De bamboetjes
en de Pajoeng
c
Twee hooibergen
vJ
Boeng Julius
Spanje
Canarische Eilanden
WERKNUMMER
ATTENTIE!
Dit is een werknummer. Veel
minder artikelen over tempo
doeloe. Veel artikelen over plan
nen en mogelijkheden. Wilt U
alles goed lezen?
Wilt U zich realiseren dat op het
moment dat U dit leest, in tien
duizend gezinnen en tienduizend
gezinnen van meelezers dit num
mer ook gelezen wordt?
Wilt U zich realiseren dat op dit
moment de mogelijkheid kan
ontstaan om toe te tasten, ge
deeld door honderden en mis
schien wel duizenden?
En dat U hiermee de deur heeft
opengezet naar een zekerheid die
LF in de nabije toekomst betreden
kunt, in plaats van onzeker te
wachten op een Paradijs dat mis
schien wel zou kunnen komen?
Nooit valt een paradijs uit de
lucht. Alle Paradijzen zijn ge
maakt. Met samenwerking, eens
gezindheid, geloof en branie.
Als U vanaf heden niet meer
denkt „ik", maar „wij" en U ziet
zich omringd door tienduizend
mensen, bent U dan nog bang?
Lees! Sla toe! Redactie
Geachte Tjalie,
Ik wil wel bijdragen voor een Nood-, Onder
neming!- en Bouwfonds Tong-Tong, zoals
door U geopperd in uw artikel ,,Voor Kand-
jeng Besars en Kandjeng Ketjils" in de Tong-
Tong van 15 mei j.l., hoewel het geven van
steun in de vorm van geld voor mij gelijk
staat aan het vullen van een bodemloze put
en daarom niet mijn algehele instemming heeft.
Aan deze vorm van steunverlening komt nooit
een eind. Hoe meer men helpthoe meer er
om hulp komen aankloppen. U heeft het heel
pienter uitgerekend: tienduizend riksen per
maand is f25.000,is 3 ton in 1 jaar en
6 ton in 2 jaar. Maar is dit bedrag genoeg?
Nee. Voor het opbouwen van een verzorgings
flat zoals in uw artikel werd gevraagd, is toch
zeker al 3 ton nodig. In een oudere Tong-Tong
vroeg iemand ook al om een hofje voor Indische
mensen. T)at kost zeker ook 3 ton, en zo gaat
het door. Maar soedah, ik wil wel bijdragen
gedurende 2 jaar, elke maand een riksals er
personen gevonden kunnen worden, die zich
voor de vorming van dit fonds willen inspan
nen. Ik ben geen Kandjetig Besar en zelfs
geen Kandjeng Ketjil, zodat als er na 2 jaar
nog niks van het fonds is terecht gekomen, ik
mijn geld terug wil hebben. Dat kan ik dan
beter gebruiken om mijzelf te helpen.
Met vriendelijke groeten,
F. F. HORNUNG
U vergeet dat elk kapitaal rente afwerpt. En
dat het, gestoken in ondernemingen, exploi
tatieoverschotten (winsten) oplevert, die op
hun beurt kapitalen vormen, tesamen met
nieuwe beleggers. U kunt elke maand uw
rijksdaalder opeten en in één dag verteerd
hebben. U kunt hem opzij leggen en na een
jaar 30,hebben (minus de doorlopende
waardevermindering van de gulden), dat U in
één na-wintertje verstookt. Maar in een onder
neming wordt die dertig gulden een blijvend
en eventueel verhandelbaar bezit, een rente-
opleverend bezit en bovendien voor Uzelf
of anderen een borgstelling voor de oude dag.
Weet U hoe de exploitatie van een hofje of
verzorgingsflat in elkaar zit ?Neem een hofje
waarin 100 gepensioneerden wonen a 100.
p. mnd. Dat betekent een maandelijks inkomen
van 10.000. Daarvan wordt personeel, on
derhoud gebouwen, renteafschrijving en afbe
taling leningen betaald. Daar kan voor pien
tere mensen dus een goede verdienste in zitten.
Onze groep hoeft geen winst te maken of maar
een heel lage winst, die goed geïnvesteerd
in nevenondernemingen wéér geld maakt. Er
is geen één vrees dat uw ringgit verloren is.
Er is alleen één voorwaarde: dat er veel ring-
gits bij mekaar komen. Met vijf ringgits en
verder iedereen maar lukraak toto-formulieren
invullen is nóch de persoon nóch de samen
leving gediend.
Kleine boengs zijn kleine stukjes bamboe,
breekbaar en bros. Daarom vermogen ze niet
veel. Grote boengs leveren het perkament
waarmee vele kleine latjes bamboe georgani
seerd worden tot een sterke pajoeng, waarin
elk latje sterker staat en bovendien een totaal
wordt gemaakt voor bescherming van anderen.
Diverse prospekti liggen nu reeds klaar! Zorg
ervoor dat ik bij mijn volgende besprekingen
een VET pakket op tafel kan gooien met brie
ven van U: „Ik doe mee!" Dan beginnen wij te
poekoelen". Werp uw vrees af. Slaat de han
den ineen. 10.000 Ringgits van kleine boengs.
