Lijst van personen, die hebben deelgenomen aan het ondergrondse
verzet in het v.m. Nederlands-lndië en werden geëxecuteerd, of
tengevolge van de martelingen zijn overleden
Het is zeker niet aleen een daad van piëteit maar ook van rechtvaardigheid, dat wij
deze eerste (voorlopige) lijst publiceren van hen die in het vm. Nederlands-lndië
tengevolge van deelname aan het ondergrondse verzet zijn geëxecuteerd, of over
leden als resultaat van ondergane martelingen.
Het is de Tong-Tong die nu deze lijst publiceert, dat is dus voor de eerste maal in
Nederland
Ter herinnering aan het gepleegd verraad op Lombok op 26 en 27 augustus 1894
Wij roepen alle abonnees en medelezers van
Tong-Tong op deze lijst zo mogelijk aan te
vullen, met opgave van alle gegevens, of waar
nodig deze te corrigeren, zodat wij uiteindelijk
tot een zo volledig mogelijke lijst komen.
Laat ons niet onderschatten wat zij gedaan
hebben en waarvoor zij hun leven gaven of
aan de ergste martelingen bloot stonden.
De New York Times bracht speciaal hulde
aan deze ondergrondse tegenstand-acties gedu
rende de maanden na de eerste Japanse suc
cessen. „Want een feit is, dat zij door giote
troepen-eenheden te binden, er toe hebben
medegewerkt de toestand van de geallieerden
ten goede te doen keren een toestand die
toen, zowel in Europa als in Afrika en Azië,
zeer precair was. En de eer die hun toekomt,
misgunt de New York Times die verzetstrij
ders niet"
Wij denken dan in de eerste plaats aan de
strijd in de Koraalzee (augustus 1942) waarbij
de Japanners niet de kracht konden ontwik
kelen als zij gewenst en nodig achtten, omdat
grote troepen-eenheden noodzakelijk werden
geacht om de rug en de verbindingen te
beschermen, iets wat nooit nodig zou zijn
geweest indien op Java pais en vree hadden
geheerst en er geen ondergronds verzet was
geweest.
Wij zijn trots op al deze mannen en vrouwen,
ongeacht de kleur van hun huid, die hebben
gegeven het allerhoogste offer, of bloot ston
den aan de ergste martelingen! Nimmer heeft
de Nederlandse Regering, of de Staten Gene
raal het nodig geacht om een commissie te
benoemen, om dit verzet uit de doeken te
doen, laat staan te erkennen en te eren, al
was het alleen maar door het publiceren van
de namen, of het posthuum honoreren van dit
offer. Zij schijnt alleen sterk te zijn in het
liquideren en vergeten van alle Nederlands-
Indische belangen en noden
Het Nederlandse volk maakt zich nu wel
druk om het al of niet overbrengen van enkele
gesneuvelden in Nieuw Guinea, en de pers
polemiseert er lustig op los en zamelt gelden
in voor het overbrengen der stoffelijke resten.
En toch bestond er een officieel rapport van de
commissie van gedragingen en onderscheidin
gen van het K.N.I.L., dat de belangrijkheid
dezer verzet-acties erkende en woordelijk werd
hierin verklaard:
„Toch waren de „niet-zichtbare" resultaten
belangrijk, daar:
1. Japan genoodzaakt was alleen reeds op Java
een grote troepenmacht te handhaven;
2. De Jap zo weinig zeker was van zijn veilig
heid, dat hij alleen in grote formaties zich
van de wegen durfde te verwijderen en zich
in het terrein te begeven;
3. De Jap aanzienlijke verliezen aan mensen
levens werden toegebracht.
4. Een zeer belangrijk contact met de gealli
eerden (Australië) werd onderhouden mid
dels eigen, dan wel binnengesmokkelde
radio's en radio-ploegen, welke werden
overgebracht door onderzeeboten, die tevens
geschreven rapporten in ontvangst namen
op afgesproken punten"
Maar daarmede hield alle officiële erkenning
op, zij het dan dat hoogst enkelen een M.W.O.
of Bronzen Leeuw ontvingen.
