VAN HIER EN GUNDER
IN DIT NUMMER:
7e JAARGANG No. 8
Onafhankelijk Indisch Tijdschrift
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag
Tel. 542.542.550.749 - Giro 6685
Telegramadres: TONGTONG
DENHAAG
„HET ZWARTE BOEKJE VAN
ZENTGRAAFF"
IJ heefl hem misschien persoonlijk gekend;
althans zijn tijdmaar bestond ,,het zwarte
boekje van Zentgraaff??" R. Benjamins
Ja en neen. Ieder mens heeft een „zwart boekje"
van andere mensen. Wie lang in de journalis
tiek zit, weet vaak ontzettend veel uit b.v.
anonieme brieven, „inside information" e.d.
Het ellendige is dat er veel laster bij is, waar
van het tegendeel niet te bewijzen is, en er zijn
veel „onkreukbare" mensen, die zó handig of
gelukkig geweest zijn, dat ze niet te belasteren
zijn. Hier heeft U het woord waar het om
gaat: laster. Het andere woord is chantage.
Een „zwart boekje" gebruiken betekent gewoon
chanteren. Misbruik maken van geheimen die
men van verantwoordelijke personen kent. Voor
zulke praktijken is maar één woord: verachte
lijk! Geen goed journalist zal ze ooit gebrui
ken.
Erger is echter de vrees voor het „zwarte
boekje", ook al bestaat het niet, dus bang zijn
voor een journalist omdat hij wel eens gebruik
zou kunnen maken van een „gevaarlijk" ge
heim. Hierdoor ontstaan kruiperigheden en
lafheden. Zentgraaff wist natuurlijk veel. Of
hij ervan gebruik maakte of niet, weet ik niet.
Ik weet wél dat in de z.g. revolverjournalistiek
graag gebruik gemaakt werd (en ook nog
wordt) van woorden als: „Mijnheer X moet
maar niet te hoog van de toren blazen. Er
zouden hem nog wel eens dingen gezegd kun
nen worden, die hem zeer onaangenaam kun
nen zijn". Voor sommige X-en, die wel eens
Vaste rubrieken OP PAG.
Van Hier en Gunder2
Poekoelan8
Waar komt dat woord vandaan 9
MYANA voor de vrouw10
TANTE MIEKE voor „Onze Bibit" .11
Indo's in den Vreemde13
Ting Ting's18
Redactioneel
Piekerans over vrouwen3
Ruziën... en de schuur brandt af! 3
De buik8
Eresaluut
Gedenkteken voor de Indische
Militaire Luchtvaart 4
.iRemember"
De rode bol boven Ternate4
Overgenomen
Parallellen5
Reacties van abonnees
Brief van Pop7
Abonnees vertellen
Uit een vakantie-dagboek6
Week-end naar boven6
Kindermond7
De geschiedenis van het Nederlands
in Indië 12
Dongèngan van Si Klaas .13
Tong Tong's op Bali17
wat verkeerd gedaan hadden (wie is zonder
zonden?) was zo'n dreigement dan vaak met
een genoeg om erg zoet te zijn, omdat hij bang
was voor „het zwarte boekje".
Ik heb vooral in mijn Tong-Tong-jaren meer
moeten aanhoren dan mij lief is. Het doet me
alleen maar leed: hoe graag zijn veel mensen
erop uit om een ander ten val te brengen; hoe
graag huldigt men het principe: „Nooit verge
ten; nooit vergeven!" Hoe menig waarlijk
groot mens is door één misstap, door één in
eerlijke overtuiging gedane keuze blijvend „ge
schandvlekt" en hoe heeft men daardoor zijn
eigen maatschappij beroofd van voortreffelijke
helpers. En hoe verwaten triomfeert meestal
de vlekkeloosheid der middelmatigen en bra
nielozen. Laat ons daarom één ding goed
beseffen: niet de houder van een zwart boekje
is schandelijk, maar de maatschappij waarin
zo'n man kan bestaan of de vrees voor zo'n
man kan bestaan, die is beschamend. T. R.
ALTIJD ZONNIG?
Waarom kan Tong-Tong niet zonnig blijven
als ons zonnige Land van Herkomst? Kunnen
minder aangename opmerkingen, ook al zijn ze
waar, heus niet liever wegblijven?
N. R. van Soest
Indië was niet helemaal zonnig. Indonesië is
het ook niet. Waarom zouden wij dan gevlucht
zijn? Overal zijn gevaarlijke elementen in het
leven. Leven is waakzaam zijn. In sport en
oorlog leer je rekening houden met alle kwalij
ke kanten bij tegenstanders en bij de eigen
partij.
Ik weiger te geloven in alleen maar schone
kanten van Holland. Elke verstandige Hollan
der doet dat ook. Anders zou er geen politie
zijn, toch? God geeft ons ogen en oren niet
alleen om van het mooie te genieten, maar
ook om het gevaarliike waar te nemen. En een
mond om van beide te getuigen.
Dus staar ik me niet blind op Rembrandt en
Vondel en zoete molentjes en dierenliefde.