Daarbij komen vele duizendjes" van grote
Boengs. We schieten in de roos! T. R.
Met een schok vernamen wij het plotseling
overlijden van Boeng Julius (de heer J. L.
Dencher), een Blanda van het heel goede soort.
Toen de lezerskring van Tong-Tong nog klein
was, hadden we vaker kontakt met elkaar.
Toen het aantal kontakten groeide, verloren
we elkaar soms een hele tijd uit het oog.
Boeng Julius is één van die bijzondere Blanda's
van wie je om een onverklaarbare wijze denkt
dat ze eeuwig leven. Altijd opgeruimd, vol
grappen, vol toekomstoptimisme, zonder ake
lige kastjes-vooroordelen. Dat Indonesië een
goed land was en het Indonesische volk een
prachtvolk was voor hem zó'n vanzelfspre
kende waarheid, dat hij er geen woord twist
aan wilde besteden. Dat het vroeger of later
dus wel weer in orde zou komen, leed geen
seconde twijfel. Dat er beroerlingen zijn onder
de bruine broeders net zo goed als de blanke,
verontrustte hem niet. Noch overwoog hij
pessimistisch of het slechte ooit wel (blijvend)
de overhand zou kunnen krijgen. Wie hem
zag of hoorde, dacht automatisch aan bloeien
de koffietuinen, aan een paitje in de Soos,
gamelan op Hari Besar of een luisteravond
naar Han Hollander. Misschien heeft hij een
hele tijd voelen aankomen dat hij het land dat
hij liefhad, niet weerom zou zien. Dus heeft
hij dés te meer opgeruimd op zijn beste her
inneringen geleefd. Puike kerel, die Boeng
Julius. Héél goed soort Hollander. Zijn geest
blijve eeuwig leven!
Vele lezers „met plannen" zullen zich mis
schien voelen als de ezel tussen twee hooiber
gen. Wat zal ik kiezen? En wat adviseert
men (of Tjalie) mij? Deze vraag is mij ook
al vaak op de man af gesteld en even vaak
heb ik geantwoord: U kiest. Ik ken U niet;
ken uw eisen aan en verwachtingen van het
leven niet; ken uiteindelijk de zich ontwikke
lende mogelijkheden van beide gebieden niet.
Beide gebieden zullen ongetwijfeld in de
komende jaren een sterke groei doormaken.
Anders zouden niet zoveel bouwers en indus
triëlen er investeren. In beide gebieden is het
in vergelijking met Nederland niet zo bèrès
als men graag wil verwachen. Voor- en nadelen
verschillen. En voor de een weegt het ene
zwaarder dan het andere en omgekeerd.
Het klimaat in de Canarische Eilanden is
absoluut gunstiger. In Zuid-Spanje wil in de
winter een straalkacheltje nog wel nodig zijn.
In Zuid-Spanje kan het wel eens ondragelijk
heet zijn, in Las Palmas niet. Het eiland-leven
heeft aparte aantrekkelijkheden die het vaste
land niet heeft. Op de Canarische Eilanden
ligt men verder van het zorgelijke en „twist
zieke" Europa.
Spanje ligt „dichter bij huis" dan de Can.
Eilanden.
Wat verlangt men? De mensen die ik gespro
ken heb in de Can. Eilanden willen niet
ruilen met Spanje. Omgekeerd zullen er in
Spanje zijn die niet naar de Can. Eilanden
willen. Er zijn twee definitief gevormde sma
ken, die men bij zichzelf ontdekken moet.
Waarom is Tjalie wél gëinteresseerd in een
Spanje-plan en niet in een Can. Eilanden
plan? Het laatste ontwikkelde zich geheel
buiten mij om. Ik kreeg er inzage van toen
het klaar was. Maar ik bood publiciteit aan in
Tong-Tong. Zoals voor elk project waarvan
ik zeker weet dat het de Indische Groep
treft. Het Spanje-plan ontwikkelde zich van
zelf tijdens mijn reis en in kontakten met
andere „plannenmakers". Daar zit ik dus door
omstandigheden in.
Nochtans heb ik geen persoonlijke voorkeur
voor het één of het andere. Ik ken mijn Indi
sche groep en weet de grote diversiteit van
ideeën en aanleg. Het is net als met emigreren
naar Amerika of Australië. Waarom kiest A
dit en B dat? Het is als met het kiezen
tussen Italië en Spanje, tussen Den Haag en
Zeist. De keuze ligt bij UZELF.
Ik ben ervan overtuigd dat zowel in Spanje als
in de Can. Eilanden in de nabije toekomst
Indische nederzettingen zullen groeien. Men
hoeft straks geen voorbeelden van teleurstel
ling of mislukking tegen mij uit te spelen.
Het percentage dat doorzet en gelukkig zal
zijn (net als in de V.S.) zal het grootst zijn.
En laat de thuisblijvers blij zijn dat zich elders
in de wereld Indische gemeenschappen zullen
ontwikkelen, waar eens ook hulp van kan
komen, en die de mooie tropisch-Nederlandse
cultuurwaarden zullen blijven uitdragen tot in
lengte van dagen. T. R.
