
TEMPO DOELOE
Je staat in het portaal van een huis
dat je niet kent. Wat zul je zien als
de huisdeur opengaat? Het doorsnee
moderne meubel-voorschotmeubilair,
het meegenomen rotan zitje uit Dja
karta... of iets persoonlijkers, iets an
ders dan anders dat vertelt over de
smaak van de bewoners en hun manier
van leven in Holland
Het is interessant om goed naar inte
rieurs te kijken. Opgeruimde rommel,
versletenheid, kwaliteit zijn vaak on
belangrijk. Het is de smaak van de
huisvrouw, de stemming die er in het
gezin heerst, d<e die inrichting
spreekt. Eruit MOET spreken. Dat is
het interessante.
Bent U trots op uw huiskamer, op een
bepaald hoekjeHeeft U kans gezien
ondanks de voordelige aanbiedingen
van duizend interieur-zaken een per
soonlijk karakter aan uw huis te ge
ven? Dan is het beslist de moeite
waard er eens een foto of een de
tail-foto) van te maken en naar „My-
anct' te sturen. Doen hoor!
REDACTIE MYANA
13