Maar ik zie ook de paardenslagerswinkel, waar
op het raam staat: „Extra! Vandaag veulen!",
terwijl de slager in zijn deur de musjes voert.
En ik denk na als mijn tafelgenoot op de
Pasar Malam mij vraagt: „Satee kambing;
kambing is zeker kalf, hè?" Waarop ik ant
woord: „Nee, kambing is geit". En hij weer:
„Is er dan geen satee van kalfsvlees?" Ik:
„Nee, in Indonesië schijnen ze nooit kalveren
of lammeren te slachten. Er is in elk geval
geen aparte markt voor". Zijn conclusie: „Dan
weten ze niet wat lekker is".
Men denkt altijd dat ik scheld. Ik neem alleen
waar. De zon schijnt nergens altijd. Wie geen
paraplu bij zich heeft, loopt overal de kans
nat te worden, kou te vatten en dood te gaan.
Zoals ik mevr. K. ook schreef: velen van ons
zijn over het kinderstadium nog niet heen van
geloven in halve sprookjes: alleen de schone
prinsen en prinsessen, de gouden kastelen en
het eeuwige geluk. Men wil niet denken aan
heksen, reuzen. Blauwbaarden, padden en
zeven-jaar-harde-arbeid. Daarom loopt het met
veel mensen slecht af. Tong-Tong doet niet
mee aan rozegeur-en-maneschijn-voorlichting.
Wat tenslotte het ergst is van alles: al die
verontrusten over minder mooie zaken zijn
blijkbaar volslagen ongevoelig voor de goede
dingen in Nederland. Anders zou men er wel
vaker spontaan van getuigen. Het ergste is:
alles wat goed is, vindt men zijn logisch
toekomende aandeel. En geluk, mijn waarden,
bestaat alleen als verspreide sterrepuntjes
aan een onmetelijk zwarte hemel. Zó komt het;
zó is het voorbij. Laat ons zuinig zijn met ons
geluk, waakzaam zijn in de nacht, en niet
geloven in een eeuwige zonnige kosmos T. R.
BIJ DE VOORPLAAT:
Had je ooit gedroomd dat er in Indië zulke
wonderlijke stadsgezichten konden zijn? Dit is
in Pandadn (Malang) en ik wed dat duizenden
Malangers het nooit gezien hebben. Zulke
uitkijkjes had je in élke grote stad voor hen,
die maar een keer wilden afdwalen van „de
grote fatsoendelijke weg" naar kantoor of
Soos, d.w.z. géén vrees had om gesignaleerd
te worden in minder nette buurtjes"
Ja, de kleinburgerlijke geest hield ook in lndié
menig burger in zijn klauwen en hoeveel
hebben wij daardoor verloren! Het merkwaar-
dige is, dat de mensen die eraan konden ont
snappen en in lndié leefden met open ogen en
oren juist in de lezerskring van Tong-Tong te
vinden zijn. En dat je daarbuiten vaak mensen
ontmoet, waarvan je stomverbaasd staat hoe
ze een leven lang in Indië konden leven als
een sadopaard: met oogkleppen naar Europa
of de „Europese sjiek", waar destijds Bas Veth
zo onvermoeid op schimpte.
Hier: een architectuur waar een Wright, een
Saarinen of een Niemeijer verliefd op zouden
zijn kijk eens hoe de boom uitgespaard is in
de trap en hoe ongewild decoratief die grote
gentong staat!), het gekabbel van het on ge
metselde beekje, het vrolijk gekwebbel van de
wasvrouwen. Je moet filosoof én artist zijn
om dit te kunnen appreciërenT. R.
Foto uit: „d'Oriënt"
Verschijnt:
de 15de en 30ste van elke maand
Prijs: per nummer: 0.50
per kwartaal 2.50
per halfjaar 5.
per jaar 10.—
Betaling geschiedt altijd VOORUIT
ABONNEMENTEN BUITENLAND
(per jaar)
Australië:
p. luchtpost: 43.-; p. zeepost: 15.-
Nieuw-Zeeland, Zd. Afrika, Brazilië:
p. luchtpost: 33.-; p. zeepost: 15.-
Nieuw-Guinea, Canada:
p. luchtpost: 27.-; p. zeepost: 1 S.
Suriname, Antillen:
p. luchtpost: 21.-; p. zeepost: 15.-
West-Europese landen:
p. luchtpost: 15.-
Agente voor Canada: Mevr. E. Ie Sueur-
Zimmer, 1 Richview Side Road, RR 1
Islington, Ontario, Canada.
„THE AMERICAN TONG-TONG
Zelfstandige Editie voor de V.S., Mana
ger: Roy J. Steevensz, Editor: Lilian
Ducelle. Offices: 5430 Pioneer Blvd.,
WHITTIER, Cal. Phone 692-9632.
Month 1, Half year 5, Year 10.
Uitgave GAMBIR
Uitgeverij voor Oost en West
Onder redactie van
TJALIE ROBINSON
Zoekt op basis van de nuttige ervarin
gen in de Gordel van Smaragd nieuwe
interessen in Nederland te wekken
voor de Tropengordel
2