Volgens de „Federatie Illegale Werkers Indië"
(FIWI) heeft het aantal gevallenen van het
verzet in Indië ruim veertien duizend bedra
gen
Bij de ontbinding van deze Federatie werden
de bestaande Archief-stukken ondergebracht bij
de Indische Collectie voor Oorlogsdocumen
tatie te Amsterdam. Geldgebrek heeft dit
Instituut genoopt deze collectie nader te or
denen en te inventariseren! Dank zij de mede
werking van het Hoofd der Indische Collectie,
Mevrouw A. H. Joustra, is het ons gelukt de
in ons bezit zijnde lijst uit te breiden en te
publiceren, eerst van hen die zijn omgekomen,
terwijl later deze zal worden vervolgd in
Tong-Tong met de namen van hen die er le
vend van af zijn gekomen. Natuurlijk kunnen
wij niet voor de juistheid van beide lijsten in
staan, omdat er nu eenmaal criteria bestaan
waardoor een persoon al dan niet valt onder
het begrip „verzets-man". Dit valt dus buiten
onze beoordeling en van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie.
Laat ons echter duidelijk realiseren, dat ons
beroep op de abonnees uitermate belangrijk is!
Zij, die aan het verzet hebben deelgenomen,
hebben er recht op, dat wij hen geven wat hun
toekomt: erkenning van de verdiensten, voor
allen! Het is een ereschuld.
Lijst van personen, die hebben deelgenomen
aan het ondergrondse verzet in Nederlands-
lndië en werden geëxcuteerd, of tengevolge
van martelingen zijn overleden.
1. Lt. kol. J. K. H. van Stein van Hensbroek,
doodgemarteld, Malang. 2. Lt. ter zee A. Wijt,
in gevangenis overleden, Malang.
3. A. L. J. (Nol) Wernink, executie d.d. 12-
12-1944, Buitenzorg. 4. Res. Ie It. Mr. L. J.
Weiter, executie, d.d. 15-5-1943, Buitenzorg.
5. Gen. maj. R. T. Overakker, executie, d.d.
9-1-1945, Noord-Sumatra. 6. Lt. kol. A. L.
Gortmans, executie, d.d. 6-4-1944, Zuid-Cele
bes. 7. Kapt. W. A. Meelhuysen, alias Tahir,
zelfmoord, d.d. 22-12-1942, Soerabaja. 8. Sgt.-
maj. De Leeuw, executie, d.d. juli 1943,
Oost-Java. Soerabaja. 9- OIL E. Siahaja, exe
cutie, Oost-Java. Soerabaja. 10. Sgt. E. B.
Reebok, doodgemarteld, Malang. 11. Dr. ir.
F. Kramer, overl. in gevangenis, d.d. 21-7-1943,
Batavia. 12. W. A. Brinck, executie, d.d. 6-7-
1945. 13. G. D. J. Vlam, alias Verheyen,
executie, Buitenzorg. 14. Kol. G. F. V. Gosen-
zon, executie, d.d. 9-1-1945, Noord-Sumatra.
15. Ie It. J. A. de Jong, executie, d.d. 25-8-
1942, Celebes. 16. Res. Ie lt. R. T. Hees,
executie, Zuid-Celebes. 17. Dr. B. J. Haga,
gouverneur Borneo, overl. in gevangenis, d.d.
14-12-1943, Borneo. 18. Mil. sgt. K. Stoltz,
executie, d.d. 28-5-1943, Midden-Sumatra. 19.
(Lees verder volgende pag.)
,'-v -
'V, ;"A
J. A. VETTER
Generaal Majoor
Opperbevelhebber der expeditie
naar Lombok
P. P. H. VAN HAM
Generaal Majoor
Tweede bevelhebber der expeditie
naar Lombok. Gesneuveld 26 aug.
1894
H. F. C. VAN B1JLEVELT
Luitenant Kolonel der Infanterie
Commandant van het 6e Bat. Inf.
P. VAN LAWICK VAN PABST
Luitenant Kolonel der Infanterie
Commandant van het 9e Bat. Inf.
Gesneuveld 27 aug. 1894
